بالا رفتن سن ازدواج، عامل مهم کاهش جمعیت

پژوهشگر عرصه جوانی جمعیت در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه امروز تحکیم نهاد خانواده و ترویج فرهنگ فرزندآوری، بیش از هر زمان دیگری برای کشور ما یک ضرورت اجتماعی، دینی و حتی تمدنی محسوب می‌شود، گفت: در فرهنگ اسلامی، خانواده به عنوان سنگ بنای نهاد تربیتی و اخلاقی و محل نزول برکت و رحمت الهی شناخته می‌شود. 

میلاد صالحی با اشاره به اینکه تشکیل خانواده و پیوند ازدواج و زوجیت، همانطور که قرآن کریم به آن اشاره دارد، مبنایی برای آرامش است، افزود: سنت ایرانی نیز این مسئله را تایید می‌کند و خانواده می‌تواند به عنوان یک سنگ بنای استحکام اجتماعی و انتقال ارزش‌های فرهنگی بروز و ظهور کند.

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه آمارهای نگران‌کننده‌ای در مورد کاهش نرخ باروری و افزایش سن ازدواج در کشور وجود دارد و در سال‌های اخیر شاهد چالش نگران‌کننده‌ای در حوزه جمعیت کشور هستیم. 

صالحی با بیان اینکه بر اساس داده‌های رسمی و آمارهای مورد وثوق، نرخ باروری کشور ما به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن کاهش پیدا کرده است، تصریح کرد: طبق این آمار نرخ باروری حتی در برخی از استان‌ها از مرز ۱.۳ فرزند هم پایین‌تر آمده است.

وی با اشاره به اینکه از طرف دیگر، سن ازدواج به شکل محسوسی بالا رفته است، گفت: بیش از ۱۲ میلیون دختر و پسر مجرد بالای سن ازدواج در کشور زندگی می‌کنند. 

پژوهشگر عرصه جوانی جمعیت ادامه داد: این‌ها همه نشان‌دهنده این است که اگر همین روند ادامه پیدا کند، تا سال ۱۴۳۰ چیزی بالغ بر ۳۰ درصد جمعیت کشور ما را سالمندان تشکیل خواهند داد. 

صالحی با بیان اینکه این وضعیت یک زنگ خطر برای آینده کشورمان است، گفت: این شرایط، می‌تواند کاهش جمعیت فعال، پیری جامعه، بحران نیروی کار، افزایش بار اقتصادی و تهدید امنیت اجتماعی را به دنبال داشته باشد. 

فرزندآوری، وظیفه‌ای اجتماعی است

وی با اشاره به اینکه تمدن ایرانی و اسلامی هم بدون حضور و بروز نسل جوان، پویا و متعهد نمی‌تواند به قله خود نائل شود، عنوان کرد: در ادبیات اسلامی، فرزندآوری یک وظیفه اجتماعی است، نه تنها یک امر فردی.

پژوهشگر عرصه جوانی جمعیت خاطرنشان کرد: پیامبر اسلام(ص) در این‌باره فرمودند:« ازدواج بکنید و در سایه ازدواجتان فرزندآوری بکنید چرا که من بر سایر امت‌ها قدرت امت اسلامی را می‌توانم ببینم و مباهات به آن کنم.» پس این نشان‌دهنده این است که مؤلفه جمعیت می‌تواند یک مؤلفه تمدن‌ساز باشد.

صالحی با بیان اینکه از سوی دیگر، ترویج سبک زندگی غربی، ترویج نوع زندگی و سبک زندگی تجردگرایی، زیست مجردی موضوعی مهم و قابل بررسی است، افزود: حتی ترس‌آفرینی که نسبت به فرزندآوری در جامعه شاهدش هستیم نیز علاوه بر نکات مطرح شده، از جمله عوامل جنگ ترکیبی دشمن هستند که نباید از آن غفلت کنیم.

جایگاه خانواده و مادر را پُررنگ‌تر کنیم

وی با اشاره به اینکه این‌ها بخشی از جنگ ترکیبی دشمن علیه ملت‌ها، خصوصاً ملت با اصالت، ملت متدین و ملت فرهیخته ایران اسلامی است، عنوان کرد: برای مقابله با این بحران و تشویق به فرزندآوری باید جایگاه مادری و خانواده در رسانه‌ها و جامعه پُررنگ‌تر شود.

پژوهشگر عرصه جوانی جمعیت ادامه داد: جایگاه مادری در ادبیات، رسانه‌ها و محاوره ما باید رشد کند، تسهیل امر ازدواج جوانان، حمایت از خانواده و بازگشتن به الگوی تمدن‌سازی که در فضای خانواده‌های اصیل ما وجود داشته و نسل قبل در آن رشد کرده‌اند، می‌تواند یک مسیر نجات ایران از بحران جمعیت باشد.

صالحی با بیان اینکه با توجه به اینکه بار جوانی جمعیت در قسمت عمده‌ای روی دوش مهربان مادران ایرانی است، گفت: باید عرض کنم که دیگر مادران ایرانی تنها یک زن نیستند که فقط امور منزل را برعهده داشته باشند، بلکه ستون تربیت نسلی هستند که آینده‌ساز ایران فردا هستند.

