سید صادق حسنی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، با اشاره به اینکه در دهه‌های اخیر، شهرهایی مانند همدان به دنبال الگوبرداری از شهرهای بزرگ، به سمت توسعه شبکه‌های ترافیکی با محوریت پل‌های غیرهمسطح و تقاطع‌های چندسطحی حرکت کرده‌اند، اظهار کرد: این رویکرد، بدون تحلیل هزینه فایده پنهان، منجر به رشد ناموزون شده و همدان، با شبکه شعاعی و سنتی خود، میزبان پروژه‌هایی شده که فاقد پیوست اقلیمی، پیوست ترافیکی نوین و پیوست حکمرانی چندسطحی بوده‌اند.

وی ناکامی در اجرای کنارگذرهای شرقی و غربی، شکل‌گیری پل‌های موضعی تحت فشارهای سیاسی و تضعیف نقش مدیریت شهری در برابر نهادهای بالادستی را از جمله دلایل پارادوکس مدرن شهرسازی پرهزینه و فاقد اثرگذاری در همدان دانست.

ابعاد بحرانی‌تر با تغییرات اقلیمی

این پژوهشگر حوزه برنامه‌ریزی و مطالعات شهری هشدار داد که رخدادهای اقلیمی نظیر گرم‌شدن اقلیم همدان، خشکی دوره‌ای منابع آب، گسترش جزایر حرارتی موضعی در نقاط پل‌خیز و کاهش اکولوژی شهری به دلیل حذف سطوح نفوذپذیر، ابعاد بحرانی‌تری به وضعیت موجود بخشیده است. 

وی تأکید کرد: زیرساخت‌های ترافیکی نه تنها نتوانسته‌اند کیفیت زندگی را بهبود دهند، بلکه به سوخت‌رسانی بیشتر به ماشین‌محوری، انتشار کربن و اختلال در تبادل حرارتی سطح شهر انجامیده‌اند.

اشکالات اساسی در رویکرد پل‌سازی و ناکامی کنارگذرها

حسنی با اشاره به اشکالات اساسی در رویکرد پل‌سازی گفت: پل‌ها به جای کاهش ترافیک، با تشویق استفاده از خودروهای شخصی، الگوهای تردد خودرومحور را تثبیت کرده و ترافیک را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌کنند.

وی با بیان اینکه پل‌های شهری موجب قطع پیوستگی اکولوژیکی، ایجاد سایه‌های دائمی، افزایش سطوح آسفالتی و تشدید پدیده جزیره گرمایی شده‌اند.

این پژوهشگر حوزه برنامه‌ریزی و مطالعات شهری عنوان کرد: این پل‌ها بدون پیوست زیبایی‌شناسی شهری، تنش بصری و اغتشاش کالبدی ایجاد کرده‌اند.

وی همچنین دلایل عدم تحقق کنارگذرهای شرقی و غربی را به تعارض منافع بین نهادهای حکمرانی شهری و استانی، کمبود منابع مالی به دلیل تمرکز بر پروژه‌های نمایشی، فقدان نگاه فرامحلی و منطقه‌ای و نبود برنامه‌ریزی یکپارچه حمل‌ونقل با رویکرد پایدار نسبت داد.

حسنی تدوین سند «شبکه هم‌پوشان ترافیکی با اولویت تقاطع‌های سبز» جایگزینی پل‌ها با تقاطع‌های همسطح هوشمند و فضای سبز را یکی از راهکارهای نوین، بومی‌محور و عملیاتی برای برون‌رفت از این بحران، دانست و افزود: بازتعریف کنارگذرها به عنوان محورهای اکولوژیک و انتقالی انرژی سبز (پنل خورشیدی، بادگیرها، مسیر دوچرخه و پارک خطی) با استفاده از مدل‌های سرمایه‌گذاری PPP منطقه‌ای راهکار برون رفت این مشکل است.

