بی‌تفاوتی مسئولان میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی، درخت ۸۰۰ ساله توت را در آستانه نابودی قرار داده است

محمد آزادجو، رئیس هیات امنای شاهزاده حسین (ع)، در گفتگو با خبرنگار ما با ابراز گلایه شدید از عملکرد ضعیف و عدم همکاری دستگاه‌های مسئول از جمله میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی و اداره کل اوقاف نسبت به وضعیت بحرانی درخت ۸۰۰ ساله توت در این مجموعه هشدار داد و این کم‌کاری و بی‌توجهی را ناشی از عدم احساس مسئولیت و نگاه صرفاً نظری به مسائل دانست و خواستار ورود جدی‌تر مسئولان برای نجات این میراث طبیعی و تاریخی شد.

وی با اشاره به اینکه هیات امنای شاهزاده حسین (ع) از سال ۱۴۰۰ تاکنون پیگیری‌های متعددی را از طریق مکاتبات و جلسات برای رسیدگی به وضعیت این درخت انجام داده‌اند، گفت: متاسفانه مسئولان امر تنها در مقام نظریه‌پردازی هستند و حاضر به ورود عملی به ماجرا نیستند. این درخت که دارای شناسنامه و هویتی تاریخی است، به دلیل عدم رسیدگی مناسب، در حال نابودی است و شاهد از بین رفتن شاخه‌های آن هستیم.

بی‌عملی متولیان؛ تهدیدی برای یک میراث ۸۰۰ ساله

رئیس هیات امنای شاهزاده حسین (ع) با تاکید بر اینکه درخت توت ۸۰۰ ساله، شناسنامه و هویتی برای شهر قزوین محسوب می‌شود، اذعان داشت: «این درخت یک عتیقه تاریخی است و وظیفه حفظ و احیای آن بر عهده مسئولان است. ما بارها خواستار کوتاه کردن شاخه‌ها، هرس و تیمار درخت شده‌ایم، اما متولیان امر با بهانه‌هایی مانند عدم دانش و تخصص یا نبود امکانات، از انجام وظایف خود شانه خالی می‌کنند. متاسفانه این مسئولان فقط در مقام انتقاد ظاهر می‌شوند و هیچ اقدام عملی برای حفظ و احیای این درخت انجام نمی‌دهند.»

وی افزود: علیرغم مکاتبات و پیگیری‌های فراوان، هیچ همکاری موثری از سوی اداره‌کل میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی مشاهده نشده است. ما حتی سم مورد نیاز برای درخت را خودمان تامین کردیم و اقدام به پاشیدن آن کردیم، اما این اقدامات مقطعی و بدون پشتوانه علمی کافی است. درخت نیاز به تیمار و نگهداری تخصصی دارد که متاسفانه از سوی متولیان امر صورت نمی‌گیرد.

آزادجو با بیان اینکه درخت توت 800 ساله دارای شناسنامه است، اظهار تعجب کرد که چرا سازمان میراث فرهنگی تاکنون برای این درخت شناسنامه رسمی صادر نکرده و چرا برای حفظ آن از سایر پتانسیل‌ها و امکانات استان استفاده نمی‌کند. او این امر را یک نقص جدی در عملکرد این سازمان دانست.

خسارات جبران‌ناپذیر و لزوم اقدام فوری

وی با انتقاد شدید از بی‌تفاوتی مسئولان نسبت به آسیب‌های وارده به درخت، بیان کرد: شاخه های قطور درخت در چند روز گذشته شکسته و سقوط کرده است و خوشبختانه کسی در آن لحظه آسیب ندیده است. این اتفاقات نشان می‌دهد که فرصت برای احیای درخت در حال از دست رفتن است. در حال حاضر شاخه‌های جدیدی در حال رشد هستند که نیاز به هرس و مهار شدن دارند؛ در غیر این صورت درخت برای همیشه از بین خواهد رفت.

رئیس هیات امنای شاهزاده حسین (ع) افزود: مردم و زوار نیز از این وضعیت ناراحت و گلایه‌مند هستند و این بی‌تفاوتی مسئولان، سبب یأس و ناامیدی عمومی شده است.

وی در ادامه به نظریه‌های متضاد کارشناسان مختلف اشاره کرد و گفت: یکی می‌گوید درخت قابل احیاست، دیگری می‌گوید ریشه‌هایش باید بازسازی شود و یکی دیگر پیشنهاد می‌دهد برای نگهداری تنه‌ها، ستون‌هایی نصب شود. اما مهم این است که این نظرات در حد تئوری باقی مانده و هیچ‌کس حاضر به عملی کردن آنها نیست. این بلاتکلیفی و عدم هماهنگی میان نهادهای مسئول، تنها به نابودی سریع‌تر این درخت ارزشمند کمک می‌کند.

