به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»: در گفتگویی تفصیلی با مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی همدان، نقش محوری امام رضا (ع) در رهبری جریان شیعه در ایران و تبدیل کشورمان به قطب تحولات تمدنی آینده مورد بررسی قرار گرفت.

وی با تبیین ابعاد مختلف این موضوع، به نقش بی‌بدیل حضور امام هشتم (ع) در شکل‌دهی هویت و مسیر آینده ایران اسلامی پرداختند.

  با عرض سلام و ادب خدمت حجت‌الاسلام والمسلمین محمدهادی نظیری، مدیر کل محترم تبلیغات اسلامی همدان بسیار سپاسگزاریم که وقت خود را در اختیار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» قرار دادید.

 عصر همدان: در ابتدا، بفرمایید با توجه به نقش و جایگاه ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در تدبیر الهی، کرامات امام رضا (علیه‌السلام) برای ملت و کشور ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

 حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: سلام علیکم و رحمت‌الله. بنده هم خدمت شما و همه مخاطبان عزیز پایگاه خبری «عصر همدان» عرض ادب و احترام دارم. همانطور که مستحضرید، ما در مکتب تشیع بر این باوریم که خداوند متعال، عالم را به بهترین وجه ممکن هدایت می‌کند و این هدایت، گاهی از طریق بندگان برگزیده خود، یعنی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) صورت می‌گیرد. آنچه در دایره تدبیر الهی قرار می‌گیرد، توسط این بزرگواران به منصه ظهور می‌رسد. بنابراین، کرامات امام رضا (علیه‌السلام) برای ملت و کشور ایران، جلوه‌ای از همین تدبیر الهی است.

 عصر همدان: در خصوص هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به کشور ایران و کرامات و برکات این هجرت برای ملت و کشورمان، بیشتر توضیح بفرمایید.

چه عواملی باعث شد که این هجرت، تا این اندازه برای ایران اسلامی، سرنوشت‌ساز باشد؟ حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: در تاریخ اسلام، ما با چند هجرت مهم و تاثیرگذار مواجه هستیم. نخست، هجرت پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) از مکه به مدینه که سرآغاز تشکیل تمدن اسلامی بود. دوم، هجرت امیرالمومنین (علیه‌السلام) از مدینه به کوفه که این شهر را به مرکز حکومت علوی و پایگاه شیعیان تبدیل کرد. و سوم، هجرت امام رضا (علیه‌السلام) از مدینه به خراسان که به نظر من، هم‌سنگ آن دو هجرت تاریخی، بلکه فراتر از آن، برای ایران اسلامی برکات به همراه داشت. این هجرت‌ها، صرفاً بر اساس تصمیم شخصی این بزرگواران یا صرفاً به درخواست مردم نبوده است، بلکه در دایره حکمت الهی، برای رقم خوردن حوادث و تحولات مهم در آینده بشر، صورت گرفته است. رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) با هجرت خود، یک مهد تمدنی را از مکه به مدینه منتقل کردند و امیرالمومنین (علیه‌السلام) با حضور خود در کوفه، این شهر را به پایگاه حضور امامان شیعه تبدیل نمودند. هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به ایران نیز در همین راستا قابل تحلیل و بررسی است.

عصر همدان: به نظر شما، آثار و برکات مختلف وجود حرم مطهر حضرت رضا (علیه‌السلام) و همچنین حرم حضرت معصومه (سلام‌الله علیها) در قم، چه بوده است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: امام رضا (علیه‌السلام) با حضور خود در منطقه خراسان و ایران، رهبری جریان شیعه را در این منطقه بر عهده گرفتند و ایران را به قطب تحولات آینده تاریخ تمدن اسلامی تبدیل کردند. حضور ایشان، فرزندان و نوادگانشان، یعنی سادات عظام، که به تبع آن امام همام به ایران آمدند، منشا تحولات گوناگون و حتی تغییر در ساختارهای زندگی مردم شدند. جایگاه امامزادگان و مکان‌های متبرکه، به عنوان یک مهد، همواره خیزش‌های تمدنی و حرکت‌های شیعی را در طول تاریخ به همراه داشته است. با هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به ایران، این کشور به مبدا تحولات مهمی تبدیل شد و گرایش مردم این منطقه به سمت تشیع و پیروی از ائمه اطهار (علیهم‌السلام) تقویت شد.

