به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با هدف مقابله با پدیده کاهش نرخ رشد جمعیت در ایران به تصویب رسیده و اجرای آن از سوی مسئولان بلندپایه کشور، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود.

دولت، کاهش رشد جمعیت را یک آسیب فرهنگی می‌داند که ریشه در فرهنگ‌سازی غلط در دهه‌های گذشته دارد؛ حال هدف اصلی این قانون، ایجاد تغییر در این روند و تشویق به فرزندآوری بیشتر است. 

مقامات کشور بارها، اجرای این قانون را یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برشمردند و از دستگاه‌های مربوطه خواسته‌اند تا با بسیج تمام ظرفیت‌های سازمانی، برای تحقق آن اقدام کنند.

جدای از مسائلی شامل فرهنگ‌سازی، اما حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی نیز نقشی پررنگ در افزایش فرزندآوری ایفا می‌کنند که لازمه آن حمایت دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه از خانواده‌ها در این راستا است.

یکی از اداراتی که موظف به اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است دانشگاه علوم پزشکی بوده که خود زیرمجموعه‌هایی در راستای تحقق اهداف این قانون دارند.

اقدامات گسترده دانشگاه علوم پزشکی همدان در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت 

محمد بهنشان، معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی همدان در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با اشاره به اقدامات شاخص و خلاقانه انجام شده در حوزه جوانی جمعیت، گفت: اجرای طرح آمایش امید (برنامه جامع افزایش نرخ باروری کلی به میزان ۲.۵ تا سال ۱۴۰۷) در مراکز بهداشت زیرمجموعه انجام شده است.

وی با تشریح این طرح، عنوان کرد: در قالب این طرح، گروه‌های هدف بی‌فرزند، تک‌فرزند و کم‌فرزند شناسایی، اولویت‌بندی و تحت مشاوره‌های تخصصی فرزندآوری قرار گرفته‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی همدان از انجام ۵۰۶ هزار و ۷۴۶ مورد مشاوره فرزندآوری برای زنان واجد شرایط از زمان ابلاغ قانون جوانی جمعیت در کلیه مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت خبر داد و افزود: در حوزه آموزش نیز ۲۷۴ هزار و ۴۰۴ نفر از زنان همسردار تحت پوشش، از طریق ۲۶ هزار و ۲۵۶ جلسه آموزشی هفتگی و ماهیانه و همچنین ۵۳ همایش با موضوع جوانی جمعیت، آموزش‌های لازم را دریافت کرده‌اند.

پیشگیری از سقط و حمایت از مادران باردار

 بهنشان به همکاری با مرکز مردمی «نفس»(نجات فرزندان سقط) اشاره کرد و افزود: با تأمین فضای فیزیکی، نیروی انسانی و حمایت مالی از این مؤسسه، توانسته‌ایم در ۹۴۸ مورد از مادران باردار متقاضی سقط، موجب انصراف آنان شویم که از این تعداد، ۶۰۰ مورد منجر به زایمان موفق و تولد نوزاد شده است.

وی با بیان اینکه آموزش ۳۰ هزار و ۳۳۲ زوج در کلاس‌های آموزش هنگام ازدواج، از دیگر اقدامات مؤثر بوده است، گفت: همچنین ۲۹ هزار و ۹۶۲ زوج نابارور مورد ارزیابی قرار گرفته و سه هزار و ۹۳۰ زوج به سطح دو برای دریافت خدمات تخصصی درمان ناباروری ارجاع داده شده‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی همدان از اجرای منشور کرامت مادری در کلیه مراکز بهداشتی و درمانی استان خبر داد و افزود: تأسیس ۳۹۱ اتاق تکریم مادر و کودک را در این مراکز داشتیم.

وی با اشاره به اینکه ۲۳ مرکز آموزش زایمان فیزیولوژیک و آمادگی برای زایمان تجهیز و راه‌اندازی شده است، عنوان کرد: ۵۴ کلاس آمادگی برای زایمان نیز دایر شد که منجر به آموزش ۹۵ هزار و ۵۴ زن باردار در این کلاس‌ها شده است.

راه‌اندازی مراکز تخصصی ناباروری

 بهنشان ادامه داد: راه‌اندازی یک مرکز ناباروری سطح دو در بیمارستان مهر ملایر در سال ۱۴۰۲ انجام شد و همچنین یک مرکز سطح دو در بیمارستان امام رضا کبودراهنگ تجهیز و راه‌اندازی شده است.

