در حالیکه تا انتخابات مجلس شورای اسلامی ۴۰ روز زمان باقی مانده جریانات سیاسی و احزاب با ورود به عرصه انتخابات آماده هماوردی در این حوزه هستند تا بتوانند با کسب آراء مردم بتوانند بر صندلی های سبز مجلس تکیه کنند، در این میان احزاب شناخته شده در کشور ما اصولگرایی و اصلح طلبی است که همواره با تبلیغات در زمان مقرر به رقابت می پردازند.
به گزارش عصر همدان؛ با نزدیک شدن به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، آرایش سیاسی احزاب در کشور ما در حال شکل گیری برای راه یابی به مجلس است، به همین دلیل برای نگاه دقیق تر به دو حزب اصلی در کشورمان به سراغ جعفر قناد باشی، کارشناس مسائل سیاسی رفتیم تا در باره فعالیت این جریانات، منشا شکل گیری، گفتمان های این احزاب، رفتار انتخاباتی مردم و … گفتگویی داشتیم.
عصر همدان: آقای قناد باشی به عنوان اولین سوال نقش احزاب را در نظام جمهوری اسلامی بفرمایید؟
قنادباشی: نقش احزاب در نظام جمهوری اسلامی نقش تشکل‌هایی است که افراد دارای کم عقیده و گرایش همسان را در جمع ساماندهی می‌کنند تا بتوانند در شئون مختلف سیاسی، خواسته‌های خود را تحقق ببخشند و در چهارچوب دپیلماتیک بتوانند نقش مهم‌تر و بزرگتری را در اداره امور کشور ایفا کنند.
عصرهمدان: تفاوت حزب در نظام دینی با نظام لاییک و غیر دینی و نقش مردم در آن‌ها را بفرمایید؟
قنادباشی: احزاب در نظام سیاسی برگرفته و مبتنی بر اصول اسلامی و آموزهای قرآنی است، و لذا اهدافشان و مطالباتی که دنبال می‌کنند، در چهارچوب مقررات و قوانینی است که اسلام خواستار تحقق آنهاست؛ در نظام دینی احزاب برعکس نظام لاییک مقرراتی را رعایت می‌کنند که کرامت انسانی مورد احترام قرار بگیرد، در واقع آنچه مربوط به آزادی‌های مشروع است، تحقق پیدا کند، متأسفانه در نظام‌های لاییک و غیر دینی احزاب چهارچوب مشخصی برای حفظ کرامات انسانی ندارند و بعضا” مخالف چهارچوب های اسلامی عمل می‌کنند و به یک اهدافی دست پیدا می کنند که متضاد است تا جایگاه انسان در طبیعت انسانی است. در نظام اسلامی احزاب اجازه ندارند که اهدافشان را مبتنی بر قدرت طلبی و فرصت طلبی و یا خواسته های شخصی و خودمحوری بنا کنند بلکه در نظام اسلامی احزاب بدون در نظر گرفتن گرایش‌های قدرت طلبانه، انگیزه های غیر انسانی در چهارچوب اسلام و اجرای عدالت باشند. احزاب باید بر پایه های عدالت، مردم داری، فطرت و اجرای تعالیم اسلامی قرار دارد و هیچگاه قابل مقایسه با احزابی که مبتنی بر شخصی محوری، قومیت محوری کورکورانه است، حرکت نمی‌کنند.
عصرهمدان: جریانات سیاسی بعد از انقلاب از کجا نشأت گرفتند و مهمترین آسیب های احزاب در کشور ما چیست؟
قنادباشی: ببینید در جریان‌های سیاسی انقلاب ما یک رویکرد سیاسی است و ما موفق شدیم که یک نظام سیاسی مبتنی بر آموزه های اسلامی را بنا کنیم، لذا سیاسی در چهارچوب اسلام بودن یک نتیجه مثبت انقلاب ماست؛ اما ما در ایران نتوانستیم احزاب و تشکل ها را نهادینه کنیم و از جمله دلایل آن بخشی به جنگ تحمیلی، فشارها و تحریم‌ها، فرصت طلبی های اشخاص برمی گردد و اینها دست به دست هم داد تا حزب به معنای واقعی و حرکت نهادینه در ایران ایجاد نشود و لذا یکی از مشکلات ما این است که احزاب نهادینه نشد و مردم علاقه مند نبودند که در احزاب عضو شوند و زمانی که در انتخابات ها شرکت می کنند، به عنوان یک عضو حزب شرکت می کنند؛ البته روحیه ایرانیان روحیه ای است که متناسب با حزب نیست و علاقه مندند که مشارکت سیاسی شان را آزادانه تر و خارج از چهارچوب حزب انجام دهند.
عصرهمدان: رویکرد و گفتمان های اصلی احزاب سیاسی در ایران بعد از انقلاب کدام هستند، گفتمان اصولگرایی و اصلاح طلبی از کجا آمد؟
قنادباشی: رویکرد و گفتمان احزاب سیاسی سیر طولانی دارد و اینکه بخواهیم در چند جمله بگوییم دشوار است؛ در ابتدای انقلاب گرایش سیاسی مختلفی در بین مذهبیون بود که برخی سعی می‌کردند مبتنی بر دیدگاه علمای اسلامی حرکت کنند و این ها در چهارچوب روحانیت دسته بندی شدند و عده ای گرایش غرب گرایی داشتند؛ در ابتدای انقلاب ما جریان اصلاح طلبی و اصولگرایی به این غالب امروز نداشتیم و بیشتر به صورت جامعه روحانیت و جناح چپ دسته بندی می شدند و به تدریج و در هر انتخاباتی این مفاهیم و واژه های سیاسی باهم دچار یک تحولی شدند و معنای مختلفی پیدا کردند، به طور مثال لیبرال در دنیا به معنای آزادیخواه است اما در ایران لیبرال به معنای کسی است که دیدگاه های غرب را قبول دارد و خواستار نگرشهای غربی در کشور است. بعدها کسانی که به روحانیت نزدیکتر بودند، جریان بنیاد‌گرایی را مطرح کردند و آن دیدگاه که به غرب نزدیک بود به عنوان اصلاح طلبی مطرح شد. حال به دو واژه اصول و اصلاح طلبی نگاه کنیم می‌ببینم که طیف‌های مختلفی گرایشی را دنبال می‌کنند که زیاد هم به این دو جریان نزدیک نیست.
