به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» نخستین سفر رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به عراق، کشوری با اهمیت ویژه سیاسی و جغرافیایی در سیاست خارجی ایران، می‌توانست به عنوان یکی از نقاط برجسته دولت چهاردهم محسوب شود.
اما نحوه برنامه‌ریزی و اجرای این سفر با انتقاداتی مواجه شد که بیشتر به ابعاد دیپلماتیک آن مربوط می‌شود، و به جای تقویت روابط خارجی و ارتقای جایگاه دولت جدید، این سفر باعث بروز نگرانی‌ها و ابهاماتی گردید.
یکی از اصلی‌ترین موارد بحث‌برانگیز این سفر، ملاقات مسعود پزشکیان با مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات کردستان عراق بود.
از آنجا که بارزانی فاقد جایگاه رسمی دولتی است و تنها ریاست یک حزب سیاسی را بر عهده دارد، برخی این دیدار را به‌عنوان یک اشتباه دیپلماتیک تلقی کردند.
اگر این ملاقات در تهران و در چارچوبی دیپلماتیک انجام میشد، ممکن بود قابل پذیرش باشد، و اگر این دیدار از قبل در تهران توسط ایشان درخواست میشد هم قابل بررسی بود. اما دیدار رئیس‌جمهور ایران در اقلیم کردستان با بارزانی به عنوان اقدامی نادرست و مغایر با منافع ملی تعبیر شده است.
در این دیدار، رئیس‌جمهور ایران و بارزانی در موقعیتی هم‌سطح دیده شدند که برخلاف پروتکل‌های دیپلماتیک و اصول بین‌المللی است.
این وضعیت ممکن است به نوعی نقض حاکمیت عراق تعبیر شود، چرا که به نظر می‌رسد دو رئیس‌جمهور در عراق حضور دارند که هر دو در سطحی برابر با رئیس‌جمهور ایران ملاقات کرده‌اند.
این موضوع به یکی از اصول اساسی روابط بین‌الملل اشاره دارد؛ بر اساس قواعد پذیرفته‌شده بین‌المللی، هر کشور تنها یک دولت مرکزی دارد و سایر نهادهای سیاسی باید در چارچوب آن تعریف شوند.
دیدار رسمی با افراد یا احزاب سیاسی داخلی یک کشور در سطوح بالا برخلاف عرف دیپلماتیک است. تجربیات مشابه در سطح جهانی نشان می‌دهد حتی در کشورهای فدرال، روسای جمهور تنها با مقامات رسمی مرکزی دیدار می‌کنند و ملاقات با احزاب داخلی تنها به‌صورت غیررسمی و محدود صورت می‌گیرد.
با توجه به این نکات، به نظر می‌رسد تیم دیپلماسی دولت چهاردهم آمادگی لازم برای مدیریت این سفر حساس را نداشته است.
عدم توجه به جزئیات دیپلماتیک حساس می‌تواند به منافع ملی آسیب بزند. دولت جدید باید دقت بیشتری در رعایت اصول سیاست خارجی و پروتکل‌های بین‌المللی به کار گیرد تا از بروز چنین اشتباهاتی در آینده جلوگیری شود.
محمد مهدی سماواتی، کارشناس‌ارشد مطالعات جهان دانشگاه تهران