صنایع تبدیلی نقش بسیار مهمی در ایجاد اشتغال، ارزآوری و در نهایت جهش تولید و تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور دارد، اما این موضوع همچنان مغفول مانده و آنطور که باید به آن توجه نمی شود و بین حرف و وعده های مسئولین تا عملیاتی شدن شعارهایشان در این خصوص فرسنگ ها فاصله است، به راستی چه وقت، زمان تلنگر مناسب به مسئولین امر است؟ آیا زمان آن نرسیده که اقدامی مسئولانه و پایدار در این حوزه برداشته شود؟
به گزارش عصر همدان، آمارها نشان از این دارد که سالانه بخش زیادی از محصولات کشاورزی تبدیل به ضایعات می شوند و این در حالی است که می توان با تبدیل آن ها به صنایع تبدیلی نه تنها به اقتصاد کشور کمک کرده بلکه قدمی در راه تحقق اقتصاد مقاومتی و جهش تولید می باشد.
یکی از بهترین راهکارها در راستای جلوگیری از افزایش ضایعات، برنامه ریزی به منظور جلوگیری از تولید محصولات مازاد کشاورزی و ایجاد کارخانه های فراوری محصولات با توجه به محصولات کشاورزی هر منطقه می باشد؛ اصلاح ساختارها، تدوین بسته های سرمایه گذاری صنایع تبدیلی و به روز کردن برنامه ریزی ها همراه با فناوری های کارآمد گامی موثر در این مسیر است که نباید مورد غفلت واقع شود.
آن چه امروزه واضح و نیازمند برنامه ریزی می باشد، توجه ویژه به این موضوع است که از جمله بهترین روش های توسعه اشتغال، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی کشاوزی و صنایع روستایی است.
به عنوان نمونه در استان همدان به عنوان یکی از غربی ترین استان های کشور با دو محصول کشاورزی عمده سیب زمینی و سیر می توان با بکارگیری روش های علمی صنایع تبدیلی به پول و سرمایه برای استان مبدل و اشتغالزایی فراوانی ایجاد کرد.
اما به راستی چه چیزی باعث مغفول ماندن و عدم حمایت کافی از این صنایع شده است مسئولین بایستی به این نکته توجه داشته باشند که نبود صنایع تبدیلی بهترین راه برای سود بردن دلالان شده است در صورتی که می توان با مدیریت این امر برای هزاران نفر اشتغال ایجاد کرد.
خام‌فروشی، حاصل پای لنگ صنایع تبدیلی در حوزه کشاورزی
در این خصوص عبدالمجید شیخی، کارشناس مسائل اقتصادی معتقد است با توجه به پتانسیل بالای ایران به ویژه استان های غربی در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی می توان برای هر منطقه ارزش افزوده بالایی در بخش اقتصادی ایجاد کرد.
درآمد ارزی صنایع تبدیلی همپای صنعت نفت است
شیخی با تاکید بر اینکه ایران در بخش صنایع غذایی فرصت‌های طلایی و قابل توجهی دارد که اگر از آنها درست استفاده کنیم نه تنها اشتغالزایی قابل توجهی خواهیم داشت بلکه از دلارهای نفتی نیز جدا می‌شویم، می گوید: اما باید مسئولان و تصمیم‌گیرندگان دولتی به توصیه‌های کارشناسی توجه داشته باشند و بخش خصوصی را وارد تصمیم‌گیری‌های خود کنند.
این اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است سیاست‌های مقطعی و سوء مدیریت در بخش کشاورزی باعث شده تا بسیاری از محصولات ایران به صورت فله به کشورهای دیگر صادر شده و بعد از آنها با نام‌های تجاری خارجی دوباره به بازارهای هدف صادر شوند که نمونه بارز آن خرما، زعفران، پسته و اخیرا هم ماهی قزل‌آلا است که به ترکیه به صورت فله صادر می‌شود تا از انجا با برندهای مختلفی به بازار اروپا صادر شود.