عصرهمدان: آیا اصولگرایی و اصلاح‌طلبی موجب دو قطبی کردن نخبگان سیاسی و اجتماعی و مردم نیست؟
قنادباشی: خیر! دو قطبی کردن مردم می تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد، اصولگرایی و اصلاح طلبی دو جریانی درازمدتی هستند و دو قطبی کردن در مقطع زمانی کوتاه تری اتفاق می افتد و مقابل هم قرار می‌گیرند، به طور مثال مردم فقیر در مقابل افراد غنی، دانشگاهیان در مقابل روحانیون، در مورد موافقین و مخالفین جنگ. کسانی از این فضا برای پیروزی در انتخابات استفاده می کنند.
عصرهمدان: مردم در احزاب سیاسی چه جایگاهی دارند و نگاه مردم به این احزاب در کشور چگونه است؟
قنادباشی: متأسفانه در برخی از احزاب ایران تنها وجود حزب دستآویزی برای پیشبرد مقاصد مسئولان حزب است و البته این مسئله بالعکس نیز هست که مردم دستاویزی برای مسئولین حزب شده اند تا به مقاصدشان برسند، لذا چون احزاب در ایران نهادینه نشده است، مردم حزب را خودی نمی دانند.
عصرهمدان: آیا رفتار انتخاباتی مردم بر اساس احزاب پیش می رود یا مردم خارج از احزاب کنش سیاسی دارند؟
قنادباشی: رفتار سیاسی مردم در انتخابات بستگی به تبلیغات سیاسی دارد نه اینکه احزاب نقشی در ساماندهی و هدایت افکار داشته باشند، مردم زیاد همراهی نمی کنند و احزاب نقش چندانی در رفتار انتخاباتی مردم ندارند.
عصرهمدان: نظر رهبر انقلاب نه اصولگرایی است نه اصلاح طلبی بلکه ایشان خود را اصولگرای اصلاح طلب می‌دانند تفسیر شما از این مقوله چگونه است؟
قنادباشی: اینکه باید اصولگرای اصلاح طلبی بود، به ضرورتها بر می‌گردد؛ یعنی ما در اصولگرایی نمی توانیم در رفتار سیاسی اصولمان را رها کنیم و اصلاح طلبی هم یک ضرورت دیگری است چرا که اگر برخی شیوه ها را تغییر ندهیم، طبیعتا” در جا زده ایم و موفق عمل نخواهیم کرد.
مقام معظم رهبری نظرشان این است که ما نباید اهداف و اصولمان را عوض کنیم بلکه باید شیوه ها را تغییر و اصلاح کنیم؛ هر دو جریان یک ضرورت است که اگر کنار گذاشته شود، غلط است و ما به تناسب زمان و نیازها باید شیوه ها را تغییر دهیم.
عصرهمدان: شاخص های اصولگرایی و اصلاح طلبی کدامند؛ آیا اصلاح طلبی در کشور ما با توجه به عقبه و سابقه ای که داشته همان اصلاحات مد نظر انقلاب و رهبری است یا خیر؟
قنادباشی:شاخصه‌های اصولگرایی و اصلاح طلبی شاخصه یکسانی نبوده و در زمانهای مختلف تغییراتی داشته است، حتی اصلاح طلبان به این اذعان دارند که اصلاح طلبی آنگونه که باید باشد، معنا نشده، در جریان اصولگرایی نیز چون احزاب و گروه ها و دیدگاه های مختلف وجود دارد، شاخصه مشخصی ندارند اما به طورکلی در ایران اصولگراها کسانی هستند که به آموزه های اسلامی اهمیت بیشتری می دهند و به رهنمودهای بنیانگذار جمهور ی اسلامی و اهداف انقلاب توجه بیشتر دارند و اصلاح‌طلبان با گرایش های غربی و وارداتی سلطه بیشتری بر افکار آنان دارد.
عصر همدان: در انتخابات ایران چقدر جریانات اصلاح طلبی و اصولگرایی نقش دارند و آیا مردم باید با توجه به این جریانات فرد را انتخاب کرده و رأی دهند؟
قنادباشی: مردم متأسفانه بدون درنظر گرفتن تغییراتی که در هر کدام از دو جریان وجود دارد همانند طرفداران دو تیم فوتبال عمل وهرچه این دو جریان می‌گویند، دنبال می‌کنند، در واقع دو جریان اصلاح طلب و اصولگرایی در ایران از نظر گرایش همچون طرفداران دوتیم فوتبال هستند که یا عیوب تیمشان را رد می‌کنند و یا بدون دلیل مزایا و خوبی تیم خود را بزرگ و مزایای تیم مقابل را نادیده می گیرند، مردم الان هم درعرصه انتخاباتی این نوع قطبی سازی عمل می‌کنند و مزایای طرف مقابل را نگاه نمی کنند و یک نوع تضاد با تیم مقابل دارند بنابراین نباید در انتخابات نگاه قبیله ای داشته باشند و باید آزادانه هر دو جریان را بسنجند و انتخاب کنند.
انتهای پیام/ن