به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» مرداد ماه امسال بود که ویدیوهای اقدام به خودکشی دختر نوجوانی از پل بعثت همدان در فضای مجازی به سرعت پخش شد و پس از آن نیز به مرور تعداد این خودکشی‌ها از پل‌های همدان افزایش یافت.
چندروز گذشته نیز ویدیوی نجات دختر جوان دیگری منتشر شد که قصد خودکشی از پل پژوهش را داشت اما نیروهای انتظامی به سرعت مانع از خودکشی او شدند و دختر نوجوان از مرگ خودخواسته نجات یافت.
روز گذشته مجددا شاهد خودکشی دختر جوان دیگری از پل پژوهش بودیم و حالا آمار اقدام به خودکشی‌ها از دست خارج شده است اما هنوز خبری از اقدام مسئولان مربوطه برای پیشگیری و کنترل این درد اجتماعی نیست!
بدون شک خودکشی یک پدیده پیچیده اجتماعی است که نیازمند درک عمیق از بافت‌ها و شرایط جامعه است و تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ علت ریشه‌ای آن نیازمند بررسی زوایای پنهان و پیداست تا بتوانیم به تحلیل این پدیده از زوایای مختلفی بپردازیم اما موضوع مهم آن است که خودکشی علاوه بر اتمام یک جان و یک زندگی، اثراتی منفی بر جامعه نیز می‌گذارد.
خودکشی پایان دادن به زندگی توسط خودِ فرد است و می‌تواند ناشی از عوامل روانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باشد؛ در جوامع مختلف، تعاریف و نگرش‌ها نسبت به خودکشی متفاوت است، برخی فرهنگ‌ها آن را تابو می‌دانند، در حالی که در دیگر جوامع ممکن است به عنوان یک عمل اعتراضی دیده شود.
عوامل روانی همچون افسردگی، اضطراب و مشکلات روانی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر خودکشی هستند و فشارهای روانی می‌توانند افراد را به این عمل سوق دهند.
عوامل اجتماعی یعنی وضعیت اقتصادی، روابط اجتماعی و خانوادگی و انزوای اجتماعی می‌توانند نقش مهمی در تصمیم به خودکشی ایفا کنند؛ طبق آمار جوامع با روابط قوی اجتماعی معمولاً نرخ خودکشی پایین‌تری دارند.
عوامل فرهنگی همچون باورها و ارزش‌های فرهنگی نیز می‌توانند در رفتارهای خودکشی تأثیرگذار باشند.
همانطور که پیش‌تر گفتیم خودکشی نه تنها بر فرد تأثیرگذار است، بلکه عواقب اجتماعی عمیقی نیز دارد. این عمل می‌تواند بر خانواده، دوستان و جامعه اثر بگذارد و احساس گناه، شرم و افسردگی را به همراه داشته باشد.
پیشگیری از خودکشی نیازمند رویکردهای جامعه‌محور و چندجانبه است. برنامه‌های آموزشی، افزایش آگاهی عمومی، و فراهم کردن خدمات بهداشت روانی می‌تواند به کاهش نرخ خودکشی کمک کند. تشویق به روابط اجتماعی قوی و حمایت عاطفی نیز از راهکارهای مؤثر در این زمینه به شمار می‌رود.
موضوع خودکشی و پیشگیری از آن در جامعه اهمیتی حیاتی دارد و نیازمند توجه و اقدام سریع و مؤثر از سوی افراد، متخصصان سلامت روان، سیاست‌گذاران و جامعه است. در ادامه، به برخی از راهکارهای پیشگیری از خودکشی می‌پردازیم.
آموزش عمومی برگزاری برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای افزایش آگاهی درباره علل و نشانه‌های خودکشی ابتدایی‌ترین راهکار برای جلوگیری از افزایش این معضل اجتماعی است.
باید دید در شرایطی که در همدان شاهد روند افزایشی اقدام به خودکشی آن هم به یک شیوه تکراری هستیم، عکس‌العمل ارگان‌هایی همچون آموزش و پرورش، اداره فرهنگ و ارشاد، ورزش و جوانان، صداوسیما، شهرداری، استانداری، علوم‌پزشکی و سایر سازمان‌های مربوطه چه بوده است و حتی در گذشته چه عملکردی در حوزه آموزشی در خصوص مسئله خودکشی در جامعه داشتند؟
تقویت خدمات سلامت روان دیگر راهکار مؤثر است، در واقع دسترسی به خدمات مشاوره، روان‌درمانی و پزشکی برای همه افراد باید آسان شود.
توسعه شبکه‌های حمایت اجتماعی و گروه‌های حمایتی برای افراد دارای بحران و حمایت از افراد در معرض خطر دیگر راهکاری برای پیشگیری از اقدام به خودکشی است.
در حالی که شماره اورژانس اجتماعی باید در جامعه حضور گسترده داشته باشد اما با وجود آنکه در چند مورد شاهد اقدام به خودکشی افراد در مکان‌های تکراری بودیم، لزوم حضور اورژانس اجتماعی در آن مکان وجود داشت اما متأسفانه هیچ‌گونه حضوری در محل دیده نشده است.
رسانه‌ها در این میان نقش پررنگی در کنار سایر سازمان‌ها دارند، شکل‌دهی و آموزش رسانه‌ها برای گزارش‌دهی مسئولانه در مورد خودکشی، پرهیز از انتشار جزئیات مثل فیلم و پرهیز از ترویج یا قهرمان‌سازی رفتارهای منفی بسیار اهمیت دارد.
پشتیبانی از تحقیقات علمی برای درک بهتر علل خودکشی و توسعه استراتژی‌های پیشگیری در کنار جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی وضعیت‌های بحرانی نیز در این شرایط الزامی است، چراکه باید دید در همدان مسئله چیست چه این خودکشی‌های زنجیره‌ای در حال افزایش است؟
حال باید دید مسئولان استان همدان برای کنترل و پیشگیری از اقدام به خودکشی در همدان چه تدبیری می‌اندیشند؟ آنطور که پیداست تذکرات نماینده ولی‌فقیه در شورای فرهنگ عمومی به مسئولان بسیار تند بوده است اما گوش شنوایی برای شنیدن این تذکرات وجود ندارد.
زینب سعیدی