به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصرهمدان»؛ جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان با انتقادات گسترده‌ای از سوی هنرمندان و شرکت‌کنندگان روبرو شد.
از جمله این انتقادات می‌توان به ضعف در داوری، مشکلات فنی و بی‌توجهی به برخی بخش‌ها مانند نقالی اشاره کرد.
مژگان صفری استاد نقالی، بازیگر و کارگردان بندر کنگان استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه بر کسی پوشیده نیست برگزاری این جشنواره کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی است، اظهار کرد: ضمن تقدیر از عوامل جشنواره در جشنواره‌ها آسیب‌ها و مشکلاتی وجود دارد که بعد از جشنواره بررسی و آسیب‌شناسی می‌شود.
وی با بیان در بخش نقالی و خیابانی است باید فرهنگ‌سازی شود که تئاتر و نمایش خیابانی سینما نیست و دانش‌آموزان با خود خوراکی، چیپس و پفک بیاوردند و ضمن اجرا با باز کردن بسته‌بندی و خوردن خوراکی حواس اجراکننده را پرت کنند، تاکید کرد: مقوله تئاتر چون یک کار زنده است با سینما بسیار متفاوت است و باید از مدرسه فرهنگ‌سازی شود و معلم‌های مهد و مدرسه وقتی دانش‌آموزان را برای دیدن نمایش و تئاتر می‌آوردند دانش‌آموز را توجیح کنند که در تئاتر نباید چیزی خورده شود چرا که اجرا زنده است.
جشنواره تئاتر کودک همدان؛ از رویای کودکی تا کابوس اجرا
این استاد نقالی با بیان اینکه حفظ سکوت آدابی برای تماشگر است، گفت: در تئاتر خیابانی چون کودکان اجرا دارند و صدای آن‌ها به بلوغ نرسیده و چون فضا پلاتویی نیست و فضا باز است کودکان با فریاد زدن صدایشان می‌گیرد که باید از هاشف یقه‌ای استفاده شود و صدا‌بردار در کنار اجرا وجود دارد که در همدان متاسفانه این امکان برای تئاتر خیابانی لحاظ نشده و در جشنواره‌های دو سال پیش هم این نقص وجود داشت که در جشنواره اردکان استفاده از هاشف امتیاز مثبتی بود.
وی با بیان اینکه بی‌نظمی‌هایی در اجرای خیابانی وجود دارد رفت‌و‌آمد از همه طرف تمرکز اجرا کننده را بر هم می‌زند، ابراز کرد: ناهماهنگی‌هایی برای ورود و خروج افراد وجود دارد و اجرا کننده در بخش خیابانی احساس بی‌ارزشی می‌کند.
صفری با بیان اینکه دوسال پیش هم در همدان این مشکلات وجود داشت و امسال برطرف نشده و این حس را به اجراکننده کودک می‌دهد که برای این بخش ارزش‌گذاری نشده‌است، عنوان کرد: این جشنواره، جشنواره کودک است و آمده که در این جشنواره عزت‌مند شود و اعتماد نفس بگیرد.
وی با بیان اینکه دوسال پیش شرکت‌کننده‌های بخش خیابانی حتی در اختتامیه حضور نداشتند و با بی‌اهمیتی به آن‌ها گفتند لوح‌های شما برای شهر شما ارسال می‌شود، تاکید داد: ای کاش این جشنواره‌ها رقابتی نبود و کودکان بدون استرس اجرا می‌کردند به خصوص در بخش نقالی که وارد فضای رقابت و حسادت می‌شوند.
این استاد نقالی با بیان اینکه با ایجاد حس رقابت تپش قلب کودک اجرا کننده بالا می‌رود که نگران نتیجه است تاکید کرد: اگر اجرای کودکان به صورت همایشی اجرا می‌شد کودکان هم بدون استرس و دوستانه اجرا می‌کردند، که با این روش داد و ستد اطلاعاتی صورت و رفاقت شکل می‌گیرد و نتیجه بهتری می‌گیریم.
وی با تأکید بر اینکه برای این بخش از جشنواره باید روانشناسانه نگاه کرد و باید مراقب روان بچه‌ها بود چرا که استرس کسب مقام بر او آسیب می‌زند، بیان کرد: من همیشه به بچه‌ها می‌گویم در جشنواره‌ها به نتیجه کار فکر نکنند و به دنبال دوست‌یابی باشند و اگر توانستند دوستان بیشتری پیدا کنند قطعاً پیروز جشنواره هستند.