بالا بودن سود تسهیلات بانکی سبب مهجور ماندن صنایع تبدیلی شده
وی همچنین تاکید دارد که دولت می‌تواند با ارایه طرح‌های اصولی متناسب با مناطق مختلف کشورمان و در اختیار قرار دادن برخی از زمین‌های منابع طبیعی با رعایت اصول زیست محیطی و قوانینی که مانع سوء استفاده افراد باشد تولید چوپ، گیاهان دارویی، دانه‌های روغنی و ده‌ها مورد دیگر را توسعه دهد و با تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری اجازه ورود سرمایه‌های سرگردان به صنایع تبدیلی مربوط آنها را نیز بدهد به این ترتیب نه تنها اشتغالزایی صورت گرفته بلکه افزایش تولید منجر به خام یا فله فروشی نمی‌شود.
شیخی با انتقاد از بالا بودن سود تسهیلات بانکی در بخش کشاورزی همچنین معتقد است یکی از دلایلی که باعث شده این بخش به‌شدت از کمبود صنایع تبدیلی مهجور باشد همین موضوع است.
کاغذبازی های اداری، تولید کننده را دلسرد می کند
در ادامه جهت اطلاع بیشتر با مشکلات تولید کنندگان گفتگویی با سهیل خسرونژاد، مدیر یک کارگاه صنایع تبدیلی که در زمینه تولید و بسته بندی میوه خشک در شهرستان نهاوند استان همدان فعالیت می کند صورت گرفت.
این تولید کننده صنایع تبدیلی به نقد پروسه های پیچیده اداری برای یک تولید کننده پرداخت و گفت: در ابتدای کار کاغذبازی ها و اتلاف وقت مسئولان برای ثبت یک شرکت یا ثبت برند، یک تولیدکننده با انگیزه را کاملاً دلسرد می کند.
خسرو نژاد ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات، هزینه بسیار بالای خرید دستگاه ها و قطعات است که نسبت به سال های قبل بسیار بالا رفته و این مسئله باعث بالا رفتن نا خواسته قیمت محصول نهایی می شود.
وی در خصوص حمایت از صنایع تبدیلی نوپا جهت معرفی به مصرف کننده گفت: شرکت های نو پا نمیتوانند تبلیغات گرانی داشته باشند و راه حل تبلیغ درست برند های کوچکی مثل ما حمایت بیشتر در نمایشگاه های صنایع غذایی در مقابل شرکت های قدرتمند است تا مافیا نگری نشود.
تولید کننده تازه نفس در مواجهه با دلالان از نفس می افتد
این تولید کننده در ادامه با اشاره به اینکه، متاسفانه مشکل دلال در بازار مهم ترین مسئله است اظهار کرد: تولید کننده تازه نفسی که با انگیزه وارد کار شده است در مواجهه با دلالان از نفس می افتد.
خسرونژاد ادامه داد: دلالان محصول را از تولید کننده به قیمت پایین می خرند و بدون هیچ زحمتی با میزان سود بسیار بالا در بازار توزیع می کنند چون نبض بازار را در دست دارند. تولید کننده هم متاسفانه مجبور است تن به این معاملات بدهد تا لااقل بتواند محصولاتش را به فروش برساند.
وی در ادامه با بیان اینکه شرایط خاص کرونایی کار را برای تولید کنندگان سخت کرده است افرود: بازار فروش به هم ریخته است، عرضه به صورت عمده تقریبا متوقف شده است و رعایت ویژه بهداشت محصول وقت و دقت بسیار زیادی می طلبد.
خسرو نژاد ادامه داد: با این اوصاف انتظار می رود اعطای تسهیلات برای تولید کنندگان به مراتب ساده تر بشود اما متاسفانه بانک ها نگاه حمایت گرانه ای نسبت به شرایط سخت تولید کنندگان ندارند.
معاملات خارجی بسیار آسان تر و سود آور تر است
این تولیدکننده در خصوص صادرات با بیان اینکه به خاطر معضل دلالان متاسفانه از بازار داخلی دل سرد هستیم گفت: مشتری خارجی محصولات ما را مستقیم و به دلارمی خرند. به همین دلیل معاملات خارجی بسیار آسان تر و سود آورتر است.
