به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری و تحلیلی «عصر همدان» در قوانین کشور و قوانین بین‌المللی، کودکان تعریف خاص خود را دارند، از نظر ماده یک کنوانسیون حقوق کودک، کودک به افراد زیر ۱۸ سال گفته می‌شود مگر آنکه سن کودک طبق قانون داخلی کمتر از آن تعریف شده باشد؛ در کشورمان نیز کودک به فردی گفته می‌شود که به سن بلوغ نرسیده باشد.
براساس قانون، کار کردن کودکان ممنوع است، جدای از همه قوانین، کودک باید در دنیای رنگارنگ خود رشد و پرورش یابد تا پس از گذران آن دوران به سمت مشغله‌های جدید برود اما هستند کودکانی که به دلیل شرایط خاص خانوادگی و اجتماعی مجبور به کار کردن در سنین بسیار پایین هستند.
این کودکان که در جامعه به کودک کار معروف‌اند در سرمای زمستان و گرمای تابستان به دنبال کسب درآمدند تا نیازهای زندگی خود و خانواده‌شان را تأمین کنند؛ بسیاری از این کودکان ترک تحصیل کرده و حتی برخی از آن‌ها راهی مسیر تاریک خلاف می‌شوند.
در خصوص کودکان کار آئین نامه‌ای وجود دارد که ساماندهی این کودکان را وظیفه ۱۲ دستگاه اجرایی عنوان کرده است.
البته محوریت ساماندهی کودکان کار برعهده سازمان بهزیستی است تا توانمندسازی این کودکان را در دستور کار قرار دهد.
ساماندهی کودکان خیابانی با هدف حمایت و آموزش
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان همدان در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری و تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه موضوع ساماندهی کودکان خیابانی در راستای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از حضور و کار کودکان در خیابان بر کودک، خانواده و جامعه است، گفت: ساماندهی این کودکان، تاکید بر رویکرد توانمندسازی با هدف ارتقاء کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی کودکان خیابانی دارد.
علیرضا سمائی با اشاره به اینکه ساماندهی کودکان خیابانی با همکاری یکی از مؤسسات خیریه انجام می‌شود، افزود: در واقع این مرکز حمایت و آموزش کودکان خیابانی را برعهده دارد.
وی ادامه داد: خدماتی همچون جذب و شناسایی، خدمات تخصصی روانی و مشاوره‌ای، ارائه کمک‌های مالی در راستای توانمندسازی خانواده، حرفه آموزی کودک و خانواده و ارائه بسته‌های کمک معیشتی در این مرکز برای کودکان خیابانی و کودکان کار داده می‌شود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان همدان با بیان اینکه رویکرد اصلی درخصوص کودکان خیابانی، توانمند سازی آن‌ها است، تصریح کرد: به دنبال همراه کردن خانواده و ظرفیت‌های اجتماعی در مسیر بازتوانی، توانمندسازی و آگاه‌سازی والدین و خانواده از عوارض و آسیب های کار نامناسب کودکان در خیابان هستیم.
ساماندهی ۱۰۷ کودک کار همدانی در سال گذشته
سمائی با اشاره به اینکه کار نامناسب کودکان منجر به آسیب‌های روانی جسمی و اجتماعی آن‌ها می‌شود، گفت: در سال گذشته تعداد ۱۰۷ کودک در شهرستان همدان ساماندهی شدند.
وی ادامه داد: در شهرستان‌های همدان نیز ۲۱ کودک شناسایی شدند که خدمات کنترل و کاهش آسیب‌ها به آن‌ها ارائه شد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان همدان با بیان اینکه مهم‌ترین خدماتی که به کودکان کار ارائه می‌شود در راستای آموزش مهارت های زندگی همچون خود مراقبتی است، افزود: حمایت از سرپرستان در جهت تأمین بخشی از نیازهای اساسی کودکان، حمایت از تحصیل کودکان و بازگرداندن به مسیر تحصیل و هدایت خانواده‌های دارای شرایط حمایت به زمینه‌های حمایت نظیر کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی از دیگر اقدامات انجام شده است.
سمائی در پایان با اشاره به اینکه دستگاه هایی همچون شهرداری، صدا و سیما، آموزش و پرورش، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان فنی و حرفه‌ای نقش زیادی در ساماندهی کودکان خیابانی دارند، گفت: همواره سعی شده تا همه این دستگاه‌ها در راستای تحقق هدف اصلی که توانمندسازی و ممانعت از کار کردن کودکان است، همراهی لازم را با یکدیگر داشته باشند.
