کشور در آستانه یک بحران

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر گرجی، در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»؛ بطور مفصل و شفاف، با تشریح جنبه‌های مختلف مسئله حیاتی جمعیت، بر ضرورت یک تحول فرهنگی گسترده برای مقابله با بحران در حال شکل‌گیری تأکید کرد.

 وی عمق توجه دین مبین اسلام به مسئله فرزندآوری را با ذکر مستندات قرآنی و روایی متعدد تشریح کرد. 

مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان با اشاره به حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) مبنی بر افتخار ایشان به زیادی امت حتی نسبت به جنین سقط‌‌ شده، خاطرنشان کرد که این نگاه، ارزش بی‌بدیل هر نفس انسانی را در منظومه فکری اسلام به وضوح نشان می‌دهد. 

گرجی افزود: آیات قرآن کریم به صراحت، نگرانی از فقر و تنگ‌دستی را دلیل منع از ازدواج و فرزندآوری نمی‌داند و رزاقیّت را مختص ذات مقدس خداوند می‌شمارد. در روایات اهل بیت (ع) نیز، فرزند نه تنها به‌عنوان نعمت، بلکه به‌عنوان عامل پاکی، برکت، روشنایی خانه و مایه انس و الفت خانواده معرفی شده است. تولد هر فرزند برای مادر، پاک‌کننده گناهان و برای پدر، زمینه‌ساز افزایش روزی و عزت ذکر شده است. 

وی با قاطعیت اعلام کرد: روح حاکم بر تمامی این متون، تشویق، ترغیب و ایجاد امیدواری برای تشکیل خانواده‌های پرجمعیت و پرنشاط است.

مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان، سپس با تغییر لحن به بیان هشداری جدی پرداخت و با اشاره به تأکیدات مکرر و دغدغه‌مندی  رهبر معظم انقلاب، وضعیت کنونی جمعیت کشور را «در آستانه یک بحران» توصیف کرد.

گرجی با ارائه تحلیلی از آینده،گفت: اگر روند کنونی کاهش نرخ باروری و سالخوردگی تدریجی جمعیت، با همان شتاب ادامه یابد، ایران در دو تا سه دهه آینده با یک «پیری مزمن و ساختاری» مواجه خواهد شد.

 وی یادآور شد: پیامدهای این پیری، شامل کاهش شدید و خطرناک نیروی کار جوان و فعال، فشار طاقت‌فرسا بر نظام تأمین اجتماعی و بازنشستگی، کاهش خلاقیت و نوآوری در جامعه، و تهدید امنیت ملی ‌و کاهش جمعیت در سن دفاع خواهد بود. 

همدان نمونه‌ای از استان‌های با نرخ باروری بسیار پائین

این مقام مسئول با اشاره به استان همدان به عنوان نمونه‌ای از استان‌های با نرخ باروری بسیار پائین، تصریح کرد: این وضعیت، تهدیدی جدی برای پویایی و آینده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این خطه است. 

گرجی افزود: به‌جای شعارزدگی، عملاً و در حد توان، هم در حوزه شخصی و هم در عرصه فرهنگی، برای تغییر این روند باید تلاش کنند.

من سه تا بچه دارم، پس چرا کسی کمکم نمی‌کند؟

سیدحسن عباسی نیز در گفتگو با خبرنگار ما با وجود داشتن سه فرزند زیر ۱۰ سال، خود را از جمله افرادی می‌داند که فقط در حد شعار از آنان حمایت می‌شود. 

این کارگر ساختمانی گفت: «همسر من به خاطر نگهداری از بچه‌ها نمی‌تواند کار کند. حقوق من با همه اضافه‌کاری‌ها و نوبت‌کاری‌ها،  به ۱۵ میلیون هم نمی‌رسد، اجاره خانه کوچکمان ماهی  ۶ میلیون تومان است. برای قبض‌ها، خوراک و شیر بچه‌ها دائماً در حال قسط بستن از فروشگاه‌های محل هستم.

وی در حالی که تأکید می‌کرد عاشق فرزندانش است و وجودشان را بزرگ‌ترین نعمت خدا می‌دانست، از بی‌پاسخ ماندن درخواست‌هایش گفت: همه از جوانی جمعیت حرف می‌زنند. من سه تا بچه دارم، پس چرا کسی کمکم نمی‌کند؟ برای وام ازدواج که سال‌ها پیش گرفتیم، هنوز دارم قسط می‌دهم. برای خرید مسکن، حتی وام صد میلیونی هم به من نمی‌دهند چون شغلم ثابت نیست. برای هر کدام از بچه‌ها ماهی چند ده هزار تومان کمک می‌دهند که در برابر هزینه پوشک و درمان، مثل قطره‌ای در دریاست. واقعاً این حمایت که اسمش را گذاشته‌اند، چیست؟

عباسی ادامه داد: من اگر بخواهم صادق باشم، به برادرم که می‌خواهد ازدواج کند می‌گویم «بچه‌دار شو، خدا بزرگ است». اما به مسئولی که این شعارها را می‌دهد می‌گویم اول بیا زندگی ما را ببین. این بار سنگین اقتصادی، خیلی‌ها را از فکر بچه‌دار شدن منصرف کرده. ما که منصرف نشدیم، پس لااقل حمایتمان کنید که دل دیگران هم بیاید.