صفری با گلایه از بخش داوری جشنواره با بیان اینکه امسال داور بخش نقالی نقال نیست که یک ضعف است، تأکید کرد: نقالی با تئاتر بسیار متفاوت است چرا که نمایش حرکات نمایشی دارد اما نقالی فضای روایتی دارد که داوران این بخش نمایشی هستند و در انتخاب برترین‌ها قطعا تاثیر می‌گذارد و ممکن است حق به حق‌دار نرسد به طور مثال یکی از اعضای تیم ما از بوشهر پرتکنیک‌تر از این افرادی بود که در حال حاضر شرکت کرده‌اند و هر جشنواره‌ای شرکت می‌کرد دست پُر برمی‌گشت اما انتخاب نشد و این جای سوال داشت.
نبود مرشد در داوری نقالی؛ لطمه‌ای بزرگ به جایگاه این هنر در جشنواره
وی با بیان اینکه همدان استاد چایانی مرشد مطرح کشوری را دارد و در رشته نقالی سبقه خوبی دارد اما متاسفانه در داوران مرشد نقالی جانمایی نشده است، گفت: ای کاش در تیم داوران جشنواره یک مرشد جانمایی می‌شد که افراد را از منظر نقالی بررسی کند و این حس ارزش قائل شدن را به نقال‌های شرکت‌کننده انتقال می‌دادند.
این استاد نقالی با اشاره به اینکه ممکن است داوران از نقالی آگاهی داشته باشند من این قضیه را رد نمی‌کنم اما وجود مرشد در بین داوران نقال شرکت‌کننده را دلگرم می‌کند که به کار او ارزش‌گذاشته‌اند، خاطرنشان کرد: دوسال پیش نقال شرکت‌کننده بسیار کم بود اما امسال ۴ نفر در این بخش شرکت کرده‌اند که بسیار خوشحال شدم و باید برای آموزش این افراد خدمت کرد.
اطلاع‌رسانی ضعیف جشنواره
در ادامه نسیم کشن‌فلاح از شورای نظارت ارزشیابی وزارت ارشاد در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه از شروع جشنواره در کنار تیم‌های شرکت‌کننده بودم اظهار کرد: ما نمایش و تئاترها را چک می‌کنیم که مورد نظارتی نداشته‌باشند که بتواند اجرای سالمی را بر روی صحنه ببرند.
وی با تأکید بر لزوم برگزاری این جشنواره‌ها با بیان اینکه جشنواره‌های تئاتر پایه‌ای برای آموزش دانش‌آموزان است، افزود: فرهنگ‌سازی از کودکی باید اتفاق بیافتد و هنر می‌تواند به این امر کمک کند.
این ناظر بخش خیابانی با بیان اینکه تئاتر و نمایش با محیط پیرامونی خود مانند حفظ محیط زیست، پاکیزگی، حفاظت از پرندگان و حیوانات و … آشنا می‌شوند، مطرح کرد: کودکان با بازی و نمایش آمادگی پذیرش دارند و لذت‌بخش است و اجرا کنندگان هم به دنبال انجام رسالت خود هستند.
تئاتر کودک همدان؛ جایی که حتی صدا‌بردار به موقع نمی‌رسد!
وی با اشاره به اینکه نقاط قوت جشنواره بیشتر از نقاط ضعف جشنواره است، گفت: هماهنگی‌ها در اجرای خیابانی ضعیف است و از لحاظ صدا مشکل وجود دارد و در برخی موارد سیستم صوت با تاخیر نیم ساعت به گروه اجرا کننده می‌رسد و یک دستگاه بیشتر برای اجراهای خیابانی تعبیه نشده و آن را جابه‌جا می‌کنند.
کشن‌فلاح با بیان اینکه برگزاری این جشنواره‌ها ممکن است راه و مسیر یک شخص را تغییر دهد و هدف خود را پیدا کند، ابراز کرد: امیدوارم هر ساله این جشنواره قوی‌تر اجرا شود.
وی با بیان اینکه در اجراها نکات نظارتی و حرفه‌ای رعایت شده‌است، گفت: مشکل خاصی در اجراها وجود ندارد.
این ناظر بخش خیابانی با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی‌ها در سطح مدارس ضعیف است و یکی از آشناهای ما در همدان از برگزاری این برنامه بی‌اطلاع بود، گفت: در شیفت عصر هم در محوطه شهید آوینی مدارس شیف بعدازظهر مدارس حضور ندارند و معمولا خانواده‌ها شرکت می‌کنند و استقبال کمتر است.