عملکرد قابل قبول بهزیستی در ساماندهی کودکان کار
یک کارشناس اجتماعی در گفتگو به خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری و تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه به نظر می‌رسد جمعیت کودکان کار در همدان، همچون تعداد کودکان کار در شهرهایی مثل قزوین، یزد و سنندج است، گفت: عملکرد بهزیستی در ساماندهی این کودکان کار در حد منابعی که در اختیار دارند قابل قبول است.
حسین امامعلی‌زاده با اشاره به اینکه باید در بررسی ساماندهی کودکان کار به این توجه کرد که بهزیستی که امکانات و منابعی دارد، افزود: از سوی دیگر ورودی‌ها به جامعه که فرآیند ورود کودکان کار به جامع را قطع می‌کند نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: براساس ظرفیت و امکاناتی که بهزیستی دارد تلاش خوبی در ساماندهی کودکان کار داشته است اگرچه در مواجه با این مسائل روال به این شکل است که در دوره‌ای، طرحی رخ می‌دهد و موقت سعی می‌کنند آن قشر مد نظر را ساماندهی کنند اما پس از مدتی مجددا شاهد رهاسازی آن افراد در جامعه هستیم.
شرایط اقتصادی و تولید کودکان کار
این کارشناس اجتماعی با بیان اینکه اتفاقاتی در جامعه رخ می‌دهد که خانواده‌هایی که نیازمند به درآمد این کودکانشان هستند روز به روز بیشتر می‌شوند، تصریح کرد: هرچقدر بهزیستی و نهادهای مشابه اقدامات حمایتی می‌کنند، چون تعداد این بچه‌ها زیاد می‌شود دیگر نمی‌شود کار مؤثری کرد.
امامعلی‌زاده با اشاره به اینکه اگر به صورت ریشه‌ای به این اتفاقات نگاه کنیم، دائما کودکان کار درحال افزایش هستند، گفت: اگر بخواهیم از طرفی تعدادی از کودکان کار را ساماندهی کنیم ولی از سوی دیگر تعداد آن‌ها با کودکان کار جدید افزایش یابد، عملکرد مثبتی را در جامعه شاهد نخواهیم بود.
وی ادامه داد: عمدتا اقدامات نهادهایی مثل بهزیستی باید از این زاویه ارزیابی شود چرا که با توجه به امکاناتی که در اختیار دارد اقداماتی می‌کند اما چون مجددا کودک کار تولید می‌شود این تصور پیش می‌آید که هیچ کاری انجام نشده است.
این کارشناس اجتماعی خاطرنشان کرد: گرچه بهزیستی، کودک و یا خانواده او را حمایت می‌کند، اما چون در مسیری افتادند که کودک مزه درآمدزایی را چشیده اگر بهزیستی هم کمک کند تا یکی از اعضای خانواده شاغل شود بازهم سعی می‌کنند در کنار شغل جدید کودک نیز به کسب درآمد بپردازد.
امامعلی‌زاده در پایان با بیان اینکه حتی این خانواده‌ها کودک خود را بعداز مدتی که شناسایی می‌شود به منطقه دیگری می‌فرستند تا جدید باشد، گفت: البته با توجه به شرایط اقتصادی انتظار دیگری از این خانواده‌ها نیست چرا که کوچک‌ترین درآمدی در کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر دارد.
کودک کار، حاصل فقر اقتصادی و فرهنگی
با توجه به اینکه بهزیستی به عنوان حلقه ابتدایی در ساماندهی کودکان کار اقداماتی داشته است اما تدابیر جدیدتری برای ساماندهی این کودکان لازم است تا با توجه به شرایط فعلی اقتصادی در جامعه تا حدی بتوان این کودکان را به دنیای مختص خودشان بازگرداند.
وجود کودکان کار در نقاط مختلف شهر نشان از کافی نبودن اقدامات انجام شده برای ساماندهی این کودکان دارد.
شاید یک کودک کار با فروختن مثلا جعبه‌ای آدامس به مردم بتواند نیازهای یک روز خانواده خود را تأمین کند اما نیاز فرداهای او را چندین جعبه آدامس هم تأمین نخواهد کرد.
البته بررسی این معضل حساس اجتماعی نیازمند تحقیق دقیق و کارشناسانه است اما به گفته کارشناس این گزارش بسیاری از خانواده‌های این کودکان با وجود داشتن شغل‌های دیگر، بازهم کودک‌شان را به دنبال کار می‌فرستند و همین مسئله ریشه در فقر فرهنگی در کنار فقر اقتصادی دارد.
شاید آموزش فرهنگی به خانواده این کودکان در کنار مهارت‌هایی که به کسب درآمدشان کمک می‌کند تا حدودی در کاهش آمار کودکان کار تأثیر بگذارد.
در گزارش‌های بعدی با دیگر مسئولینی که در ساماندهی کودکان کار وظایفی برعهده دارند گفتگو خواهیم کرد.
انتهای پیام/سع