به گزارش عصر همدان، شهید آیت‌الله علی قدوسی ۱۲ مردادماه ۱۳۰۶ در نهاوند به دنیا آمد، پدر ایشان ملااحمد از روحانیان منطقه بود که امور شرعی مردم نهاوند و نواحی اطراف آن را اداره می‌کرد.
شهید قدوسی مقدمات تحصیل را در مکتبخانه و نزد پدر آموخت و سپس وارد آموزشگاههای جدید شد و در سال ۱۳۲۱ و در ۱۵ سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد.
شهید قدوسی درسهای مقدمات و سطح حوزه علمیه را از اساتیدی مانند شهید صدوقی آموخت و در درس خارج آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) شرکت کرد و در سال ۱۳۴۱ به اجتهاد رسید.
شهید قدوسی همراه شهید مطهری و شهید بهشتی در درس علامه طباطبایی حاضر می‌شد و علامه طباطبایی به ایشان علاقه قلبی داشت به نحوی‌که بعدها آن عالم مبارز را به دامادی خود پذیرفت و دخترش، نجمه سادات طباطبایی را به عقد ازدواجش درآورد.
شهید قدوسی در جریان ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ شمسی با آیت‌الله کاشانی همکاری داشت و با فداییان اسلام نیز ارتباط برقرار کرده و از حامیان نواب صفوی بود.
وی همچنین در نهاوند در مقابل فعالیت‌های حزب توده جبهه‌گیری کرد و از افرادی بود که در مقابل کاپیتولاسیون به پشتیبانی از نظرات امام پرداخت.
شهید قدوسی از طرفداران نهضت امام خمینی(ره) بود، وی عضو گروهی از مدرسین حوزه بود که بعدها به گروه ۱۱ نفری موسوم شدند. این مجموعه برای مبارزه با رژیم شاه، اصلاح نظام آموزشی حوزه و ایجاد تحرک در شخصیت‌های مبارز، فعالیت می‌کرد و کسانی مانند مقام معظم رهبری و آیت‌الله ربانی نیز با آن ارتباط داشتند.
در فروردین ۱۳۴۵ شمسی، اساسنامه گروه به دست ساواک افتاد و اعضای آن تحت تعقیب قرار گرفتند. آیت‌الله قدوسی هم که مسئولیت اطلاعات و اخبار این سازمان را عهدهدار بود، دستگیر و همراه آیت‌الله ربانی شیرازی در زندان قزل قلعه زندانی و شکنجه شد.
شهیدقدوسی پس از آزادی از زندان به قم رفت و کوشید با حفظ اصالتهای حوزه و تکیه‌بر امتیاز‌ها و ویژگیهای این نظام، برنامههای جدیدی طراحی کند. برنامهریزی دقیق، استفاده از روشهای ارزشیابی، آزمونهای منظم و نظارت مستقیم بر متون درسی، از جمله برنامههای او در این راستا بود. چنین تفکری به تأسیس مدرسه حقانی در سال ۱۳۳۹ شمسی انجامید و شاگردان تربیت‌شده این مدرسه بعد از انقلاب نقش ویژه‌ای در ایجاد و اداره برخی از نهادها داشتند.
او بسیار مقید بود که شاگردان خوب درس بخوانند و وقت را بیهوده تلف نکنند، اگر شاگردان بااستعداد در درس و بحث خود کوتاهی می‌کردند به شدت توبیخ می‌شدند.
برای ایشان مهم این بود که شاگرد وظیفه‌اش را خوب انجام دهد نه این که نمره خوب بگیرد، در دوره‌ای که بسیاری از متدینین خواندن زبان انگلیسی را کاری نادرست یا حتی حرام می‌دانستند او شاگردی را به علت نخواندن درس انگلیسی از مدرسه بیرون کرد. او که بسیاری از خطبه‌های نهج‌البلاغه را با تسلط کامل به حافظه سپرده بود، در کلاس‌های درس اخلاقش، با شور و اشتیاق از اهل بیت وعظ می‌گفت و بنا به گفته همراهان و شاگردان، شرکت کردن در درس اخلاق و عرفان آن شهید، برای حاضران بسیار ثمربخش و فراموش‌نشدنی بود.
از فعالیت‌های دیگر آیت‌الله قدوسی برای آشنایی بانوان با اعتقادات و مبانی فکری اسلام، تأسیس «مکتب توحید» در سال ۱۳۵۲ شمسی بود، مکتب توحید در طول سال‌های پیش از انقلاب با آموزش اسلامی به زنان توانست نیروهایی را تربیت کند که در بسیج زنان برای تحقق انقلاب نقش داشتند و بعد از انقلاب این مرکز هسته تشکیل حوزه علمیه خواهران شد.
