به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» در حالی که چالش‌های اجتماعی در جوامع کنونی روبه افزایش است، بلای خانمان‌سوزی به نام اعتیاد در میان نوجوانان به یک بحران خاموش تبدیل شده و آمارها و مشاهدات میدانی نشان می‌دهند که سن مصرف مواد مخدر رو به کاهش است.

 متأسفانه، نوجوانان به‌عنوان آسیب‌پذیرترین قشر جامعه، به طور فزاینده‌ای در معرض این خطر قرار دارند، اعتیاد یکی از اصلی‌ترین معضل اجتماعی در جامعه است، معضلی که به گفته کارشناسان ریشه آن به دوران نوجوانی برمی‌گردد.

بر اساس گزارش‌های رسمی و غیررسمی، اعتیاد در میان نوجوانان ایرانی در حال گسترش است و موادی مانند گل (ماری‌جوانا صنعتی)، مواد محرک(شیشه)، و حتی مواد مخدر سنتی مانند تریاک، در دسترس نوجوانان قرار گرفته و به سرعت آن‌ها را به دام می‌اندازند. 

این وضعیت نه تنها سلامت و آینده جوانان را تهدید می‌کند، بلکه خانواده‌ها و کل جامعه را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در این گزارش سعی شده تا علاوه‌بر بیان ضرر و زیان مواد مخدر، به دلایل سوق پیدا کردن نوجوانان به اعتیاد، باورهای غلط در مورد مصرف مواد مخدر و نقش جامعه در افزایش اعتیاد بپردازیم‌؛ در پایان گزارش نیز اقدامات پلیس مبارزه با مواد مخدر در استان همدان در راستای آموزش پیشگیرانه از اعتیاد بیان شده است.

مشکلات رفتاری و فیزیولوژیک نتیجه مصرف مواد مخدر

طاهره فامیل‌خلیلی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه به هر چیزی به غیر از غذا که در جهت تغییر عملکرد بدن و روان انسان استفاده شود، ماده مخدر می‌گوییم، گفت: در تعریف دیگر به هر ماده که عملکرد طبیعی بدن را به لحاظ روانی، جسمانی و عاطفی تغییر دهد، ماده مخدر گفته می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اثر اصلی مواد مخدر بر روی سیستم اعصاب مرکزی و نخاع است، افزود: از طرفی خلق، تفکر، ادراک و رفتار فرد با این مواد مخدر تغییر می‌کند به همین دلیل به آن مواد روان‌گردان هم می‌گویند.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان ادامه داد: در واقع مواد روان‌گردان یعنی موادی که می‌تواند باعث تغییر و ایجاد حالت‌های خاص در نحوه تفکر، احساس و اعمال یک فرد شود.

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه مواد مخدر به چند دسته تقسیم می‌شوند، گفت: مثلاً یک دسته مواد افیونی هستند مثل هروئین یا تریاک، دسته دیگر دسته مواد توهم‌زا مثل حشیش یا ال اس دی هستند، گروه دیگر شامل محرک‌ها مثل کوکائین هستند و دسته دیگر نیز آرام بخش‌ها و خواب‌آورها هستند که شامل الکل می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه مواد مخدر به شکل‌های مختلف خوردنی و تزریقی و یا به شکل‌های دیگری که بعضی ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند وجود دارند، تصریح کرد:  بعضی از این مواد آسیب‌ بسیار بیشتری دارند ولی در مجموع همه این مواد روان انسان را به‌نوعی تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان خاطرنشان کرد: مصرف مواد مخدر آثار و عواقبی دارد که شدت آن متفاوت است، وابستگی به مواد مخدر مجموعه‌ای از علائم و مشکلات رفتاری، شناختی و فیزیولوژیک است که در اثر مصرف مواد، چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت، در فرد ایجاد می‌شود. 

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه فرد معتاد، به صورت اجباری به مصرف مواد روی می‌آورد و قادر به قطع مصرف نیست، عنوان کرد: زمانی که می‌گوییم فرد به مرحله وابستگی رسیده، این علائم را به طور مستمر در طول چند ماه نشان می‌دهد و نمی‌تواند شرایط خود را تحمل کند در نتجیه در صورت محرومیت از مصرف، علائمی بروز می‌دهد که او را مجبور به مصرف مجدد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه نشانه‌های فیزیکی و جسمی متعددی در سوءمصرف مواد مخدر وجود دارد، افزود: تغییر در ظاهر، نوع نگاه، عدم تعادل در حرکت، کم‌توجهی به نظافت، وجود جای تزریق متعدد(در صورت تزریق)، غیبت‌های مکرر از کلاس درس، عدم علاقه به تحصیل، بی‌قراری زیاد، تغییرات ناگهانی خلق، خواب‌آلودگی، تغییر دوستان، کند شدن رفتارها، طولانی شدن زمان حضور در دستشویی یا حمام و کشف لوله‌های خالی خودکار یا کبریت نیم‌سوخته در مکان‌های غیرمعمول از جمله این نشانه‌ها هستند.

