به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصرهمدان»، آموزش و پرورش عشایر، به دلیل شیوه زندگی خاص این جامعه، همواره با چالش‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی روبرو بوده است. 

دانش‌آموزان عشایر در مدرسه ثابت و یا کوچرو تحصیل می‌کنند، بخش عمده‌ای از دانش‌آموزان عشایری (حدود ۸۵ درصد) در مدارس ثابت تحصیل می‌کنند.

این مدارس معمولاً در محل استقرار دائمی یا فصلی بخشی از عشایر برپا می‌شوند. تأمین آموزگار برای این مدارس، با توجه به استقرار نسبتاً ثابت آن‌ها، از پیچیدگی کمتری برخوردار است.

با این حال، کمبود امکانات آموزشی و رفاهی، چندپایه بودن کلاس‌ها و دوزبانه بودن دانش‌آموزان می‌تواند از چالش‌های پیش روی آموزگاران این مدارس باشد.

حدود ۱۵ درصد از دانش‌آموزان عشایری را جمعیت کوچرو تشکیل می‌دهند، آموزش این دانش‌آموزان از طریق مدارس سیار یا آموزگاران کوچرو انجام می‌شود که همراه با ایل به مناطق ییلاق و قشلاق کوچ می‌کنند.

تأمین آموزگار برای این مدارس با مشکلات عدیده‌ای مواجه است، از جمله: سختی شرایط زندگی و رفت و آمد در مناطق عشایری، کمبود انگیزه در بین آموزگاران برای خدمت در این مناطق، مشکلات جذب و نگهداشت آموزگاران مجرب و آشنا به فرهنگ عشایری، تعداد کم دانش‌آموزان در برخی مناطق کوچ‌ رو که توجیه اقتصادی برای اعزام آموزگار دائم را با مشکل مواجه می‌کند، عدم تخصیص به موقع آموزگار به برخی مناطق عشایری، جغرافیای پراکنده و صعب‌العبور مناطق عشایری دسترسی و اعزام آموزگار را دشوار و پرهزینه می‌کند.

 تربیت و جذب آموزگاران آشنا به فرهنگ و زبان عشایری و همچنین توانمند در تدریس چندپایه، با چالش روبرو است.

 کمبود امکانات رفاهی، مسکن نامناسب و دوری از خانواده می‌تواند انگیزه خدمت در این مناطق را کاهش دهد.

موضوع تغییرات مداوم مکان استقرار عشایر کوچرو برنامه‌ریزی برای استقرار و فعالیت آموزگاران سیار را با مشکل مواجه می‌کند.

عدم تمایل به تحصیل، نیاز به نیروی کار کودک در امور دامداری و کشاورزی و باورهای فرهنگی می‌تواند حضور دانش‌آموزان در کلاس درس را تحت تأثیر قرار دهد، یکسان بودن محتوای درسی با نیازها و شرایط زندگی عشایر همخوانی ندارد.

مدارس عشایری اغلب با کمبود فضاهای آموزشی مناسب، تجهیزات و وسایل کمک آموزشی روبرو هستند.

جواد نیازی، رئیس شورای ایل یارمطاقلو همدان، در گفتگو با خبرنگار ما در اظهاراتی شدیداللحن از عملکرد آموزش و پرورش استان در خصوص جذب و تخصیص معلمان به مناطق عشایری انتقاد کرد.

نیازی با اشاره به کمبود شدید معلم در مناطق قشلاقی و ییلاقی استان، اعلام کرد که همدان در سال ۱۴۰۳ به عنوان نخستین استان پایلوت در کشور موفق به جذب ۱۵ معلم برای سهمیه عشایر شده بود.

وی با ابراز تاسف عمیق، تصریح کرد: متاسفانه آموزش و پرورش خود مرتکب تخلف شد و سهمیه معلمان جذب شده برای عشایر را به مناطق روستایی اختصاص داد. این اقدام غیرقانونی و نابخشودنی، جامعه عشایری ما را از داشتن معلم محروم کرده است.

