واقعه ۳۰ مهر ۱۳۵۷ همدان درحالی در انتظار بازشناسی و معرفی در کشور است که روایتی متفاوت از علت خروش دانش آموزی از سوی محققان تاریخ برای آن مطرح شده است.
به گزارش عصرهمدان؛ در میدان امام خمینی(ره) همدان که قدم می‌زنی یکی از تابلوهای خیابان‌های ۶گانه آن، نامی برگرفته از حقیقتی است که تشیع را زنده نگاه داشته است و نام زیبای “شهدا” را نشان می دهد.
شاید تصور کنید این نام از جان نثاری‌های شهدا در جنگ تحمیلی لقب گرفته اما این خیابان واگویه هایی تاریخی از وقایع آغاز انقلاب در همدان را دارد.
قدم‌هایم را که در آن بر می‌دارم دیگر صدای شلیک‌های دژخیمان شاه از بالای هتلی که در ابتدای خیابان است به گوش نمی‌رسد و جمعیت موج میزند در حالی که ۳۶ سال قبل در چنین روزی جمعیت اندک دختران مدرسه پروین اعتصامی که به حکومت و اقدامات آن معترض بودند رویش گر شجاعت در بین انقلابیون همدان شدند.
طول خیابان زیاد است و در نزدیکی‌های پاساژی در انتهای خیابان داشته‌های ذهنم را مرور می کنم که شهید نصرت داوری در حال پایین کشیدن کرکره مغازه نفت فروشی خود خون سرخش خیابان را رنگین می‌کند و راهش انقلاب را در همدان به پیروزی می‌رساند و خیابان پر از هیاهو و عبور و مرور است و شهری که در آن زمان در رسانه ها به جنگ زده تعبیر می شد در آرامش به سر می برد و شاید به خواب غفلت نیز رفته باشد.
در میدانی که در انتها به این خیابان منتهی می‌شود گرچه اثری از آن واقعه ندارد اما کسبه اطراف درخواست تغییر نام آن و مزین شدن به ۳۰ مهر را دارند.
نگاهی به راه رفته می‌کنم که خود را فراموش کار و قدر ناشناس فداکاری‌ها آن ۱۵ هزار تظاهر کننده ۳۰ مهر ۵۷ می‌بینم که انقلاب، راه ، تفکر و ارزش‌های آن را به ما سپردند تا پاسدار آن باشیم چه کنیم که دستان مان خالی است.
یکی از محققان تاریخ انقلاب در همدان این واقعه را با مستندات تاریخی روایت کرد.
به آتش کشیده شدن سینما هما در خیابان بوعلی
ابوالفتح مومن با اشاره به اینکه با شروع سال تحصیلی در مهر ۵۷ سیر مبارزاتی دانش آموزان و دانشجویان وارد مرحله جدیدی شد و رژیم شاه را دچار سردرگمی کرد، گفت: یکی از این تظاهرات ها راهپیمایی سی‌ام مهر ماه ۱۳۵۷ توسط دانش آموزان و دانشجویان در همدان بود که دو عامل آغازگر این واقعه روایت می‌شود که علت اول آن شایعه شدن هتک حرمت یکی از دانش آموزان دختر در طی تظاهرات های روز گذشته عنوان می‌شود که براساس بررسی‌ها صحتی برای آن نمی‌توان یافت و عامل دوم آتش سوزی مسجد جامع کرمان در روزهای قبل.
وی در خصوص آغاز ماجرا می‌گوید: در پی تظاهراتی که در دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی به عنوان اعتراض به آتش زدن کتابخانه مسجد جامع کرمان روی می‌دهد برخوردی میان ماموران انتظامی و تظاهرکنندگان روی داد که این درگیری‌ها به خیابان‌های مختلف شهر کشیده می‌شود.
۱۵ هزار تظاهرات کننده در خیابان شهدا
این کارشناس تاریخ با اشاره به اینکه دیگر دبیرستان‌های شهر نیز با شنیدین این خبر دست به تظاهرات زده و به میدان مرکزی شهر می روند که در مسیر حرکت خود سینماها و بانک‌ها نیز به آتش کشیده می‌شود، ادامه داد: در خیایان شورین و شهدای فعلی تعداد زیادی از مردم به تظاهره کنندگان می‌پیوندند که تعداد آن‌ها را تا ۱۵ هزار نفر نیز یاد کرده‌اند و در این هنگام ماموران انتظامی از بالای پشت بام هتلی در ابتدای خیابان به روی تظاهرکنندگان آتش گشوده که در این بین سه نفر کشته و یک نفر مجروح می‌شوند.