دلایل گرایش نوجوانان به اعتیاد

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان در پاسخ به این سوال که چه دلایلی باعث می‌شود که یک نوجوان به مصرف مواد مخدر روی بیاورد، گفت: عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند، سن، جنسیت، موقعیت اجتماعی و اقتصادی، مسائل مذهبی و قومیت‌ها می‌توانند تاثیرگذار باشند.

فامیل‌خلیلی تأکید کرد: عوامل زیست‌شناختی مانند نوجویی و هیجان‌طلبی نیز در دوره نوجوانی بسیار شایع هستند و ممکن است نوجوانان را به سمت تجربه‌هایی سوق دهند که برایشان گران تمام می‌شود.

وی با بیان اینکه توهم آسیب‌ناپذیر بودن در دوره نوجوانی بسیار پررنگ است و باعث می‌شود نوجوانان دست به کارهای خطرناکی بزنند، تصریح کرد: همین موضوع نوجوانان را به سمت اعتیاد می‌کشاند، این نوع تفکر باعث می‌شود که به سمت تجربه‌های ترسناک مانند مصرف مشروب و مواد مخدر بروند.

 مسئول بنیاد نوجوان استان همدان ادامه داد: مسائل فرهنگی در جامعه تاثیر زیادی دارند، در برخی از فرهنگ‌ها، مصرف دخانیات یا مواد مخدر در خانواده‌ها مرسوم و عادی است که این موضوع بر فرزندان نیز تاثیر می‌گذارد. 

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه هویت‌های قومی، ارتباطات و استحکام اجتماعی در اعتیاد نوجوانان مؤثر است، افزود: حمایت‌های اجتماعی و ضعف ارزش‌های اجتماعی نیز می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه به دلیل موقعیت جغرافیایی کشور ما و قرار گرفتن در مسیر ترانزیت مواد مخدر، این مواد به راحتی در دسترس هستند، عنوان کرد: این یک تهدید جدی محسوب می‌شود هرچند در کشورمان اتفاقات خوبی برای جلوگیری از گسترش اعتیاد انجام می‌شود اما قاچاقچیان مواد مخدر و مافیان مواد مخدر از تلاش خود برای معتاد کردن جوانان عقب نمی‌نشینند‌

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان خاطرنشان کرد: عوامل اجتماعی متعددی وجود دارند که می‌توان آن‌ها را در مدرسه، رسانه‌ها و گروه‌های همسالان مورد بررسی قرار داد، عملکرد تحصیلی نوجوان در مدرسه، پرورش مهارت‌های زندگی(مانند مهارت نه گفتن و شجاعت در مقاومت)، پیوند و تعلق به مدرسه، فضای مدرسه و محله می‌توانند بر گرایش نوجوان به مصرف مواد تأثیر بگذارند.

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه گاهی در یک کلاس یا محله، شیوع مصرف مواد بسیار بالا است، گفت: در این صورت اگر مدرسه آموزش‌های کافی را ارائه ندهد، شاهد افزایش تعداد افراد درگیر با مواد خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه نقش خانواده در این زمینه بسیار تأثیرگذار است، افزود: خانواده‌هایی که عزت نفس فرزندان خود را پرورش می‌دهند و به آن‌ها احساس ارزشمندی می‌دهند، کمتر شاهد گرایش آن‌ها به مواد مخدر خواهند بود.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان ادامه‌ داد: سخت‌گیری زیاد یا سهل‌گیری بیش از حد نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد، تحت فشار زیاد، نوجوان ممکن است بخواهد کمبودهای خود را جبران کند و در صورت بی‌توجهی و رها شدن، به سمت تجربه‌های خطرناک می‌رود.

 فامیل‌خلیلی، تصریح کرد: نوع دلبستگی به والدین و الگوگیری صحیح یا ناصحیح نوجوان از والدین نیز در این موضوع نقش دارد.

عادی‌سازی مصرف دخانیات در سینمای خانگی

وی با اشاره به اینکه عوامل مربوط به رسانه‌ها در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان بسیار مهم هستند، افزود: الگوسازی مصرف مواد توسط رسانه‌ها یک زنگ خطر جدی است و باید از متولیان امر مطالبه کرد که در این زمینه تجدید نظر کنند و نظارت کافی داشته باشند.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان عنوان کرد: متأسفانه در حال حاضر در سینمای خانگی شاهد عادی‌سازی مصرف دخانیات و مشروبات الکلی هستیم که می‌تواند نگران‌کننده باشد و با افزایش آمار مصرف مواد در جامعه مرتبط باشد.