رئیس شورای ایل یارمطاقلو این اقدام آموزش و پرورش را «تخلف آشکار» خواند و خواستار رسیدگی فوری مسئولان به این موضوع و جبران این بی‌عدالتی در حق دانش‌آموزان عشایری شد.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که کمبود معلم همواره یکی از چالش‌های اساسی در مناطق عشایری و دورافتاده کشور بوده و این اقدام آموزش و پرورش در همدان، نگرانی‌ها را در خصوص وضعیت آموزشی این مناطق افزایش داده است.

 مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار ما با اعلام اینکه هیچ دانش‌آموز عشایری در همدان بدون معلم نیست، گفت: به لطف خدا در حال حاضر هیچ دانش‌آموز عشایری در استان وجود ندارد که از نعمت معلم بی‌بهره باشد و تمامی دانش‌آموزان شناسایی شده، دارای معلم و کلاس درس هستند.

رسول شیدایی در تشریح اقدامات صورت گرفته برای تامین معلم عشایر استان اظهار داشت: ما دو نوع مدرسه عشایری ثابت و کوچ‌رو داریم. در بحث جذب معلمان عشایری، تعدادی در مدارس عشایری ثابت به کار گرفته شده‌اند و برای مناطق عشایری کوچ‌رو نیز تدابیر لازم اتخاذ شده است.

مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان با اشاره به جذب ۱۵ معلم برای مناطق عشایری افزود: با توجه به وجود مازاد نیرو در استان خوزستان، هماهنگی‌های لازم صورت گرفت و تعدادی از معلمان ما با فراهم شدن امکاناتی نظیر خوابگاه و کمک هزینه ایاب و ذهاب، در مناطق عشایری کوچ‌رو استان که عمدتاً در فصل بهار به همدان کوچ می‌کنند و در فصل تابستان به مناطق خود بازمی‌گردند، مشغول به تدریس شده‌اند. این معلمان مسیرهای سخت‌العبوری را با موتور طی می‌کنند و تمهیدات لازم برای رفاه آن‌ها در نظر گرفته شده است.

وی  با تأکید بر پوشش کامل آموزشی دانش‌آموزان عشایری تصریح کرد: امسال هیچ دانش‌آموزی بدون معلم نخواهد بود و حتی اگر دانش‌آموز جدیدی نیز شناسایی شود، آمادگی کامل برای تخصیص معلم به او وجود دارد و در این زمینه هیچ محدودیتی نداریم.

شیدایی در خصوص نحوه جذب آموزگاران عشایری گفت: نوع جذب آموزگاران متفاوت است؛ برخی از آن‌ها توسط خود استان اعزام شده‌اند و تعدادی نیز از استان‌های ایلام و خوزستان جذب شده‌اند. همچنین برای دانش‌آموزانی که مدت زمان حضورشان در همدان محدود به فصل بهار است، امکان ثبت‌نام در سامانه آموزش و پرورش استان خوزستان فراهم شده و تجهیزات آموزشی لازم نیز برای آن‌ها تهیه شده است.

وی همچنین به اقدامات انجام شده در حوزه بهداشت دانش‌آموزان عشایری اشاره کرد و گفت: امسال برای حل مشکلات بهداشتی دانش‌آموزان عشایری، تعدادی سرویس بهداشتی کانکسی سیار خریداری شده است. در بحث تامین چادر نیز، هلال‌احمر همکاری شایانی داشته و جا دارد از این نهاد و همچنین سازمان برنامه و بودجه که در تامین تجهیزات کمک‌های بسیاری به ما کردند، تشکر کنم.

مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان در پایان با اطمینان خاطر بیان کرد: با قاطعیت اعلام می‌کنم که هیچ دانش‌آموز عشایری در استان همدان بدون معلم نیست، مگر در مواردی نادر که خانواده‌ها به دلیل اهمیت کار فرزندان، از ثبت‌نام آن‌ها خودداری کنند.