مومن اذعان داشت: مجروحان به بیمارستان‌های همدان انتقال می یابند و تظاهرات تا ساعت دو بعداز ظهر همان روز در گوشه و کنار شهر به گوش می‌رسد و برخی نیز از مدرسه آیت آخوند ملاعلی همدانی در بین مردم مواد آتش زا توزیع می‌کردند و تعدادی نیز که بروی پشت بام‌ها کمین کرده بودند برروی تظاهر کنندگان آجر پرت می‌کردند.
فرار تظاهرات کنندگان از دست دژخیمان رژیم شاه، میدان بوعلی
وی ادامه داد: با انتقال مجروحین به بیمارستان‌ها مردم برای اهدا خون به مجروحین به بیمارستان‌ها رفته و با اجتماع خود در مقابل ورودی آن‌ها مانع ورود عوامل پلیس شدند تا جایی که رئیس وقت بیمارستان اکباتان به نام ریاحی به آنان قول می‌دهد که پلیس داخل بیمارستان نخواهد شد و اجساد قربانیان نیز تحویل بستگان خواهد شد.
این محقق تاریخ انقلاب در همدان با اشاره به اینکه ماموران انتظامی به دنبال دفن پیکر شهدا بدون اطلاع خانواده ها بودند تا مانع ایجاد راهپیمایی در تشییع آنان شوند، افزود: پیکر یکی از شهدا به زور از دست کارکنان بیمارستان اکباتان گرفته شده و در کشاکشی بین استاندارد و دادستان مجوزی برای دفن صادر نمی‌شود و مقامات سیاسی و قضایی وقت همدان قدرت مقابله با خشونت کاری‌ها نظامیان را نمی یابند.
مومن عنوان کرد: در اول آبان پیکر شهدا به باغ بهشت انتقال یافته و تمام مدارس و بازار در خیابان شهدا به حالت تعطیل درآمد و شهر درکنترل نیروهای زرهی ارتش قرار گرفته بود و پس از بازگشت این اجتماع به سوی دادستانی همدان حرکت کرده وخواستار معرفی مسببین این کشتار تا ۱۰ روز می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا نیز که قبل از این واقعه به برخی رویدادها در دانشگاه معترض بودند در اعتراض به کشتار و برقراری حکومت نظامی در همدان دست به اعتصاب غذا زدند و خواستار آزادی زندانیان سیاسی در کل کشور شدند، بیان داشت: قطعنامه ای نیز در جمع شش هزار نفری متحصنین صادر شده و کارکنان دانشگاه نیز دست از کار خود کشیدند و تحصن دانشجویان در مراسم شب هفت شهدا به پایان رسید و وعده تحصنی دیگر را می‌دهند.
تحصن قشرهای مختلف در محکومیت اقدامات عوامل رژیم شاه
این کارشناس تاریخ ادامه داد: فرهنگیان همدانی نیز با تجمع در مقابل محوطه آموزش و پرورش شهرستان همدان به مدت ۴۸ ساعت اعتصاب غذا می‌کنند و خواستار معرفی مسببین این جنایت در شهر می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه وکلا و قضات نیز از روز اول آبان دست به تحصن غذا در دادسرای همدان می‌زنند، عنوان کرد: روحانیون نیز در این بین نقش مهمی در رهبری مردم داشتند و از نیروهای فعال در صحنه به شمار می‌رفتند و در این بین سه روز عزای عمومی در همدان اعلام می‌شود.
مومن اظهار داشت: به دنبال شکایات مختلف وزارت کشور هیئتی را برای بررسی واقعه به همدان فرستاد که علی رغم تبلیغات فراوان نه تنها عاملان مجازات نشدند بلکه ترفیع نیز گرفتند.
تظاهرات مردم در میدان مرکزی شهر
وی با اشاره به اینکه واقعه ۳۰ مهر دانشجویان و دانش آموزان همدانی موجب اتحاد نیروهای انقلابی در شهر شد، گفت: این واقعه عاملی برای دیگر تظاهرات در شهر شد.