آیت‌الله شهید قدوسی در آستانه ورود امام خمینی(ره) به ایران، یکی از اعضای فعال کمیته استقبال بود، عضویت در شورای عالی قضایی و دادستانی کل انقلاب، از مسئولیت‌هایی بود که بعد از انقلاب برعهده وی گذاشته شد.
ایشان آیین‌نامه دادگاه‌های انقلاب را نوشت و برخی از نیروهای معتقد به انقلاب را وارد سیستم قضایی ساخت و همچنین برای تغییرات در وزارت فرهنگ طرح‌هایی ارائه کرد.
با گذشت چند ماه از انقلاب در حالی که دادگاه‌های انقلاب با بی‌نظمی و مشکلات زیادی مواجه بودند. به منظور برون‌رفت از این وضعیت به مدیری توانا نیاز بود که آیت‌الله قدوسی طی حکمی از سوی امام به سمت دادستانی کل انقلاب منصوب شد.
آن شهید گرانقدر با انجام اصلاحاتی بنیادی در نهاد دادستانی، با مشورت شهید بهشتی، تغییراتی در نیروهای دادستانی ایجاد کرد. او نخستین کسی بود که آیین‌نامه دادگاه‌های انقلاب را نوشت و تغییرات اصولی و زیربنایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با پیشنهادهای سازنده او صورت گرفت. تلاش او بر این بود که مقررات پهلوی و ضد اسلامی محو و قوانین اسلامی جایگزین آن‌ها شود.
سردار حاج میرزا سلگی از پیشکسوتان دفاع مقدس که همشهری شهید قدوسی محسوب می‌شود پیرامون آن شهید گرانقدر به خبرنگار فارس گفت: شهید قدوسی از شخصیت‌های برجسته انقلاب و نظام بودند و در مناطق مختلف فعالیت داشتند و مبارزه با ضد انقلاب و منافقان را هدایت می‌کردند.
این جانباز دفاع مقدس افزود: آن شهید بزرگوار در برخورد با منافقان هم نقش هدایتگری داشتند هم آنجا که باید با قاطعیت وارد عمل می‌شدند حکم اسلام را جاری می‌ساختند و مصلحت کشور را پیش می‌بردند.
وی تصریح کرد: این مدرس و عالم حوزوی در مدارس علمیه حوزه قم نقش بارزی داشت و با توجه به خصوصیات انقلابی و ولایتمداری که در وجود ایشان بود مورد بغض دشمن قرار گرفت و با توجه به اثراتی که در روند انقلاب داشت نهایتا مورد ترور واقع شد.
سردار سلگی ادامه داد: شهید قدوسی با گروه‌های مبارز پیش از انقلاب در نهاوند، قم و تهران ارتباط داشتند، به ویژه با آیت‌الله حیدری و شهید طالبیان ارتباط داشت و امر مبارزه با رژیم طاغوت را هدایت می‌کرد.
نقل است «شهید قدوسی درباره بیت‌المال و حق‌الناس دقت شگفتی داشت. او از چای، ناهار و امکانات اداری استفاده نمی‌کرد و تمام حساب‌های دادستانی را به منزل می‌برد و شخصاً به آن‌ها رسیدگی می‌کرد. در امور حق‌الناس آن قدر دقت داشت که وقتی مشروبات الکلی را توقیف می‌کردند و محتوای شیشه‌های مشروب را به دستور ایشان می‌ریختند، توصیه می‌کرد شیشه‌های آن‌ها به صاحبشان برگردانیده شود و می‌گفت مشروب الکلی حرام است و می‌توان آن را از میان برد، ولی شیشه‌ها شامل این حکم نمی‌شود.»
آن شهید راه حق با احتیاط بسیار، جلوی هر نوع راهی را که امکان داشت ناحق باشد، می‌بست و به همین دلیل، از پذیرش هرگونه هدیه‌ای پرهیز داشت. در طول مدت مسئولیت دادستانی، هرگز حقوقی برای خود در نظر نگرفت و از امکانات و مزایایی که حق او بود، استفاده نکرد، با اینکه جواز استفاده مشروع از این وسایل را خود صادر می‌کرد. او همواره می‌کوشید افرادی را بر بیت‌المال بگمارد که کاملاًًً متوجه باشند آنچه در اختیارشان است، نزد خداوند حساب‌وکتاب دقیق دارد و مربوط به عموم مردم است.
آن شهید در سخنان خود عنوان می‌کرد: دوستان من اگر آمده‌اید که روحانی شده و به پست و مقام برسید و دنبال بزرگ شدن و به دست آوردن موقعیت و ثروت باشید بدانید که در دنیا و آخرت ضرر کرده‌اید اما اگر آمده‌اید سرباز امام زمان(عج) و خادم اسلام بشوید بدانید که خداوند شما را یاری خواهد کرد.
منبع:فارس