وی با بیان اینکه تجهیز یک مرکز درمان ناباروری سطح سه در جهاد دانشگاهی نیز در دست اقدام است، گفت: امیدواریم با راه‌اندازی این مرکز نیز بتوانیم خدمات خوبی را به زوجین ارائه دهیم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی همدان از تهیه و چاپ گسترده رسانه‌های آموزشی و انتشار ۲۸ هزار و ۹۷۶ جلد دفترچه راهنمای مادران خبر داد و افزود: تولید موشن‌گرافی و کلیپ‌های آموزشی و انجام مصاحبه‌های متعدد خبری و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی نیز از دیگر برنامه‌های ما در راستای افزایش جمعیت بوده است.

بهنشان با بیان اینکه برپایی چادر، ایستگاه، غرفه و اتوبوس سلامت، برپایی نمایشگاه عکس در نماز جمعه‌های شهرستان‌ها با هدف ترویج فرزندآوری و افزایش جمعیت انجام شده است، تصریح کرد: دیوارنویسی، نصب بنر و پوستر و هماهنگی با شهرداری‌ها برای نصب بیلبورد از دیگر اقدامات فرهنگی صورت گرفته است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی همدان در پایان از راه‌اندازی ۸ مرکز «نفس» در شهرستان‌های تابعه برای انصراف از سقط عمدی جنین خبر داد و گفت: از ابتدای ابلاغ قانون، ۲۶ مورد تخلف در زمینه سقط عمدی جنین شناسایی و ۳ مرکز متخلف پلمب شده‌اند.

حمایت از مادران شاغل به افزایش جمعیت کمک می‌کند 

زهرا معصومی، مادر دارای ۲ فرزند در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه مادر شاغلی است  که دو فرزند در رده‌های سنی چهار و هفت سال دارد، گفت: داشتن فرزند به زندگی هر فردی عشق و امید می‌بخشد اما در شرایط کنونی سختی‌هایی نیز دارد.

وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون جوانی جمعیت، دستگاه‌های اجرایی موظف به ایجاد شرایط لازم برای حمایت از مادران شاغل هستند، افزود: متأسفانه ما در عمل شاهد اجرای کامل این قانون نیستیم و حمایت‌های لازم را نداریم.

این مادر دارای ۲ فرزند ادامه داد: کودکان در سنین پایین در دوره حساسی بوده و به حضور و مشارکت والدین در فعالیت‌های خود نیاز دارند اما متأسفانه ادارات با در نظر نگرفتن ساعت کاری کم، مرخصی‌های ضروری و فضاهای مناسب برای نگهداری کودکان، امکان ایفای نقش مؤثر همزمان در دو عرصه مادری و اشتغال را برای مادران دشوار کرده‌اند.

معصومی با بیان اینکه بی‌توجهی به این موارد، نه تنها تأثیر مستقیمی بر کاهش نرخ باروری دارد، بلکه پیامدهای بسیار بدی را در تربیت نسل آینده و سلامت روانی خانواده‌ها خواهد داشت، عنوان کرد: من بعنوان یک مادر شاغل دلم می‌خواهد هم کارم را خوب انجام دهم، هم مادر خوب و در‌دسترسی باشم اما با شرایط فعلی چنین موضوعی امکان‌پذیر نیست.

وی با اشاره به اینکه قانون‌‌های خشک(ساعت کاری) محل کار، وی را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، گفت: این درحالی است که بسیاری از مشاغل همچون شغل من به صورت دورکاری نیز قابل اجرا است اما این موضوع از سوی مدیران درک نمی‌شود.

این مادر دارای ۲ فرزند در پایان خاطرنشان کرد: بسیار باز مادران شاغل با مشکل من مواجه هستند درحالی که اگر حمایت‌های لازم از مادران شود، قطعا به فکر داشتن فرزندان بیشتر نیز خواهند بود و اینگونه به جمعیت کشور نیز افزوده می‌شود.

تأکید بر اجرای کامل قانون جوانی جمعیت و آثار گسترده آن 

رقیه شجاعی، کارشناس مسائل جمعیتی، در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با اشاره به آثار مثبت فرزندآوری بر سلامت زنان و جامعه، اجرای ناقص قانون جوانی جمعیت را یکی از موانع اصلی توسعه این حوزه خواند و بر لزوم آگاهی مدیران از مفاد این قانون تأکید کرد.

وی با بیان اینکه فرزندآوری، اثر مستقیم بارداری و شیردهی بر سلامت جسمی زنان را به دنبال دارد، تصریح کرد: این فرآیندهای طبیعی، در واقع یک نقش محافظتی بسیار قوی برای زنان ایفا می‌کنند.

این کارشناس مسائل جمعیت ادامه داد: فرزندآوری تنها یک انتخاب شخصی نیست، یک سرمایه‌گذاری برای سلامت جامعه است.

شجاعی با اشاره به اینکه روند اجرای این قانون بسیار کند و ناقص است، تصریح کرد: یکی از دلایل اصلی این مشکل، به نظر من، عدم آگاهی کامل مجریان است. 