وی الگوسازی از مسیرهای «انتقالی هوشمند» برای همدان طراحی شبکه حمل‌ونقل یکپارچه با محوریت حلقه‌های ترافیکی نرم شامل مسیرهای دوچرخه، مینی‌بوس‌های الکتریکی محلی و سیستم حمل‌ونقل اشتراکی و استقرار «ایستگاه‌های تهویه شهری» در نواحی پرترافیک را از دیگر راهکارهای برون رفت بحران ترافیک عنوان کرد و تصریح کرد: از بهره‌گیری از ساختار معماری سنتی همدان مانند بادگیرها، سرداب‌ها و کوچه‌باغ‌ها برای ایجاد سامانه تهویه طبیعی می‌توان استفاده کرد.

این پژوهشگر حوزه برنامه‌ریزی و مطالعات شهری مدلی تحت عنوان «همدان ۱۴۱۰؛ شهر انتقالی کم‌کربن با ریزشبکه‌های هم‌پوشان»، گفت: این مدل بر کاهش اتکای ترافیکی به مرکز تاریخی، تقویت حلقه‌های پیرامونی (کنارگذرها)، طراحی مجدد فضاهای ترافیکی با عملکردهای زیست‌پذیر و پیوست کربنی و اقلیمی برای تمام پروژه‌های شهری مبتنی است. 

وی افزود: این مدل شامل ایجاد شبکه محلی با تقاطع‌های هوشمند، طراحی مسیرهای دوچرخه و پیاده‌روهای گسترده و بازیابی تکنیک‌های سنتی تهویه شهری است.

 حسنی چشم‌اندازی برای همدان تا سال ۱۴۲۵ ترسیم کرد که شامل آغاز پروژه پل اکولوژیک غرب در سال ۱۴۰۸، بهره‌برداری از رینگ حمل‌ونقل هیبریدی در ۱۴۱۰، گسترش شبکه Micro-Traffic در ۱۴۱۲ و جایگزینی ۵۰٪ سفرهای سواری با حمل‌ونقل پاک، کاهش ۲۰٪ دما و افزایش ۱۵٪ کیفیت زندگی تا سال ۱۴۲۵ است.

وی در پایان، راهبردهای کلیدی و پیشنهادهای اجرایی را شامل تدوین پیوست اقلیمی-ترافیکی برای تمام پروژه‌های زیرساختی، بازطراحی پل‌های موجود به مثابه «گره‌های اکولوژیک و چندمنظوره»، احیای کنارگذرهای شرقی و غربی با منطق حکمرانی مشارکتی، استقرار سامانه هوشمند مدیریت ترافیک حرارتی (Heat-Traffic Monitoring System) و ایجاد واحد تخصصی «زیرساخت‌های اقلیم‌پذیر» در شهرداری همدان دانست.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، برای برون‌رفت از این چالش‌ها و حرکت به سمت شهری پایدار و زیست‌پذیر، نیاز به رویکردهای نوآورانه و بومی‌محور است. جایگزینی پل‌های عظیم با تقاطع‌های هوشمند و فضای سبز، احیای کنارگذرها به عنوان محورهای اکولوژیک و انرژی‌زا، و طراحی شبکه‌های حمل‌ونقل یکپارچه مبتنی بر حلقه‌های ترافیکی نرم، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند شهرهای ما را به سمت آینده‌ای روشن‌تر هدایت کنند. این اقدامات نه تنها به کاهش ترافیک و آلودگی کمک می‌کنند، بلکه به بازیابی زیبایی‌شناسی شهری و افزایش کیفیت زندگی شهروندان نیز منجر می‌شوند.

تصویری که برای همدان تا سال ۱۴۲۵ ترسیم می‌شود، یک شهر انتقالی کم‌کربن است که با تکیه بر ریزشبکه‌های هم‌پوشان و احیای تکنیک‌های سنتی تهویه شهری، به الگویی برای سایر شهرها تبدیل خواهد شد. این چشم‌انداز، با تاکید بر کاهش اتکای ترافیکی به مراکز تاریخی، تقویت حلقه‌های پیرامونی و طراحی مجدد فضاهای ترافیکی با عملکردهای زیست‌پذیر، گامی بلند در جهت تحقق شهری پایدار و دوستدار انسان است. با تدوین پیوست‌های اقلیمی-ترافیکی و بازطراحی زیرساخت‌ها، می‌توان امید داشت که شهرهای ما به مکان‌هایی تبدیل شوند که کیفیت زندگی و سلامت محیط زیست در اولویت قرار می‌گیرند.

انتهای خبر/