به گزارش عصر همدان به نقل از خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پس از سال ها انتظار، در روز گذشته، ۱۳ تیر ۱۴۰۲، جمهوری اسلامی ایران در جریان بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در «دهلی‌نو» به شکل رسمی به عنوان نهمین عضو اصلی این سازمان منطقه‌ای پذیرفته و معرفی شد.
طی این سال‌ها تلاش‌های زیادی از سوی تهران برای عضویت در این سازمان صورت گرفته بود و حال عضویت رسمی ایران به عنوان نهمین عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای در جریان بیست و سومین نشست سران آن، پس از فرآیند و انجام تعهدات رویه‌ای به جمهوری اسلامی ایران اعطا و به تصویب و امضای دیگر اعضا رسید.
این سازمان در ژوئن سال ۲۰۰۱ به طور رسمی از سوی کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قیرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تاسیس شد. در واقع در ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ سران کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف اعتمادسازی امنیتی در مرز‌های خود در شهر شانگهای چین، تحت عنوان «شانگهای ۵» گردهم آمدند و در نهایت پس از ۵ نشست سالانه، در ۲۰۰۱ به طور رسمی ایجاد «سازمان همکاری شانگهای» را اعلام کردند.
با جدیت یافتن این سازمان و با توجه به دو عضو قدرتمند آن، یعنی چین و روسیه، کشورهای شرق و میانه آسیا هم برای پیوستن به آن مشتاق شدند. از همان سال‌های ابتدایی این سازمان، تلاش‌های ایران برای عضویت آغاز شد که البته در سال ۲۰۰۵ ایران به عضویت ناظر این سازمان پذیرفته شد. هند و پاکستان نیز از سال ۲۰۱۷ به عضویت دائم این سازمان درآمدند.
این سازمان در ژوئن سال ۲۰۰۱ به طور رسمی از سوی کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قیرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تاسیس شد. در واقع در ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ سران کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف اعتمادسازی امنیتی در مرز‌های خود در شهر شانگهای چین، تحت عنوان «شانگهای ۵» گردهم آمدن و در نهایت پس از ۵ نشست سالانه، در ۲۰۰۱ به طور رسمی ایجاد «سازمان همکاری شانگهای» را اعلام کردند.
ایران علی‌رغم برخورداری از جایگاه عضو ناظر، مشکلاتی در مسیر عضویت کامل خود در سازمان همکاری شانگهای داشت. در اجلاس ۲۰۱۰ سران در تاشکند اعضای سازمان مقرر کردند کشورهای خواهان عضویت در سازمان نباید مورد تحریم سازمان ملل باشند که پیام روشنی در عدم تمایل به عضویت ایران بود. پس از امضای برجام و لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، موضوع عضویت این کشور بار دیگر مطرح شد، اما عضویت این کشور همچنان با موانعی روبرو بود که این امر را چندین سال به تاخیر انداخت. اما در نهایت روند تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای از عضو ناظر به عضو اصلی، شهریور سال ۱۴۰۰، در اولین حضور رئیسی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران در بیست و یکمین نشست سران این سازمان در دوشنبه پایتخت تاجیکستان آغاز شد و در پایان این نشست که ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ برگزار شد، سران ۸ کشور عضو اصلی، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند و بر این اساس فرآیند فنی تبدیل عضویت ایران آغاز شد.
در نهایت ایران سال گذشته در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ (۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲) به عنوان عضو دائم جدید به این سازمان ملحق شد و در روز گذشته ۱۳ تیر ۱۴۰۲ همزمان با اعطای عضویت اصلی به جمهوری اسلامی ایران، پرچم کشورمان در کنار پرچم ۸ عضو اصلی دیگر در برابر مقر دبیرخانه این سازمان در پکن به اهتزاز در آمد.
عضویت ایران در گروهی که ۲۳ درصد جغرافیای زمین و ۴۵ درصد جمعیت این کره را شامل می‌شود، تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی را در پی خواهد داشت. نقش‌آفرینی ایران در این سازمان بین‌المللی با توجه به رویکرد آن علاوه بر کاهش اثر تحریم‌های بین‌المللی، نقش جمهوری اسلامی را در ساختارهای رسمی منطقه تثبیت خواهد کرد. البته از اهمیت اساسی شانگهای برای ایران، بعد اقتصادی آن است. آمارها حکایت از آینده روشن این سازمان در اقتصاد جهانی دارد که در نهایت منجر به ارتقای رتبه اقتصادی ایران خواهد شد. عضویت ایران در این سازمان، گرچه نزدیک به یک دهه طول کشید اما درهای بازارهای شرق و آسیای میانه را به روی کالاهای صادراتی ایران می‌گشاید تا مسیر صادرات مواد نفتی و پتروشیمی هموارتر شود.
لازم به ذکر است؛ جمهوری اسلامی ایران بعد از عضویت دائم در همه تصمیم گیری‌های سازمان حضور خواهد داشت، از جمله هر عضو جدید اعم از عضو دائم، ناظر و شریک گفتگو برای پیوستن به این سازمان باید موافقت همه اعضا را به دست بیاورد.
به گزارش دانا؛ عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به طور قطع فرصت‌ها و دستاوردهای زیادی برای ایران در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، سیاسی، امنیتی و فرهنگی خواهد داشت. با عضویت دائم در این سازمان، ایران می‌تواند از پتانسیل‌های سازمان برای تأمین منافع ملی و ارتقاء جایگاه خود در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده کند و در راستای اهداف چشم‌انداز بیست‌ساله گام برادرد. همچنین، عضویت در این سازمان می‌تواند به تقویت توانمندی‌های زیرساختی، اصلاح ساختار‌ها برای رقابتی کردن اقتصاد و بازسازی قوانین بر مبنای انطباق با الزامات شانگهای کمک کند.
به طور خاص، عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند در زمینه افزایش سطح صادرات غیرنفتی بسیار مثبت و مثمرثمر باشد. با ارتقای تجارت با کشورهای عضو سازمان، ایران می‌تواند به عنوان یک بازار بزرگ و جذاب برای سایر کشورها در منطقه و جهان شناخته شود و رشد اقتصادی خود را تسریع کند. همچنین، با عضویت در این سازمان، ایران می‌تواند به عنوان یکی از اعضای مؤثر در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و امنیتی در منطقه آسیا به شمار آید و برای استقرار صلح و ثبات در منطقه و جهان تلاش کند.
به طور کلی، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند در تحقق اهداف ملی و منافع کشور بسیار مؤثر واقع شود و می‌تواند به‌عنوان یک فرصت برای اقتصادی شدن کشور و توسعه روابط بین‌المللی آن در طولانی‌مدت محسوب شود.