وی با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از مدیران حتی متن قانون را نخوانده‌اند و با جزئیات و تکالیف مشخص شده در آن آشنا نیستند، گفت: به همین دلیل به طور جدی پیشنهاد می‌کنم خوانش و بررسی کارگاهی قانون جوانی جمعیت برای مدیران ارشد و میانی در تمام دستگاه‌های ذی‌ربط برگزار شود. 

این کارشناس مسائل جمعیت خاطرنشان کرد: تا زمانی که مجری قانون، خود قانون را نشناسد، نمی‌توان انتظار تحقق اهداف آن را داشت.

شجاعی در پاسخ به این سوال که اجرای کامل این قانون چه تأثیری بر اقتصاد و اشتغال کشور خواهد گذاشت، عنوان کرد: این یک زنجیره به هم پیوسته است، وقتی ازدواج و فرزندآوری افزایش یابد، به طور طبیعی تقاضا برای کالاها و خدمات مرتبط به شدت بالا می‌رود و این امر بدون شک منجر به ایجاد شغل‌های جدید و بسیار زیادی در بخش‌های مختلف می‌شود. 

وی با بیان اینکه قانون جوانی جمعیت تنها یک قانون اجتماعی نیست، گفت: این قانون یک نقشه راه برای رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال مولد است.

این کارشناس مسائل جمعیت در پاسخ به این سوال که اجرای صحیح قانون، چگونه می‌تواند دغدغه‌های جوانان برای ازدواج و فرزندآوری را کاهش دهد، افزود: اگر این قانون به درستی اجرا شود، رغبت جوانان به ازدواج و فرزندآوری به طور محسوسی افزایش خواهد یافت. 

شجاعی ادامه‌ داد: بسیاری از موانع اصلی که امروزه جوانان با آن روبرو هستند، توسط این قانون پیش‌بینی و برای آن راهکار در نظر گرفته شده است، به عنوان مثال، مشکل نگهداری از کودک که یک دغدغه بزرگ برای خانواده‌ها به ویژه مادران شاغل است، از طریق توسعه مهدکودک‌ها حمایت از آن‌ها قابل حل است. 

وی با اشاره به اینکه برای دانشجویان متأهل نیز امکانات و برخی پیش‌بینی‌ها می‌تواند باعث فرزندآوری شود، عنوان کرد: ارائه تسهیلاتی مانند خوابگاه‌های متأهلی، کلاس‌های مجازی برای ادامه تحصیل بدون دغدغه حضوری، و پوشش بیمه‌ای برای زنان خانه‌دار می‌تواند بار بزرگی را از دوش آنها بردارد و وقتی این موانع برداشته شود، جوانان با فراغ بال بیشتری به سمت تشکیل خانواده حرکت می‌کنند.

این کارشناس مسائل جمعیت در پایان تأکید کرد: فرزندآوری فقط افزایش آمار نیست، سرمایه‌گذاری برای سلامت روان و تقویت بنیان‌های عاطفی جامعه است.

حمایت از جوانی جمعیت از شعار تا عمل

اجرای موفق این قانون نیازمند عزمی ملی و همکاری همه‌جانبه نهادهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است. اگرچه چالش‌های پیش رو قابل توجه هستند، اما دولت با تصویب مصوبات متعدد (مانند ۶ مصوبه در یک جلسه) و تأکید بر ارزیابی مستمر اثربخشی اقدامات، درصدد است تا مسیر پیش‌رو را برای جبران کاهش رشد جمعیت هموار کند.

 دانشگاه علوم پزشکی همدان با اجرای برنامه‌ای منسجم و همه‌جانبه، گام‌های بلند و مؤثری در راستای تحقق اهداف قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده برداشته است اما لازمه موفقیت این تلاش‌ها همکاری و همراهی همه دستگاه‌ها و مردم برای افزایش نرخ جمعیت استان همدان است.

اخیراً مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت اعلام کرد تعداد تولدها در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد کاهش داشته است؛ حال باید دید چه اقداماتی برای پیشگیری از روند کاهش زاد و ولد می‌تواند ایران را از بحران سالمندی نجات دهد؟

یکی از راه‌های افزایش جمعیت حمایت از مادران دارای یک فرزند یا ۲ فرزند است چرا که این افراد برای تنها نبودن فرزندان خود علاقمند به داشتن فرزندان بیشتر نیز هستند اما شرایط برای آن‌ها به نحوی رقم خورده است که دیگر توان و وقتی برای فرزندآوری ندارند در نتیجه می‌توان با بررسی دقیق مشکلات این مادران که شاغل هستند، گام بزرگی در راستای افزایش جمعیت برداشت.

امید است که با اجرای دقیق و همه‌جانبه قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده‌ها، زمینه برای تقویت بنیان خانواده و حفظ پویایی جمعیت کشور فراهم شود.

انتهای خبر/