فراخوان برای همکاری و نجات یک نماد تاریخی

آزادجو در پایان خواستار تشکیل یک تیم تخصصی متشکل از کارشناسان جهاد کشاورزی، میراث فرهنگی، منابع طبیعی و سایر نهادهای مرتبط شد تا با یک برنامه عملیاتی و فوری، نسبت به نجات این درخت ارزشمند اقدام کنند.

 وی تاکید کرد: این درخت یک گنجینه طبیعی است که باید برای نسل‌های آینده حفظ شود. لازم است مسئولان، قوانین و مصوبات لازم را برای حمایت از چنین مواردی تصویب کنند و به صورت عملیاتی به این موضوع ورود کنند. این شهر صاحب دارد و این مسئولین باید احساس مسئولیت داشته باشند. متاسفانه ۴ سال فرصت زیادی برای احیای این درخت از دست رفته و هنوز هیچ اقدام عملی برای آن صورت نگرفته است. آیا زمان آن نرسیده که عبرت بگیرید و برای احیای این درخت تلاش کنید؟

رئیس هیات امنای شاهزاده حسین (ع) افزود: ما تنها هیات امنا هستیم و وظیفه معنوی خود را انجام می‌دهیم، اما امکانات و ابزار لازم برای چنین اقداماتی در اختیار مسئولین است. باید از پتانسیل‌های موجود در استان استفاده شود و همه با هم برای نجات این درخت ۸۰۰ ساله بسیج شوند. ما از فرماندار، استاندار، و ادارات اطلاعات، میراث فرهنگی، و جهاد کشاورزی می‌خواهیم که وارد عمل شوند و به این وضعیت نابسامان پایان دهند.

درخت توت شاهزاده حسین (ع) ملی است اما نگهداری آن بر عهده اوقاف است

مجید جهانگیری، رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان همدان، در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص وضعیت درخت ۸۰۰ ساله توت، اظهار کرد: اگرچه این درخت به ثبت ملی رسیده، اما نهاد متولی اصلی نگهداری و ارائه خدمات به مجموعه شاهزاده حسین (ع)، اداره اوقاف و هیات امنا است. وی افزود که میراث فرهنگی نقش نظارتی و حمایتی دارد و دستورالعمل‌های تخصصی را ارائه کرده است.

نقش میراث فرهنگی و مسئولیت متولیان

وی با اشاره به اینکه کلیه خدمات و مدیریت مجموعه شاهزاده حسین (ع) توسط هیأت امنا و اوقاف ارائه می‌شود، عنوان کرد: از آنجایی که این درخت به ثبت ملی رسیده، میراث فرهنگی نیز به این موضوع ورود کرده است. ما با مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی هماهنگی‌های لازم را انجام داده و در محل شاهزاده حسین (ع) حضور یافتیم و دستورالعمل‌های لازم در خصوص نوع سم مورد استفاده و نحوه نگهداری درخت را ارائه داده‌ایم. اینها نظرات تخصصی ما بوده است.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان همدان با ذکر مثالی مشابه، افزود: «ما درختی مشابه را در امامزاده محسن نیز داریم که نگهداری آن بر عهده متولی امامزاده، یعنی اداره اوقاف است.» رئیس میراث فرهنگی همدان تاکید کرد که هیأت امنا همانگونه که برنامه‌های فرهنگی را اجرا می‌کند، باید پیگیری لازم را نیز انجام داده و دستورالعمل‌های عملیاتی ارائه شده توسط مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی را اجرا کند.

کمک‌های میراث فرهنگی و محدودیت‌های اعتباری

وی تصریح کرد: ما موارد لازم در جهت نگهداری درخت را به اداره اوقاف مکاتبه کرده‌ایم و نظریه کارشناسی نیز ارائه شده است. اداره اوقاف و یا هیأت امنا باید از محل منابعی که در اختیار دارند، پیگیری‌های لازم را انجام دهند.