علی آقایی در پاسخ به سوال خبرنگار ما در خصوص نحوه انتخاب داوران با بیان اینکه ناصر آویژه از افرادی است که از دیرباز در بخش نمایش ایرانی کار خود را شروع کرده‌است به عنوان داور بخش نقالی جشنواره می‌باشد، اظهار کرد: نمایش ایرانی شامل نقالی، خیمه‌شب‌بازی می‌باشد و افرادی که داوری این بخش را بر عهده گرفته‌اند شاید نقال نباشند اما سال‌ها داوری می‌کنند و تخصص دارند.
وی با بیان اینکه بخش نقالی بخشی است که چندسال اخیر به جشنواذه اضافه شده‌است و تمام تلاش خود را کرده‌ایم بتوانیم به کودکان بیشتر بها داده شود و افراد شرکت کننده زیر ۱۸ سال هستند، عنوان کرد: هدف ما این است که شرکت کننده‌ها بدانند نقالی بخشی از نمایش ایرانی است و تحصیلکرده تئاتر عروسکی تئاتر خیابانی، صحنه‌ای و نقالی را می‌داند.
مدیر اجرایی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان با اشاره به اینکه داوری یک تخصص آکادمیک نیست که از آن در بحث داوری استفاده کنیم، تصریح کرد: افرادی که در صندلی داوری نشسته‌اند راه طولانی را طی کرده‌اند تا به این صندلی رسیده‌اند.
وی با بیان اینکه متاسفانه وقتی در بحث داوری از داوران جوان استفاده می‌کنیم به ما ایراد می‌گیرند که چرا از افراد بی‌تجربه استفاده شده و اگر از افراد با سابقه استفاده کنیم ایراد می‌گیرند که از افراد جدید استفاده نمی‌شود، ابراز کرد: داوران رزومه‌های خوب و قابل دفاعی دارند و هنرمندانی که کسب علم و تجربه کرده‌اند بالاخره باید در مسند قضاوت بنشینند.
آقایی با تأکید بر اینکه افرادی که برای داوری انتخاب می‌شوند لزوماً کسانی بودند که در تئاتر پرورش پیدا کردند و برای کودکان، تلویزیون و سینما کار کرده‌اند و جایگاهی را پیدا کردند که سبب شده درک بالایی از تئاتر، تلویزیون، سینما و غیره داشته باشند، ادامه داد: خوشحالیم که بانوان در بخش داوری بازوی توانمندی هستند.
وی با بیان اینکه در حوزه داوران استانی نگاه ویژه‌ای داشته‌ایم چرا که این جشنواره در همدان برگزار مبچی‌شود و هرساله تعدادی از داوران از همدان انتخاب می‌شوند، مطرح کرد: هنرمندانی که درجشنواره ها کسب تجربه می‌کنند باید از یک جایی به بعد به عنوان داور کار کنند چرا که در این راه خون دل خورده‌اند و بر این اساس نمی‌توان عنوان کرد که فلان شخص برای داوری نامناسب است.
مدیر اجرایی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان با بیان اینکه در حوزه داوری در هر بخش ۵ نفر به داوری می‌پردازند و از بین هزار نفر انتخاب می‌شوند که انتخاب بسیار سختی است، مطرح کرد: جشنواره فرصتی است از توانایی ننرمندان استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه الیکا عبدالرزاقی در حال حاضر در حوزه آموزش تئاتر نوجوانان کار می‌کند و نمایشی را در حوزه کودک و نوجوان کار کرده‌اند، افزود: این اطلاعات از داوران جشنواره وجود ندارد به همین دلیل به اعتراض منجر می‌شود.
آقایی با تأکید بر اینکه هیچ سالی نیست که در بخش داوری اعتراضی نشود، بیان کرد: امیدوارم جریان داوری این تاثیرات را بر روی جشنواره نگذارد و به دلیل وجود این آسیب‌ها به زودی شاهد غیررقابتی‌شدن جشنواره باشیم.
وی با بیان اینکه متأسفانه آفت جشنواذه رقابتی در حیطه‌های علمی، ورزش و هنر این مسائل را در پی دارد، خاطرنشان کرد: آن‌چه که مهم است اجرای نمایش برای کودکان و نوجوان است و لذت بردن آن‌ها از تئاتر هدف جشنواره است.
گزارش: راضیه حاجیلوئی