حج در شکل گیری تمدن اسلامی اثرگذار است/ تمدن اسلامی در شکل گیری حلقه های یاران امام زمان عج موثر است

یک پژوهشگر علوم دینی: با بیان اینکه وقتی دشمن در مورد یکی از احکام اسلامی تهاجم می کند در واقع می خواهد آن را تضعیف کند گفت: حج علاوه بر اینکه باعث تقویت دین می شود، در شکل گیری تمدن اسلامی نیز اثرگذار است و مناسک حج ترسیم زنده تاریخ است.

به گزارش عصر همدان؛ یکی از مهم‌ترین فروع دین اسلام، حج است. مسلمانان سراسر جهان در دهه اول آخرین ماه قمری که همان ذی‌الحجه است برای تجمع سالانه و انجام مناسک حج به مسجد الحرام در شهر مکه می روند و مناسک حج را به جا می‌آورند..

حج که بعنوان یک فریضه‌ «ممتاز» و «استثنایی» مورد تمجید اسلام است باعث عروج اخلاقی و معنوی و روحی، و همچنین تضرع و خشوع افراد می شود.

حج یک فرصت بی نظیری است که ملت های مسلمان و نخبگان کشور های اسلامی از سراسر جهان در کنار هم قرار می گیرند و از حال و روز کشور ها و سیاست حاکم بر کشورهای یکدیگر مطلع می شوند و در واقع یک «الفت و برادری اسلامی» در بین مسلمان عالم ایجاد می شود لذا در حج ابراهیمی باید به تمام ابعاد سیاسی، اجتماعی و اخلاقی این فریضه توجه شود.

به مناسبت بازگشت حجاج ایرانی و ماه ذی الحجه گفتگویی را با حجت الاسلام والمسلمین حاج حسین علیی، که پژوهشگر علوم دینی و در حوزه حج تخصص دارند گفتگویی کردیم که در ذیل می خوانیم.

عصرهمدان: به عنوان اولین سوال می خواهم از حضرتعالی درخصوص تاریخچه مناسک حج و فلسفه حج بپرسم، بصورت مختصر در این باره توضیحی بفرمایید.

حجت الاسلام علیی: از زمان خلقت حضرت آدم حج بوده و حج مختص به اسلام نیست و خداوند به حضرت آدم دستور بنای کعبه را داد، در واقع آدم بناگر کعبه بوده است. بعد از به وجود آمدن کعبه این مناسک بوده و خداوند توسط امینش مناسک حج را به حضرت آدم آموخته است.

عصرهمدان: پس حج ابراهیمی که می گوییم چیست و نقش حضرت ابراهیم ع چیست؟
حجت الاسلام علیی: فریضه حج از زمان خلقت بوده و ادامه داشته به طوری که کعبه از بین رفته و حضرت ابراهیم آن را تجدید بنا کردند و تکمیل کردند.

عصرهمدان: فلسفه انجام فریضه حج و این اجتماعی که صورت می گیرد چیست؟
حجت الاسلام علیی: مناسک حج یکی از موضوعات دینی ماست و از بین ده فرع دین طبق روایت امام باقر پنج فرع آن خیلی مهم است و یکی از آنها حج است. به تعبیر رهبری همه آموزه‌های دینی در حج نهفته و مستتر است و امیرالمومنین علی ع نیز فلسفه حج را تقویت دین می دانند بطوری که وقتی از اقصی نقاط عالم مسلمانان جهان در حج جمع می شوند این تقویت دین محقق می شود و این حج یکی از اجتماعات سالانه دین اسلام است.

عصرهمدان: آثار و منفعت هایی برای مردم و دین اسلام در حج وجود دارد؟
حجت الاسلام علیی: بر اساس آیات قرآن در حج حتی منافع اقتصادی نیز پیش بینی شده است و بر اساس همین آیات همه منافع برای دین اسلام در حج وجود دارد. چه از لحاظ منافع معنوی و چه از لحاظ منافع فرهنگی و اقتصادی همه در حج لحاظ شده است.

عصرهمدان: شما فرمودین که مناسک حج ترسیم زنده تاریخ است، این جمله به چه معناست؟
حجت الاسلام علیی: بله همانطور که گفتیم مناسک حج ترسیم زنده تاریخ است مثلا قربانی کردن به داستان حضرت ابراهیم و ذبح اسماعیل برمی‌گردد و سعی بین صفا و مروه به داستان حضرت هاجر بر می گردد و همه اینها دارای اسرار عرفانی هستند. اینکه چرا هفت دور طواف انجام می دهیم به تعداد درهای جهنم اشاره دارد و این هم جز اسرار عرفانی حج است.