این مسئله، ایران اسلامی را در کانون توجه حرکت‌های تمدنی اسلام قرار داد. به‌طوری که اگر امروز ما نقش ایران اسلامی را در نهضت‌های اسلامی و شیعی در دنیا، یک نقش بسیار برجسته می‌بینیم و می‌توانیم به قطع بگوئیم که هدایت، راهبری و سکانداری تمام نهضت‌های شیعی و اسلامی در سراسر جهان امروز به ایران اسلامی برمی‌گردد؛ سخنی به گزاف نگفته‌ایم. بخش مهمی از این نقش بی‌بدیل، مرهون هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به ایران است. 

عصر همدان: آن کرامت عظیمی که به فرموده شما، امام رضا (علیه‌السلام) نصیب مردم ایران کرد، چه بود؟

 حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: به نظر من، مهم‌ترین کرامت امام رضا (علیه‌السلام) برای مردم ایران، آشنایی بیشتر آنان با نظام امامت و ولایت، فهم درست و شناخت دقیق از اسلام ناب محمدی (صلی‌الله علیه و آله) و اندیشه اصیل اسلامی بود. به تبع این کرامت، نقش‌آفرینی مردم ایران در تحولات تمدنی امروز جامعه بشری، به اوج خود رسید. نهضت عظیم انقلاب اسلامی، آن اتفاق و رخدادی است که در طول تاریخ و در امتداد حرکت شیعه در ایران اسلامی متولد شد و ایران را در مسیر تمدن‌سازی به سمت ظهور حضرت ولیعصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) تعریف کرد.

عصر همدان: حضرت شاهچراغ (علیه‌السلام) چه نقشی در گسترش محبت اهل بیت (علیهم‌السلام) در ایران اسلامی ایفا کردند؟

حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: حضرت شاهچراغ (علیه‌السلام) نیز از جمله شخصیت‌هایی بودند که به دنبال حرکت امام رضا (علیه‌السلام) وارد ایران شدند و یکی ازقطب‌های مهم فرهنگی و معنوی اسلامی در منطقه جنوب کشور را شکل دادند. این امر، همچنین از برکات هجرت حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله علیها) به منطقه قم است. این مثلثی که از این دو برادر و خواهر در ایران اسلامی شکل گرفت، سه قطب معنوی، سکانداری و هدایت جریان شیعه و راهبری و سکانداری جریان اندیشه اصیل اسلامی را در کشور برعهده گرفتند.

عصر همدان: به نقش شهر قم در ترویج اندیشه‌های اصیل شیعی در دوران پس از امام رضا (علیه‌السلام) اشاره کردید. این نقش چگونه شکل گرفت و چه ویژگی‌هایی داشت؟

 حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: قم از همان زمان، تبدیل به مرکز جریان‌داری اندیشه‌های اصیل شیعی در کشور ایران شد. تا آنجایی که قوی‌ترین و برجسته‌ترین رابطان و نوابان عام امامان معصوم، از امام رضا (علیهم‌السلام) به بعد، در منطقه قم حضور داشتند. شخصیت‌های بسیار برجسته و بی‌نظیری که از امامان معصوم نیابت می‌کردند و به ترویج و گسترش معارف اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌پرداختند. آن شبکه وکلایی که از دوران امام جواد (علیه‌السلام) شکل گرفت، پس از زمان امام رضا (علیه‌السلام) بود. در این دوران، شیعه تقریباً در یک حصر و فشار روزافزون از سوی حکومت بنی‌عباس قرار گرفت. بنی‌عباس براساس روایات، می‌دانستند که امام موعود (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) از فرزندان امام رضا (علیه‌السلام) متولد خواهد شد، لذا فشار بر جریان شیعه و امامان شیعه، پس از امام رضا (علیه‌السلام)، بسیار سخت‌تر شد. امام جواد (علیه‌السلام) نیز در محاصره بودند و این تنگنا در زمان امام هادی (علیه‌السلام) شدت بیشتری یافت و در زمان امام حسن عسکری (علیه‌السلام) دیگر به اوج خود رسید. امام حسن عسکری (علیه‌السلام) تقریباً عمده دوران امامتشان را در سامرا در محاصره بودند. این حصر و محدودیت ارتباطی که برای امامان ما پس از امام رضا (علیه‌السلام) شکل می‌گرفت، فوایدی هم داشت. یکی اینکه شیعه را برای دوران ظهور آماده می‌کرد، چون همیشه امامان معصوم در معرض مردم بودند، اما در این دوران، کم‌کم دسترسی مردم به امام معصوم محدود شد و از طرفی، شبکه وکلا به عنوان یک ساختار ارتباطی بین امام معصوم و شیعیان تقویت شد که ما در همین دوران، قوی‌ترین شبکه وکلای امامان را در مناطق ایران و خصوصاً قم شاهد هستیم.

عصر همدان: دیدگاه سایر ادیان و مذاهب، به ویژه اهل سنت، نسبت به شخصیت و منزلت ویژه امام رضا (علیه‌السلام) چگونه است؟ آیا در طول تاریخ، تعاملاتی بین امام (علیه‌السلام) و پیروان سایر ادیان و مذاهب وجود داشته است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: در دورانی که امام رضا (علیه‌السلام) حضور داشتند و خلافت، به ظاهر، ولیعهدی امام رضا (علیه‌السلام) را به خاطر مصالحی پذیرفت، آن‌ها به دنبال این بودند که نقش امام را در اذهان عمومی مردم و نخبگان جامعه تضعیف کنند. به همین دلیل، مامون نهضت علمی را راه انداخت و در آن، مباحثاتی را ترتیب داد که امام رضا (علیه‌السلام) با برخی از عالمان اهل سنت انجام می‌دادند. این رویداد، در تاریخ بسیار برجسته است و جمعیت زیادی از علمای سایر ادیان یا اهل سنت در آن حضور پیدا می‌کردند. حکومت به دنبال این بود که بتواند بر امام رضا (علیه‌السلام) غلبه پیدا کند و او را از نظر علمی، در مباحثه و مجادله مغلوب و منکوب کند، اما چون امام رضا (علیه‌السلام) عالم آل محمد (صلی‌الله علیه و آله) است و بر همه آن‌ها غلبه می‌کرد، اتفاقاً نتیجه‌ای که حاصل می‌شد این بود که برتری علمی و جایگاه امام رضا (علیه‌السلام) را برای همه نمایان می‌کرد، تا آنجایی که دیگر اصلاً مامون این مسیر را ادامه نداد. نگاهی که سایر ادیان و اهل سنت به جایگاه امام رضا (علیه‌السلام) داشتند، از همان دوران ولایت عهدی امام رضا (علیه‌السلام) زمینه‌هایی را ایجاد کرد تا در طول تاریخ و بعدش در دوران کنونی ما یک عشق، ارادت و دلبستگی خاصی را از سمت آن‌ها نسبت به اهل بیت (علیهم‌السلام) شاهد باشیم.

 عصر همدان: جناب حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری، از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، بسیار سپاسگزاریم.

حجت‌الاسلام والمسلمین نظیری: بنده هم از شما و همه همکارانتان در پایگاه خبری «عصر همدان» تشکر می‌کنم و برایتان آرزوی موفقیت دارم.

انتهای خبر/