وی در پایان با بیان اینکه سعی ما اشتغال زایی در بخش آسیب پذیر و بدسرپرست جامعه بوده است، گفت: مطلوب است از طرف دولت حمایت تبلیغی برای شرکت های نوپای تولید کننده محصولات سالم غذایی صورت بگیرد.
وجود ۴۱۰ صنایع تبدیلی فعال در استان همدان
در این رابطه نیز مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در گفتگو با خبرنگار عصر همدان، با بیان اینکه در استان همدان ۴۱۰ واحد صنایع تبدیلی و غذایی دارای پرونده بهره برادری فعال وجود دارد گفت: این واحدها با ظرفیت تولید ۴ میلیون ۱۲۵ هزار تن انواع محصولات را می توانندت ولید و ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن به صورت اسمی توان جذب محصولات کشاورزی را دارند.
حسن محمدی با اعلام اشتغالزایی برای ۸ هزار و پانصد نفر به صورت مستقیم از طریق صنایع تبدیلی در استان همدان گفت: به عنوان نمونه در شهرستان ملایر ۱۳۶ و در شهرستان بهار ۱۰۹ واحد صنایع تبدیلی داریم.
وی به تبیین جزییات واحدهای صنایع تبدیلی در همدان پرداخت و گفت: در بحث کشتارگاه های مرغ ۶ واحد فعال در استان داریم که ظرفیت ۲هزار قطعه در ساعت را دارند و در زمینه فراورده های لبنی ۴۶ واحد با ظرفیت ۹۳۶ هزار تن را داریم.
مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان همدان ادامه داد: در زمینه تولید آرد گندم ۹ واحد با ظرفیت ۶۱۲ هزار تن، فراورده های گوشتی ۸ واحد با ظرفیت ۲۷ هزارو ۵۰۰ تن و در تولید رب، شوری و ترشیجات که یکی از بیشترین واحدهای ما در استان است، ۸۸ واحد با ظرفیت جذب ۳۴۶ هزار تن داریم.
وی با بیان اینکه در تولید قند و چغندر قند ۱ واحد با ظرفیت جذب ۳۰۰ هزار تن در سال در استان همدان فعال است گفت: در بحث خوراک دام، طیور و آبزیان ۱۹ واحد با ظرفیت ۴۷۰ هزار تن و در زمینه تولید کشمش ۵۵ واحد بسته بندی داریم.
محمدی با اعلام وجود ۶۸ واحد سردخانه در استان همدان با ظرفیت ۲۰۰ هزار تن گفت: در خصوص سیر مشکلاتی در سردخانه ها داریم که مربوط به نبود آن نیست بلکه مشکلاتی همچون میزان رطوبت و حرارت را باید در سردخانه ها به صورت علمی بررسی کنیم تا قابلیت نگهداری این محصول هم داشته باشند.
وی با بیان اینکه از ۹۰ تا ۹۸، به ۲۰۳ واحد تسهیلات به مبلغ ۲۲۳ میلیارد تومان پرداخت شده است، گفت: امسال هم برای حدود ۵۰ واحد پرونده تسهیلات بانکی تشکیل و در حال طی مراحل دریافت وام هستند.
مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان همدان در ادامه در خصوص برندسازی برای صنایع تبدیلی گفت: امروز دیگر واحدی موفق است که بحث بازاریابی و برندینگ را فعال و بر روی کیفیت کار کند.
وی با بیان اینکه در خصوص صنایع تبدیلی همچون بسته بندی کشمش ملایر دیگر به دنبال واحد جدید نیستیم افزود: در خصوص بسته بندی کشمش دنبال کیفیت هستیم و حمایت هایی را داشته ایم به طوریکه در سه سال گذشته برای ۱۰ واحد معافیت های گمرکی ایجاد کردیم.
محمدی اظهار کرد: در بحث شوریجات در ۱۰ سال گذشته همه به صورت دبه تولید می کردند، ولی هم اکنون تولیدکنندگان ۴۰ الی ۵۰ میلیار تومان سرمایه گذاری و در بسته بندی هایشان تنوع دارند.