جهانگیری در خصوص همکاری میراث فرهنگی در این زمینه خاطرنشان کرد: ما برای مرمت مجموعه شاهزاده حسین (ع) که برای ما بسیار محترم و واجب‌التعظیم است، کمک‌هایی انجام داده‌ایم. اما به دلیل بضاعت اعتباری، میراث فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند به طور کامل به این موضوع ورود کند. طبق قانون، متولی باید اقدامات عملیاتی را انجام دهد و میراث فرهنگی دستگاه ناظر است و وظیفه ذاتی آن کمک و ارائه راهنمایی‌های تخصصی است.

عمر درخت توت شاهزاده حسین (ع) به پایان رسیده؛ به دنبال تبدیل آن به موزه شیشه‌ای هستیم

حجت‌الاسلام حاجی زین‌العابدینی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان، در گفتگو با خبرنگار ما، اظهار کرد: عمر این درخت به پایان رسیده و امکان نگهداری آن به شکل سابق وجود ندارد.

 وی افزود: با توجه به ثبت ملی بودن این درخت، اوقاف چندین بار برای مرمت آن اقدام کرده است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا با پایان عمر درخت، باید آن را قطع کرد، گفت: قطع کردن این درخت نیاز به هماهنگی با میراث فرهنگی دارد؛ چرا که ثبت میراث فرهنگی شده است اما به دلیل اهمیت تاریخی این درخت، اوقاف به دنبال راهکاری برای حفظ آن است.

وی در این باره توضیح داد: در حال پیگیری هستیم تا این درخت را به صورت یک موزه شیشه‌ای دربیاوریم و هدف ما این است که درخت قطع نشود و امنیت آن پایدار شود تا نسل‌های آینده نیز بتوانند این اثر تاریخی را مشاهده کنند.

محدودیت‌های اوقاف در مرمت و نیاز به تخصص میراث فرهنگی

زین‌العابدینی در ادامه به محدودیت‌های اوقاف در زمینه مرمت اشاره کرد و گفت: مرمت این درخت ضوابط خاصی دارد که باید کارشناسان میراث فرهنگی آن را انجام دهند.

 وی افزود: ما حتی نمی‌توانیم به دیوارهای در حال تخریب امامزاده‌ها دست بزنیم؛ چرا که باید با قواعد خاص مرمت شوند و این کار در حوزه تخصص ما نیست.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان با این اظهارات، مسئولیت اقدامات تخصصی و عملیاتی مرمت این درخت را به عهده سازمان میراث فرهنگی دانست و بر لزوم همکاری این دو نهاد برای حفظ این میراث طبیعی و تاریخی تاکید کرد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، وضعیت اسفبار درخت ۸۰۰ ساله توت در حیاط شاهزاده حسین همدان، نه تنها یک مسئله محلی، بلکه نمادی از چالش‌های گسترده‌تر در حفظ میراث طبیعی و تاریخی در کشورمان است. در حالی که اختلاف نظرها بر سر متولی اصلی و مسئولیت نگهداری این درخت ادامه دارد، زمان به سرعت در حال از دست رفتن است. از یک سو، هیات امنای شاهزاده حسین (ع) با ابراز گلایه از بی‌عملی مسئولان، خواستار اقدام فوری هستند و از سوی دیگر، میراث فرهنگی و اوقاف، هر یک به نوعی از محدودیت‌ها و مسئولیت‌های خود سخن می‌گویند. این بن‌بست، نه تنها به ضرر درخت کهنسال است، بلکه تصویر نامطلوبی از ناهماهنگی و عدم قاطعیت در تصمیم‌گیری‌ها ارائه می‌دهد و ناامیدی مردم را به همراه دارد.

برای نجات این درخت باارزش و جلوگیری از نابودی کامل آن، ضروری است که تمامی نهادهای ذیربط، از جمله میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، اوقاف و منابع طبیعی، با کنار گذاشتن اختلافات و بهانه‌ها، هر چه سریع‌تر تیمی تخصصی تشکیل داده و با یک برنامه عملیاتی منسجم و فوری وارد عمل شوند. تبدیل این درخت به "موزه شیشه‌ای" ایده‌ای است که مدیرکل اوقاف مطرح کرده، اما تحقق آن نیز نیازمند همکاری و تخصص میراث فرهنگی است. این وضعیت، یادآوری تلخی است که میراث طبیعی و تاریخی، نیازمند فراتر رفتن از حد شعار و نظریه‌پردازی صرف است و نجات آن، نیازمند اقدام عملی و اراده‌ای قاطع از سوی مسئولان ذیربط خواهد بود تا این گنجینه طبیعی برای نسل‌های آینده حفظ شود.

انتهای خیر/