تحصیل ۸۵۴ دانش‌آموز عشایری در همدان با تلاش ۷۴ معلم

وی با اشاره به اینکه از مجموع دانش‌آموزان عشایری شناسایی شده، ۶۰ نفر در دوره متوسطه اول و مابقی در دوره ابتدایی مشغول به تحصیل هستند، عنوان کرد: برای ارائه خدمات آموزشی به این دانش‌آموزان، ۷۴ نفر از فرهنگیان استان همدان شامل ۲۰ معلم موظف و تعدادی نیروی اضافه تدریس، مسئولیت آموزش و امور اجرایی را بر عهده دارند.

شیدایی خاطرنشان کرد: با توجه به پراکندگی محل سکونت برخی از خانواده‌های عشایری، برنامه آموزشی ۳۴ نفر از دانش‌آموزان با هماهنگی‌های لازم و به منظور پوشش کامل تحصیلی، با تغییر در زمانبندی آموزش ارائه خواهد شد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصر همدان، استخدام افراد آشنا به فرهنگ، زبان و شرایط زندگی عشایری می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش و افزایش انگیزه ماندگاری آموزگاران کمک کند.

در نظر گرفتن مزایای شغلی، حقوق و مزایای مناسب، مسکن و امکانات رفاهی برای آموزگاران مناطق عشایری ضروری است. 

این مدارس می‌توانند ضمن ارائه خدمات آموزشی متمرکز، مشکلات رفت و آمد و اسکان دانش‌آموزان را کاهش دهند.

بهره‌گیری از آموزش از راه دور و رسانه‌های آموزشی می‌تواند کمبود آموزگار در مناطق دورافتاده را تا حدودی جبران کند.

برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای آموزگاران مدارس عشایری در زمینه تدریس چندپایه، آشنایی با فرهنگ عشایری و روش‌های نوین آموزشی ضروری است.

 تخصیص بودجه کافی و به موقع برای تأمین نیازهای آموزشی و رفاهی مدارس عشایری و آموزگاران آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هماهنگی و همکاری بین آموزش و پرورش، سازمان امور عشایر و سایر نهادهای مرتبط می‌تواند به بهبود وضعیت آموزش عشایر کمک کند.

بهبود راه‌های دسترسی و امکانات ارتباطی در مناطق عشایری می‌تواند مشکلات رفت و آمد آموزگاران را تسهیل کند.

تلاش برای افزایش آگاهی خانواده‌های عشایری نسبت به اهمیت آموزش و تشویق آن‌ها به همکاری با مدارس ضروری است.

اختصاص آموزگار مناسب و توانمند به مدارس عشایری، چه ثابت و چه کوچ‌ رو، نقش حیاتی در ارتقای سطح آموزش و عدالت آموزشی در این جوامع دارد. با در نظر گرفتن چالش‌های موجود و اتخاذ راهکارهای مناسب و جامع، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت بهبود وضعیت آموزش و پرورش فرزندان عشایر ایران برداشت. توجه به ویژگی‌های فرهنگی و شیوه زندگی عشایر در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و تأمین نیروی انسانی، کلید موفقیت در این زمینه خواهد بود.

نباید از یاد برد که ارائه آموزش با کیفیت و پایدار در مناطق عشایری نیازمند توجه و حمایت مستمر و همه‌جانبه است. تامین نیروی انسانی متخصص و ماندگار، بهبود زیرساخت‌های آموزشی، ارائه امکانات رفاهی و آموزشی مناسب و در نظر گرفتن ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی این جوامع، از جمله ضروریاتی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد تا شاهد شکوفایی استعدادهای نهفته در میان فرزندان عشایر و ارتقای سطح علمی و فرهنگی این مناطق باشیم. امید است با تداوم این تلاش‌ها و افزایش حمایت‌ها، آینده‌ای روشن‌تر برای دانش‌آموزان عشایری رقم بخورد.

انتهای خبر/