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه عوامل مربوط به گروه همسالان نیز در اعتیاد نوجوانان بسیار مؤثر هستند، گفت: گاهی اوقات نوجوان مصرف مواد را توسط دوستانش می‌بیند و می‌خواهد مثل آن‌ها این تجربه را داشته باشد یا توسط آن‌ها تشویق می‌شود. 

مهارت «نه گفتن» سَدّ محکمی برابر اعتیاد

وی با اشاره به اینکه اگر نوجوان قدرت «نه گفتن» نداشته باشد یا بخواهد خود را نشان دهد، ممکن است به سمت مواد کشیده شود، افزود: نگرش مثبت دوستان نسبت به مواد نیز می‌تواند خطرناک باشد.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان خاطرنشان کرد: آموزش مهارت‌های زندگی می‌توانند از گرایش نوجوانان به مصرف مواد جلوگیری کند، آموزش مهارت‌های حل مسئله، کنترل هیجان، حل تعارض، تعیین هدف، داشتن خودپنداره مثبت، سازگاری روانی، ابراز وجود، جستجوی حمایت صحیح و امتناع از مصرف مواد می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا در برابر اعتیاد مقاومت کنند.

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه باید در مورد باورهای غلط در مورد مصرف مواد مخدر اطلاع‌رسانی شود، عنوان کرد: مصرف مواد حتی با یک بار هم می‌تواند اعتیاد ایجاد کند؛ بسیاری از افراد ابتدا به شکل تفننی به مصرف مواد نگاه می‌کنند و فکر می‌کنند باعث افزایش کارایی یا تمرکز آن‌ها می‌شود، اما ناخواسته در دام اعتیاد گرفتار می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه باید به نوجوانان یادآوری کنیم که مواد مشکلات آن‌ها را برطرف نمی‌کند و راه حل مسائل آن‌ها نیست، گفت: مصرف مواد می‌تواند مشکلی جدی‌تر از سایر مشکلات برای آن‌ها ایجاد کند.

مسئول بنیاد نوجوان استان همدان ادامه داد: باید تمام تلاش خود را به کار بگیریم و با حمایت کافی از نوجوانان و دادن آگاهی لازم، به آن‌ها کمک کنیم تا در دام مواد گرفتار نشوند. 

فامیل‌خلیلی با بیان اینکه نوجوانان باید در برابر مصرف هر نوع ماده، قرص یا دارویی که از طرف دوستان یا دیگران پیشنهاد می‌شود، مقاومت کنند، گفت: باید به نوجوانان آموزش دهیم که با تأمل و تفکر تصمیم بگیرند که چه کاری را انجام دهند و از چه کاری امتناع کنند.

آموزش پیشگیری از اعتیاد به ۷۶ هزار همدانی 

در ادامه عباس عزیزی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه شناسایی و انهدام باندهای قاچاق مواد مخدر از اولویت‌های پلیس مبارزه با مواد مخدر است، گفت: سال گذشته بیش از ۶ تن و ۵۰۰ کیلوگرم مواد مخدر در استان همدان کشف و ضبط شد.

رئیس پلیس مواد مخدر استان همدان با اشاره به اینکه آموزش‌های پیشگیرانه همواره مقدم بر درمان است، افزود: در همین راستا سال گذشته بیش از ۵۲۷ کلاس‌ آموزشی برای ۷۶ هزار نفر برگزار شد.

وی خاطرنشان کرد: کلاس‌های آموزشی برای در مساجد، محلات، مدارس، دانشگاه‌ها، اتحادیه و اصناف برگزار شده است‌.

عزیزی عنوان کرد: طبق آمار شاهد رشد یک درصدی دستگیر شدگان مواد مخدر در استان همدان نسبت به سال گذشته بودیم.

وی با اشاره به اهمیت ارائه مشاوره در راستای پیشگیری از اعتیاد، گفت: ۱۳۶ مورد خدمات مشاوره‌ای فردی در راستای پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی ارائه شده است.

رئیس پلیس مواد مخدر استان همدان خاطرنشان کرد: طبق بررسی‌های انجام شده، دستگیرشدگان توزیع و فروش مواد مخدر در همدان بالای ۲۰ سال سن دارند.

عزیزی با بیان اینکه گرایش مصرف‌کنندگان موادمخدر در استان همدان بیشتر مواد سنتی است، گفت: البته مواد روانگردان هم وجود دارد.

جمع‌آوری معتادان متجاهر در دستور کار پلیس 

وی با اشاره به اینکه مبارزه با قاچاقچیان و خرده فروشان مواد مخدر، مطالبه عمومی است، افزود: در همین راستا جمع‌آوری معتادین متجاهر از محیط‌های عمومی همچون پارک‌ها و تفرجگاه‌ها در دستور کار پلیس است.

رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر استان همدان خاطرنشان کرد: پس از جمع‌آوری معتادان متجاهر، آن‌ها را به مراکز ماده ۱۵ و ۱۶ انتقال می‌دهیم تا تحت درمان قرار گیرند.

منازل خرده‌فروش مواد مخدر، پلاک قرمز می‌شوند

عزیزی در پاسخ به این سوال که نحوه برخورد با فروشندگان مواد مخدر در منازل چگونه است، گفت: با استفاده از تمام ظرفیت‌های نظامی به‌صورت جدی با خرده‌فروشان و قاچاقچیانی که در منازل اقدام به فروش می‌کنند برخورد و منازل آن‌ها به عنوان پلاک قرمز معرفی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه برابر ماده ۱۳ قانون، منازل کسانی که در خانه خود خرده فروشی می‌کنند، تخریب می‌شود، تصریح کرد: سال گذشته ۱۳ خانه از محلات آلوده شهرستان همدان را شناسایی کردیم.

رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر استان همدان ادامه داد: سال گذشته چهار واحد منزل مسکونی که خرده فروش مواد مخدر بودند، در استان تخریب شده است و امسال و نیز پیگیر تخریب منازل شناسایی شده جدید هستیم.

عزیزی با تأکید بر اینکه در این منازل خانواده سکونت ندارد، گفت: هدف ما آن است تا این نقاط مجدداً پاتوق معتادان نشود و گروه‌های انتظامی به‌ صورت محسوس و نامحسوس در مناطق پاکسازی‌شده حضور دارند.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته بیش از ۵۱ باند فعال مواد مخدر منهدم شد، عنوان کرد: این میزان رشد ۶ درصدی نسبت به سال قبل داشته است.

رئیس پلیس مواد مخدر استان همدان ادامه داد: در عملیات‌های پلیس مبارزه با موادمخدر در استان همدان در سال گذشته، ۲۷۱ دستگاه خودرو از قاچاقچیان توقیف شد.

 عزیزی در پایان با بیان اینکه ۲۷۶ طرح آرامش در محله و تشدید برخورد با خرده‌فروشان مواد مخدر اجرایی شده است، گفت: مردم می‌توانند گزارشات خود درباره توزیع و فروش مواد مخدر را به صورت شبانه روزی به شماره ۲۱۸۲۲۱۳۶ اطلاع دهند.

آگاهی‌، سپر دفاعی مبارزه با اعتیاد نوجوانان 

به دلیل ویژگی‌های شخصیتی، روحی، روانی و اجتماعی نوجوانان، این دوره بسیار حساس است، نوجوان به دلیل احساس استقلال در دوره پُرتنش و تحول نوجوانی و به دلیل شکل‌گیری هویت در این برهه از زندگی، تأثیرپذیری بیشتری از گروه همسالان خود دارند در نتیجه بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می‌گیرند.

همین موضوع می‌طلبد تا راهکارهایی نظیر آگاهی و هشدار نسبت به اعتیاد، نمایش نتایج اعتیاد در جامعه و اطرافیان بر پایه آموزش صحیح و آگاهی‌بخشی را مد نظر قرار دهیم و از سوی دیگر با دوستی بیشتر با نوجوانان در محیط خانواده، آن‌ها را از فضای آلوده و دام اعتیاد در امان نگه‌داریم.

بدون شک همراهی خانواده‌ها با پلیس مبارزه با مواد مخدر در کاهش اعتیاد در جامعه مؤثر خواهد بود اما باید توجه کرد که در کنار تلاش‌های پلیس، نقش پررنگ آموزش و آگاهی دادن در خصوص خطرات فردی و اجتماعی اعتیاد خصوصاً در مدارس و اجتماع را نادیده نگیریم.

آگاهی دادن به نوجوانان در خصوص اعتیاد، به مثابه سپری مستحکم، نقشی حیاتی در مصون‌سازی نوجوانان در برابر دام اعتیاد ایفا می‌کند. این آگاهی، تنها به شناخت مواد مخدر و اثرات زیان‌بار آن‌ها محدود نمی‌شود، بلکه شامل درک عمیق‌تری از عوامل خطر، مهارت‌های مقابله با فشارهای اجتماعی، و توانایی تشخیص موقعیت‌های پرخطر است.

 نوجوانی که با این آگاهی مسلح شده باشد، نه تنها در برابر وسوسه‌ها مقاوم‌تر خواهد بود، بلکه می‌تواند به عنوان سفیر آگاهی در میان همسالان خود نیز عمل کند و از گسترش این پدیده شوم جلوگیری کند. آگاهی‌بخشی صحیح و مستمر، سرمایه‌گذاری بلندمدتی است که می‌تواند نسلی سالم و توانمند را برای آینده جامعه تضمین کند.

انتهای خبر/