عصرهمدان: با توجه به این فضیلت هایی که شما فرمودید و به ایات و روایات در خصوص حج و ضرورت آن اشاره کردید پس دلیل این همه هجمه به حج در داخل توسط عده معدود و در خارج به چه دلیل است؟
حجت الاسلام علیی: وقتی دشمن در مورد یکی از احکام اسلامی ما تهاجم می کند در واقع می‌خواهد آن را تضعیف کند و باید بدانیم که این احکام در تقویت دین موثر است که مورد هجمه دشمن قرار گرفته است. لان هم در فضای مجازی برخی ناآگاهان و نادانان حج را زیر سوال می‌برند و حرف دشمن را تکرار می کنند و برخی هم بدون تخصص حرف می‌زنند در حالیکه حج حز ابعاد کلامی ماست و کسی حق ندارد اصل حج را زیر سوال ببرد. حج در کلام معصومین ع هم است و طواف خانه خدا جزء در اوقات نماز لحظه ای نباید تعطیل شود و اگر این اتفاق بیافتد خدا به دنیا مجال نمی دهد، لذا حج نباید تعطیل شود کسانی که می‌خواهند حج زیر سوال ببرند مسائل غیر معتبر و غیر مرتبط را مطرح می‌کنند.

عصرهمدان:در فضای مجازی و رسانه های معاند شبهاتی در خصوص حج مطرح می کنند و برخی با اشاره به وجود فقر و نیازمند در جامعه مسائلی را بیان می کنند چگونه باید جواب این شبهات و شبهه افکنی های موجود در فضای مجازی را داد؟
حجت الاسلام علیی: یکی از شبهاتی که در خصوص حج مطرح میکنند هزینه پول حج برای نیازمندان و عروسی جوانان است و در جواب این افراد و شبهه باید گفت حج بر کسی که توانایی مالی دارد واجب است و فردی که توانایی دارد به حج برود قطعا در توانش است که به فقرا و نیازمندان کمک کند و برای ازدواج جوانان هزینه کند، بنابر این باید هر دو باشد هم کمک به نیازمندان و فقرا و هم رفتن به حج. اگر پیام‌های امامین انقلاب را مرور کنیم متوجه می شویم که امام خمینی ره و اما خامنه ای نیز بر ضرورت حج تاکید داشتند، بنابراین باید خیزش عمومی در جهت رفع شبهات در جامعه و در بین مردم انجام شود.

عصرهمدان: از آنجا که شما دکتری حج دارید و در حوزه حج متخصص هستید ما چگونه می توانیم ضرورت حج و اهمیت این فریضه و برکاتی که برای فرد و جامعه دارد را برای مردم تبیین کنیم؟
حجت الاسلام علیی: در بحث حج از چند منظر باید نگاه کنیم یک بار از جهت اینکه دین اسلام در بحث عبادات اصل را بر اجتماعات قرار می دهد و نماز جمعه و نماز جماعت در همین راستا و جز تاکیدات دینی ما است و حج هم جز اجتماعات سالانه مسلمانان محسوب می شود و همه اینها دلیل اجتماعی بودن دین اسلام است لذا این فریضه بسیار مهم و ضروری است. اگر از منظر نگاه عبادی و فرهنگی هم اگر نگاه کنیم حج یک فریضه الهی است و به دلیل همین اهمیت است که هجمه به حج را از روی نادانی می دانیم و از نظر فردی هم اگر نگاه کنیم متوجه می شویم که حج باعث اصلاح فرد می شود طوری که فرد در جامعه متفاوت می شود و از اعمال و رفتار خود مراقبت می کند و فرد که اصلاح شد در مرتبه بعد جامعه هم اصلاح می‌شود. بنابر این ما باید همه این موارد و اهمیت ها را برای مردم تشریح کینم.

عصرهمدان:با توجه به توضیحات حضرتعالی می توانیم از نگاه رسانه ای بگوییم که حج یک رسانه بزرگی است با مخاطبان بسیار گسترده، این رسانه برای حجاج چه عایدی دارد؟
حجت الاسلام علیی: 88 هزار و ۵۵۰ نفر در حج هستند چه برنامه فرهنگی در کشور داریم که این تعداد مخاطب را بتوانیم تزکیه نفس بدهیم؟ خداوند با یک حج برای این همه مخاطب این برنامه و این تزکیه نفس را انجام می دهد. در همین دعا ها حجم بزرگی از گناهان بخشیده می شود و برکاتی فراوانی نازل می شود. بنابراین حج یک ظرفیت بزرگی است که برای فرد و جامعه نتیجه بخش است و همه دستگاه‌های فرهنگی در کشور باید به کمک بیایند تا ابعاد حج برای مردم تشریح شود.