وی عنوان کرد: در حال حاضر ۱۳۸ واحد جدید صنایع تبدیلی و غذایی با ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال احداث داریم که توان جذب ۱ میلیون و سیصد و هفتاد هزار تن محصول خام کشاورزی با اشتغال مستقیم برای ۲هزار و سیصد و چهل و دو نفر را دارد.
مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان همدان در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر حمایت ار گشنیزکاران در زمینه تبدیل این محصول به صنایع تبدیلی گفت: اولویت سازمان در این شهرستان بر روی دانه های کلزا هست البته ۵ واحد با ظرفیت ۱۰ هزار تن و یک واحد هم با ظرفیت ۳ هزار تن داریم که در بحث فراوری دنبال سرمایه گذارهای خوب هستند.
در بودجه سنواتی یک ریال هم به بخش صنایع تبدیلی اختصاص نداده اند
وی با انتقاد از عدم حمایت دولت از حامیان صنایع تبدیلی گفت: ما در استان همدان در یک تیم ۶ نفره در تلاش هستیم که این صنعت را زنده نگه داریم و در بودجه سنواتی هم یک ریال به ما نمی دهند و حتی در وزارت جهاد کشاورزی هم بودجه بخش صنعت را به سازمان صنایع می دهند در حالی که ما متولی اصلی هستیم.
محمدی در پایان با بیان اینکه تعداد واحدهای صنایع تبدیلی نسبت به سال های قبل در استان همدان افزایش داشته است گفت: مقداری سنگ انداری های اداری در این زمینه کم شده و ما به دنبال جذب سرمایه گذار در این خصوص هستیم.
گرچه آمارهای مسئول مربوطه نشان می دهد اقداماتی در استان همدان در این خصوص صورت گرفته اما همانطور که این مسئول هم بیان کرد مشکلات فراوانی از جمله تخصیص نیافتن بودجه به این بخش باعث شده که این صنعت به تنهایی به فعالیت خود ادامه دهد موضوعی که ابوالقاسم سوزنچی یکی از کشاورزان فعال این استان هم به ان اذعان دارد و مشکلات حاشیه ای را مانع از رسیدن به اهداف مدنظر صنایع تبدیلی می داند.
سیستم اداری در بحث صنایع تبدیلی سست است
این کشاورز فعال همچنین با بیان اینکه در بحث صنایع تبدیلی سیستم اداری سست است گفت: جلسات بسیار زیادی در این خصوص در استان همدان تشکیل و در دوره استاندارد قبلی هم در همدان یک پنجره واحد را تعریف کردند اما بعد از مدتی خنثی و همه چیز سر جای خودش برگشت.
سوزنچی اظهار کرد: در بخش صنایع کشاورزی مشکلات حاشیه ای هم وجود دارد و آن این است که صنایع بزرگ کشاورزی مجوزش در اختیار صنعت است و مشکل دوم این است خیلی از مسائل باید در صنعت حل و فصل شود و کشاورزی فقط متولی تولید است و این دو ارگان مشکلات را به هم پاس و واگذار می کنند و نتیجتا این سردرگمی ایجاد می شود.
وی با تاکید بر اینکه باید از تولید کننده حمایت بشود افزود: اگر حمایت نشود تولید برای کشاورز گران تر در می آید و تولید را کاهش می دهد و نباید هزینه ها را برای تولید کننده بیش از این بالا ببریم.
این کشاورز فعال بر این موضوع تاکید دارد که متاسفانه در زمینه صنایع تبدیلی نیروهای متخصص و آگاه برای راهنمایی و تصمیم درست وجود ندارد زیرا اگر نیروهای مسئول مطلع باشند و بتوانند درست راهنمایی کنند صنایع تبدیلی به مراتب پیشرفت خواهد داشت.
به گزارش عصر همدان؛ توجه به صنایع تبدیلی کشاورزی خصوصا در مناطقی که اشتغال و درآمد های ان وابستگی زیادی به کشاورزی دارد بسیار اهمیت دارد اما به راستی چه زمانی، زمان تلنگر مناسب به مسولین امر است؟ آیا زمان آن نرسیده که اقدامی مسئولانه و پایدار در این حوزه برداشته شود؟
گزارش از مینو جعفری ممتاز
انتهای پیام/