وی در پایان با اشاره به اینکه تحکیم خانواده و فرزندآوری نه تنها یک انتخاب، بلکه وظیفه تاریخی برای بقا و بالندگی ایران اسلامی است، افزود: مشارکت همه مردم و مسئولین و به میدان آمدن همه ظرفیت‌ها برای تسهیل در تشکیل خانواده و تسهیل در امر فرزندآوری می‌تواند ما را به نقطه مطلوب برساند.

آمار جمعیتی استان همدان، نگران کننده است

در ادامه یک ماما با بیان اینکه جوانی جمعیت نشان دهنده پویایی و بالندگی کشور است، گفت: جمعیت همواره به عنوان عاملی مهم در تقویت استقلال و رشد و توسعه جامعه بوده است.

فاطمه قمری با اشاره به اینکه کاهش نرخ زاد و ولد و پیر شدن جمعیت می‌تواند چالش‌های فراوانی را برای اقتصاد و جامعه به‌همراه داشته باشد، افزود: برنامه های مناسب برای حمایت از خانواده‌ها و بهبود شرایط کاری مادران شاغل می‌تواند به فررندآوری کمک ویژه‌ای کند. 

وی خاطرنشان کرد: توجه به جوانی جمعیت نه‌تنها از لحاظ اقتصادی، بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز برای آینده هر کشوری حیاتی است.

قمری‌ با بیان اینکه برای رشد جمعیت باید مسئولان حمایت خود را از خانواده‌ها در عمل نشان دهند، عنوان کرد: تحقق قانون جوانی جمعیت به معنی واقعی می‌تواند موجب دلگرمی خانواده‌ها شده و مادران را تشویق به فرزندآوری کند، اما باید دید آیا واقعا این قانون به درستی اجرا می‌شود؟

وی با اشاره به آمار نگران‌کننده کاهش جمعیت در استان همدان، گفت: طبق آمار، باروری در استان در سال ۱۴۰۳ به ۱.۴۳ فرزند رسیده است و این موضوع بیانگر بالارفتن سن سالمندان در استان و کاهش سن جمعیت جوان در استان است.

این ماما خاطرنشان کرد: طبق آمار اعلام شده، درصد جمعیت سالمندان از ۸.۸ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱۳.۴ درصد در سال ۱۴۰۳ افزایش پیدا کرده و این درحالی است که چندین سال است زنگ خطر پیرشدن جمعیت در استان همدان به صدا درآمده، اما باید دید برای رشد جمعیت چه اقدامات مؤثری در این راستا شده است.

قمری‌ با بیان اینکه بالارفتن سن ازدواج و افزایش فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند و افزایش سقط جنین همه از عوامل مؤثر در کاهش جمعیت هستند، تصریح کرد: امروز لزوم آموزش پیرامون خطرات کاهش جمعیت برای جامعه الزامی است.

وی با اشاره به اینکه ارتقای مقام و منزلت مادر و ارزشمندی فرزندآوری نیز می تواند به افزایش و جوانی جمعیت کمک بسیار زیادی داشته باشد، گفت: جوانی جمعیت، اولویتی اساسی برای آینده ایران است و باید با برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات مؤثر به این هدف رسید.

سالخوردگی در کمین است؛ با آگاهی بیدار شویم!
پیامدهای کاهش جمعیت را می‌توان از نظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی مورد برسی قرار داد اما نکته مهم آن است که دولت برای رهایی از خطرات، چه سیاست‌هایی را در پیش بگیرد تا کشور را از سالمندی نجات دهد.
  
از دهه ۱۳۹۰، در کشور سیاست‌های افزایش جمعیت را جایگزین برنامه‌های کنترل موالید کردند که مهمترین اقدامات شامل ممنوعیت تبلیغات پیشگیری از بارداری اعطای وام‌های کم‌بهره به خانواده‌های پرجمعیت و افزایش مرخصی زایمان و حمایت از اشتغال زنان باردار است.

هرچند تبلیغات رسانه‌ای برای ترویج الگوی «خانواده سه‌فرزندی» نیز در دستور کار قرار گرفت اما آن‌طور که باید تأثیر خود را نگذاشت چراکه چالش‌های اقتصادی از جمله بیکاری، چالش‌های اجتماعی و فرهنگی مانع از این موضوع شد.

با حمایت اقتصادی از خانواده‌ها و اصلاحات ساختاری یعنی ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان و بهبود فضای کسب و کار در کنار تقویت توازن بین مسئولیت‌های خانوادگی و شغلی زنان(مانند دورکاری و مهدکودک‌های ارزان) می‌توان امید داشت که جمعیت رو به افزایش رود.

در کنار همه این مسائل، آگاهی‌بخشی، یعنی آموزش عمومی درباره پیامدهای سالخوردگی جمعیت و مقابله با تبلیغات ضدفرزندآوری در فضای مجازی بسیار اهمیت دارد و در رشد جمعیت مؤثر است.

انتهای خبر/