عصرهمدان: کمی در خصوص خود کشور عربستان و جریانات فکری موجود در این کشور صحبت کنیم. کدام جریان فکری در عربستان حضور دارند و در راس امور قرار گرفته اند؟
حجت الاسلام علیی: من در خصوص کشور عربستان  مطالعه کردم و ابعاد سیاسی، اقتصادی و جریان فکری آن را می‌شناسم. آل شیخ و آل سعود دو جریان فکری و اجرایی عربستان هستند. آل شیخ که همان وهابیت است بر وزارت خانه های فرهنگی و اعتقادی حکومت می کند و آل سعود بر وزارت خانه های اجرایی حاکم است.

عصرهمدان: نظر این دو جریان بخصوص آل شیخ که دستگاه‌های فرهنگی و اعتقادی را اداره می کند نسبت به حج و حضور ایرانی ها چگونه است؟

حجت الاسلام علیی: این دو جریان فکری و اجرایی که در عربستان هستند بر اثر گذاری حج، پیام رهبر انقلاب به حجاج، دعای عرفه و برائت از مشرکان واقف هستند و این اثرات را می‌بینند و خیلی تلاش کردند که اعلام برائت نباشد، اما خدارو شکر کما فی سابق امسال نیز این اعلام برائت انجام شد.

عصرهمدان: اگر این اعلام برائت نباشد و حج بدون یک سری اعمال انجام شود چه می شود؟

حجت الاسلام علیی: باید به این نکته توجه داشته باشیم و حتی در بیانات رهبر انقلاب و حضرت امام نیز به وضوح دیده می شود که حج بی برائت اصلاً حج نیست و روح ندارد.

عصرهمدان:برخی هم در هجمه به حج بحث مالی را پیش می کشند و می گویند که ما با رفتن به حج و پرداخت پول به عربستان اقتصاد این کشور را تقویت می کنیم.

حجت الاسلام علیی:خب این بحث ها تخصصی نیست و عوامانه است. عربستان آن قدر از جاهای مختلف درآمد دارد که این مبلغ آنچنانی حج برایش مهم نیست. درآمد مالی عربستان از حج در قبال در آمد های هنگفتی که از بانک های خصوصی و نفت دارد اصلاً قابل مقایسه نیست. تحلیل و نظر شخصی من این است که اگر حجاج ما نروند برای عربستانی ها هیچ اتفاقی نمی افتد چرا که آنها به این درآمد هیچ احتیاجی ندارند.

عصرهمدان: چرا در سال های مختلف عربستانی ها همواره در صدد ایجاد موانع برای حجاج ایرانی بودند، چرا برای حجاج ایرانی این موضوع بیشتر اتفاق می افتد؟

حجت الاسلام علیی:مخالفت و موانع ایجاد کردن برای ایرانی ها و تشیع به همین دو جریان اعتقادی حاکم بر عربستان بر می گردد. بزرگترین دشمن وهابیت شیعه است و آنها هر چقدر مانع ایجاد کنند به نفعشان است.

عصرهمدان: پس به تعبیری می توان گفت نرفتن ایرانی ها به حج به نفع عربستان و یا بهتر بگویم این دو جریان حاکم بر عربستان است، درسته؟
حجت الاسلام علیی: بله همین طور است، ببینید ۳۰ درصد درآمد عربستان هزینه ترویج دین عربستان می‌شود و آنها در بلند مدت از ضرر هایی که به نفعشان است استقبال می‌کنند، نرفتن حجاج به عربستان و عدم حضور در حج برای آنها در بلند مدت دارای منفعت بزرگ‌تری است.

عصرهمدان: آیا عربستان می خواهد که حج تعطیل شود یا نمی خواهند حج را تعطیل کنند؟
حجت الاسلام علیی: عربستانی ها یک سال که ‌حج را تعطیلی کردند اما متوجه شدند که به بر اساس آموزه های اسلام تعطیلی حج شاید معادل کفر باشد لذا این جریان در عربستان نمی خواهد به عنوان خادم الحرمین این اتهام به انها زده شود لذا برای تعطیلی حج محتاطانه عمل می کنند.

عصرهمدان: چند سال قبل اتفاقاتی که در حج افتاد آیا کشور های اسلامی مسبب اصلی را عربستان می دانستند یا قضیه به گونه ای دیگر بود؟
حجت الاسلام علیی: بله عربستان را مقصر می دانستند.در سال ۹۶ که موانعی را برای حجاج ایجاد کردند یک هجمه رسانه ای عمیقی در کشور های اسلامی علیه عربستان بوجود آمد و کشور های مسلمان عربستان را مسبب این موانع می دانستند.