له شدن مادران شاغل بین دوگانه «مادر کامل» و «نان‌آور کامل»

شهروند دیگری که ۳۷ سال سن دارد، معلم و مادر دو فرزند ۵ و ۷ ساله است، در گفتگو با خبرنگار ما گفت: من و همسرم که او نیز معلم است، در آپارتمان استیجاری ۶۰ متری در مرکز همدان زندگی می‌کنیم. با وجود دو شغل، ما خود را درگیر چرخه باطل اقتصادی می‌بینیم. 

این معلم همدانی ادامه داد: هر دو با حقوق معلمی، جمعاً حدود ۳۰ میلیون درآمد داریم. بعد از کسر اجاره و هزینه مهدکودک و سرویس مدرسه بچه‌ها، تقریباً چیزی برای پس‌انداز یا حتی زندگی با کمی رفاه بیشتر باقی نمی‌ماند. ما حتی رویای خرید یک خودروی کارکرده ساده را هم به فراموشی سپرده‌ایم.

وی ادامه داد: از طرفی جامعه و رسانه می‌گویند مادر خوب، مادری است که وقت کافی برای تربیت فرزند بگذارد. از طرفی اقتصاد می‌گوید باید تمام وقت کار کنی تا حداقل‌ها را فراهم کنی. من صبح زود بچه‌ها را خواب‌آلود سوار سرویس می‌کنم و عصر خسته به خانه برمی‌گردم. واقعاً کی فرصت تربیت هست؟ ما را بین دوگانه «مادر کامل» و «نان‌آور کامل» له کرده‌اند.

این مادر همدانی به سیاست‌های حمایتی اشاره کرد و پرسید: چه تسهیلاتی برای خانواده‌های دو فرزند به بالا در نظر گرفته‌اند؟ آیا بیمه درمانی رایگان برای همه اعضای خانواده هست؟ آیا سهمیه خاصی برای کالاهای اساسی داریم؟ آیا برای خرید مسکن اولویت با ماست؟ پاسخ به همه این سئوالات «نه» است. فقط حرف می‌زنند. ما که حاضر شدیم و دو فرزند به جامعه هدیه دادیم، حالا احساس می‌کنیم قربانی یک شعار بی‌پشتوانه شده‌ایم. اگر واقعاً می‌خواهند جمعیت جوان بماند، باید کاری بیشتر از پخش کلیپ و برگزاری همایش کنند. باید به درد دل خانواده‌های جوانی که در تنگنای معیشت، هنوز به آینده و فرزند فکر می‌کنند، برسند.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»؛ برای عبور از این بن‌بست و تبدیل شعار به واقعیت، نیاز به یک تغییر در سیاست‌گذاری جمعیتی است. مسئولان باید به این درک برسند که حمایت واقعی، فراتر از تبلیغات و کمک‌های مقطعی است و نیاز به یک «برنامه جامع رفاهی و اقتصادی» دارد. نخستین و فوری‌ترین گام، تثبیت اقتصادی و مهار تورم است، زیرا نااطمینانی از آینده، بزرگ‌ترین مانع تصمیم‌گیری‌های بلندمدت مانند فرزندآوری است. دوم، بازنگری جدی در سیاست‌های مسکن با اولویت مطلق دادن به خانواده‌های جوان و پرجمعیت، از طریق ساخت مسکن اجتماعی ارزان‌قیمت، اعطای وام‌های بلندمدت با بازپرداخت قسطی بسیار آسان و سهام‌دار کردن این خانواده‌ها در طرح‌های عمرانی است. 

سوم، تقویت بیمه‌های درمانی رایگان و باکیفیت برای تمام اعضای خانواده و به‌ویژه کودکان، تا دغدغه هزینه‌های سلامت از بین برود. چهارم، افزایش مرخصی‌های زایمان و پدری و توسعه مراکز نگهداری از کودک با هزینه یارانه‌ای، برای حمایت از مادران شاغل و کاهش تعارض نقش‌های خانوادگی و شغلی. پنجم و مهم‌تر، هدفمند کردن دقیق یارانه‌ها و کمک‌های نقدی به نحوی که به‌طور مستقیم و مشهود، با افزایش تعداد فرزندان، قدرت خرید خانواده به صورت تصاعدی افزایش یابد. تنها در این صورت است که پیام «فرزند، برکت زندگی است» از حرف به عمل درآمده و خانواده‌های جوان، نه تنها با انگیزه عاطفی، بلکه با پشتوانه‌ای امن و قابل اتکا، قدم در مسیر فرزندآوری بگذارند. آینده جمعیتی کشور در گرو تصمیمات عاجل، عملی و حمایت‌گرایانه‌ای است که زندگی را برای خانواده‌های امروز، آسان‌تر کند.

انتهای خبر/