قاسم بلوری، مدیر کل اسبق اسناد غرب کشور نیز با اشاره به اینکه از مجموع ۲۰ نفر از شاهدان عینی گزارش مکتوب صوتی جمع آوری شده، عنوان کرد: ۱۵ عکس و ۲۵ بریده روزنامه و ۲۰ مورد از اسناد در مورد این واقعه یافت شده است.
قاسم بلوری گفت: به دلیل پیدا شدن شاهدان عینی جدید و کمبود اعتبار هنوز کتاب این رویداد به چاپ نرسید و با تامین اعتبار می‌توان آن را تا ۲۲ بهمن امسال به چاپ رساند.
رد شایعه آغاز واقعه
وی با رد این موضوع که علت وقوع حادثه هتک حرمت به یکی از بانوان دانش آموز در بین مردم شایعه است، گفت: براساس بررسی‌های میدانی و جمع آوری مدارک حتی مراجعه به دبیرستان پروین اعتصامی نامی از چنین فردی یافت نشد و حتی در باغ بهشت همدان نیز اسم چنین فردی نیست که به خاکسپاری شده باشد.
بلوری در خصوص علت واقعی روی دادن این حادثه گفت: تعدادی از دانش آموزان مدرسه دخترانه پروین اعتصامی پس از خروج از مدرسه اقدام به دادن شعار بر ضد رژیم می‌کنند که این امر با برخورد عوامل شاه رو برو شده و دیگر گروه‌های همدان نیز به این رویداد می‌پیوندند.
اما چند سالی است که مسئولان همدانی به دنبال معرفی این واقعه در کشور هستند به طوری که در سال گذشته درخواست وارد کردن این واقعه در تقویم ملی کشور و دیدار با رهبر انقلاب و نام گذاری مکانی به این واقعه در شهر مطرح شد که به نظر می‌رسد این موضوع به فراموشی سپرده شده تا جایی که معاون فرهنگی ارشاد در نشست هماهنگی برگزاری این واقعه در همدان از لزوم دوباره ارسال کردن درخواست وارد کردن واقعه ۳۰ مهر در تقویم ملی به شورای فرهنگی عمومی کشور علی رغم ارسال درخواست در سال گذشته خبر داد و تاکید کرد: به نظر می‌رسد این موضوع در اولویت کاری شورا قرار ندارد.
دبیر اسبق شورای امر به معروف ونهی از منکر همدان نیز با ابراز تاسف از غربت ۳۰ مهر در همدان عنوان کرد: اوج عزت و ایستادگی مردم همدان در وقایع انقلاب در ۳۰ مهر روی داد و این رویداد اثر گذاری در سطح ملی بود تا جایی که امام خمینی(ره) که در پاریس حضور داشتند از تظاهرات کنندگان حمایت کردند.
محمد جواد بیات ادامه داد: مراجع تقلید نیز از تظاهرات کنندگان حمایت کردند و حتی روزنامه نگاران و کارکنان صنعت نفت نیز دست به تحصن زدند.
وی با اشاره به اینکه این واقعه نقطه قوتی برای دیگر انقلابیون در کشور شد،بیان کرد: امروز باید به دنبال پاسداشت داشته‌های خود باشیم.
دبیر اسبق شورای امر به معروف ونهی از منکر همدان اذعان داشت: حماسه‌هایی که به چشم دیدم در آن روز فراموش نشدنی است و مردم درهای منازل خود را باز گذاشته بودند تا مجروحین را درمان کرده تا در بیمارستان‌ها دستگیر نشوند بنابراین قدر داشته‌های خود را باید دانست.
لزوم بازشناسی این واقعه بر هیچ یک از دست اندرکاران امر در همدان پوشیده نیست، اما به واقع باید برای به نتیجه رساندن این بازخوانی کمر همت در جهت معرفی این رویداد اثر گذار در تاریخ انقلاب در همدان و کشور را به کار بست و نباید با جابجایی مسئولیت‌ها دین خود را به شهر از یاد برد.
معتمدین، دردمندان و به خصوص قشر دانش آموز که تاثیر گذارترین محور این واقعه در همدان بوده‌اند، مطالبه واحد خود را از دست اندکاران امر باز شناسی و معرفی این واقعه در کشور می‌دانند، تا راه شهدای فدا شده در این روز به ثمر بنشیند و از مهجوریت خارج شود./مهر
انتهای پیام/