عصرهمدان: اگر اجازه دهید می خواهم سوالم را ناظر بر بیداری اسلامی و تمدن اسلامی و نقش حج بعنوان حلقه واسط کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان عنوان کنم، حج در این بیداری اسلامی چه نقشی دارد؟
حجت الاسلام علیی: ببینید وقتی در مسجدالحرام کنار فرد دیگری که از کشور دیگر به حج آمده هستیم و صحبت می‌کنیم در این کنار هم نشستن ها که خیلی هم مهم است، بین حجاج پیام های رد و بدل می شود و حجاج از وضعیت دیگر مسلمانان و دیگر کشور ها مطلع می شوند. در واقع این نقش حج را در بیدار کردن ملت ها می توان دید و رهبر انقلاب هم نظرشان بر همین است.

عصرهمدان: این رفتار های نامناسبی که با ایرانی ها می شود آیا باعث نمی شود که حجاج دیگر کشور ها از خود سوال کنند که چرا این رفتار با ایرانی ها می شود؟

حجت الاسلام علیی: اتفاقا سوال خوبی پرسیدید. باید عرض کنم که وقتی دیگر مسلمانان رفتار آل سعود را با حجاج ایرانی می بینند، رفتار آنها با حجاج ایرانی برایشان سوال می‌شود و از خود می پرسند که چرا با ایرانی ها چنین رفتاری می شود. این رفتارها با مسلمانان ایرانی باعث می‌شود که دیگر مسلمانان علت را جویا شوند و موانع را که برای ایرانی ها ایجاد کردند را مورد پرسش قرار دهند. حجاج کشورهای دیگر تبعیض عربستانی ها با حجاج ایرانی و دیگر حجاج را می بینند و این برایشان نا خواسته یک چیز ها را منتقل می کند و نظر رهبری بر همین هم هست.

عصرهمدان: به نقش حج در ایجاد تمدن نوین اسلامی و ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف نیز اشاره بفرمایید، این حج که به تعبیر آقا نمونه کوچکی از جامعه اسلامی است در ایجاد تمدن و ظهور چه نقشی دارد؟
حجت الاسلام علیی: بحث خوبی را مطرح کردید و مباحثی همچون مهدویت، تمدن اسلامی و ظهور بصورت زنجیره ای بهم وصل هستند و از آنجایی که شیعه معتقد است ظهور از مکه شروع می‌شود همه این موارد به هم ارتباط پیدا می کنند.

عصرهمدان: کمی بیشتر در باره نگاه شیعه به ظهوری که از مکه اتفاق می‌افتد اشاره می کنید، چگونه در عربستان یاران حضرت قایم گرد هم خواهند آمد

حجت الاسلام علیی: در لحظه ظهور ۳۱۳ نفر یار خاص حضرت در کنار کعبه جمع خواهند شد و این افراد در واقع حلقه اول یاران امام هستند.

عصرهمدان: غیر از تعدادی که در منابع دینی و روایی شنیدیم و خواندیم آیا مهدی موعود ع یاران دیگر و حلقه های دیگری دارند؟
حجت الاسلام علیی: یاران حضرت سه حلقه هستند و حلقه اول همان۳۱۳ نفر هستند که به معنی ۳۱۳ نفر از یاران خاص حضرت که ایشان این افراد را منصوب می کنند و در واقع این تعداد ۳۱۳نفر محور هستند و حلقه اول محسوب می شوند. حلقه اول در روز ظهور جمع خواهند شد درست در کنار کعبه هستند و امام را از تهدیدات مراقبت می‌کند.

عصرهمدان: در خصوص حلقه دوم و سوم یک توضیحی بفرمایید این افراد چه کسانی هستند؟
حجت الاسلام علیی: حلقه دوم اطراف مسجدالحرام هستند که بالای ۱۰ هزار تا چند میلیون نفر هستند. حلقه سوم کل مکه است و تعداد بسیار بالا و میلیونی است.

عصرهمدان: پس اینجا نقش حج بیشتر نمایان می شود؟
حجت الاسلام علیی: بله ، دقیقاً.اگر ما حلقات یاران امام را در نظر بگیریم بسیار زیاد هستند و حج در به وجود آمدن این حلقات بسیار موثر است.

عصرهمدان:ما در داخل کشور برای ایجاد تمدن اسلامی و نزدیک تر کردن ظهور چه می توانیم بکنیم؟
حجت الاسلام علیی:ما باید دولت و مجلس انقلابی روی کار بیاوریم تا تمدن اسلامی محقق شود و این را هم آقا در بیانیه گام دوم اشاره فرمودند.

عصرهمدان: پس با توجه به فرمایشات شما تمدن اسلامی بستر ظهور حضرت حجت ارواحنافداه است.
حجت الاسلام علیی: بله همینطور است. تا تمدن اسلامی شکل نگیرد حلقه های سه گانه تشکیل نمی شود و در تشکیل این تمدن اسلامی در کنار سایر مولفه های اثر گذار، حج نقش بسیار موثری دارد.

امیر حسین حسینی
انتهای پیام/