دو شرط اساسی برای مدیریت شایسته، شایسته گزینی و شایسته سالاری، تعهّد بدون تخصّص و دانش و تخصّص بدون تعهّد کارساز نیست و اگر هر کس بر اساس این شروط توأم با انگیزه و علاقه در جای خود قرار بگیرد مسائل و معضلات کمتری در یک اجتماع لمس خواهد شد
به گزارش عصر همدان؛ منابع انسانی ارزشمندترین منابع دراجتماع محسوب می شوند.انتخاب و انتصاب مسئولین رده های مختلف از وظایف خطیر حکومت اسلامی است. چرا که مهم ترین عامل دوام یک نظام و حکومت، فرزانگی و شایستگی مسئولین و کارگزاران آن نظام می باشد.مدیر شایسته، محوراصلی توسعۀ اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی ملّت به شمار می آید.
شایستگی در لغت به معنای داشتن توانایی، اختیار، مهارت، دانش، لیاقت وصلاحیت است.
مسلّما” معیارهای سنجش در هر جامعه، باید متناسب با ارزش ها و جهان بینی آن جامعه تعریف شود.
از نظر قرآن،سنّت خداوند متعال بر این است که شایستگان، زمام امور را بدست بگیرند«وَ اِذا جَاءّتهُم آیَهً قَالوُا لَن نُؤمِنَ حَتَّی نُؤتِیَ مِثلَ مَا أوُتِیَ رُسُلُ الله أعلَمُ حَیثَ یَجعَلُ رِسَالَتَهُ سَیُصیِبُ الَّذیِنَ أجرَموُا صِغَارٌ عِندَالله وَ عَذابٌ شَدِیدٌ بِما کانوا یَمکُرُون» انبیائ الهی که از سوی خداوند برای ادارۀ جامعۀ بشری منصوب شده بودند دارای صفاتی بودند که تنها ناظر به بحث تخصّص و توانایی نیست بلکه به جنبه های ارزش و ایمانی که می توان آن را تعهّد نامید نیز اشاره دارد.
از آن جمله می توان به «اِنّا أَخلَصنَاهُم بِخالِصَهٍ ذِکرَی الدَّار» آیۀ۴۶ سورۀ «ص» اشاره کرد که لازمۀ تصدّی امور را به یاد قیامت بودن می داند.
گفتگوی خداوند با حضرت ابراهیم به روشنی از لزوم رعایت شایستگی و اهلیّت در واگذاری مسئولیت به افراد حکایت دارد «هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگون آزمود و او به خوبی از عهدۀ آزمایش ها بر آمد، خداوند به او فرمود: «من تو را پیشوا و رهبر مردم قرار دادم.»ابراهیم گفت:«آیا از دودمان من نیز چنین خواهند آمد؟» فرمود:«پیمان من به ستمکاران نمی رسد.» در این آیه، لزوم آزمون و احراز شایستگی افراد قبل از انتخاب آنان برای مدیریت و رهبری جامعه بیان شده است.
نمونۀ دیگر، زمانی است که بنی اسرائیل از پیامبر خود به نام «شموئیل» درخواست فرماندهی کردند تا به همراه او به ستمگران بستیزند، او نیز به دستور خداوند، طالوت را به فرماندهی آنها برگزید، ولی بنی اسرائیل بخاطر کمیِ ثروتِ طالوت به پادشاهی او معترض شدند. در این زمان پروردگار حکیم، علم و نیروی بدنی فراوان طالوت را به آنها گوشزد نمود و او راشایستۀ زمامداری اعلام کرد و فرمود: «خدا او را بر شما برگزیده و او را در علم و قدرت جسم، وسعت بخشیده است. خداوند ملکش را به هر کس بخواهد می بخشد.»
با توجّه به این آیه، اعلمیّت و قدرت فرد، ملاک شایستگی او برای زمام داری جامعه است وامتیازات طبقاتی و ثروت، ملاک شایستگی نیست.
شاهد دیگر، هنگامی که حضرت یوسف، سرافرازانه از زندان آزاد شد و عزیز مصر درصدد واگذاری مسئولیتی به وی گردید. ایشان فرمود: «مرا بر خزانه های این سرزمین بگمار،زیرا من نگهبانی دانا هستم» این آیه، حاکی از توان و دانش و نیز علاقۀ یوسف است.
حضرت علی(ع) هم آینده نگری، دوراندیشی و بصیرت را از مصادیق شایسته سالاری دانسته است. «بینا دل خردمند، پایان خویش می بیند و پست و بلند و نشیب و فراز خود را می شناسد.
بنابراین دو شرط اساسی برای مدیریت شایسته، شایسته گزینی و شایسته سالاری، تعهّد بدون تخصّص و دانش و تخصّص بدون تعهّد کارساز نیست و اگر هر کس بر اساس این شروط توأم با انگیزه و علاقه در جای خود قرار بگیرد مسائل و معضلات کمتری در یک اجتماع لمس خواهد شد.. و طبق مصادیق قرآنی و سنّت، آنچه در سعادت جامعه نقش اساسی دارد، شایستگی و جامع الشرایط بودن مدیران و کارگزاران آن جامعه است.
بسیجی اهل قلم: معصومه آقایی-تیرماه ۱۳۹۹