به گزارش عصر همدان، هفته ملی سلامت زنان از ۲۴ مهرماه شروع شده و تا پایان مهرماه با عناوینی چون «فعالیت جسمانی زنان، در هر زمان و هر مکان»، «قلیان پدیده‌ای تلخ و زیانبار در زندگی زنان»، «زنان مدیران تغذیه خانواده از مزرعه تا سفره»، «استفاده بهینه از شبکه‌های اجتماعی و کاهش آسیب‌های آن»، «سرطان زنان قابل پیشگیری و درمان» و «تامین حقوق سلامت زنان، ضامن سلامت خانواده» و «پیشگیری از رفتارهای پرخطر و عفونت‌های آمیزشی» به دنبال اطلاع‌رسانی و ارتقای آگاهی است.
شعار اصلی و کلی امسال در هفته ملی سلامت «حرکت، برای سلامت زنان» است؛ در میان عناوین هفته «زنان مدیران تغذیه خانواده از مزرعه تا سفره» یک عنوان کلی بوده و شامل همه زنان روستایی و شهری، شاغل و خانه‌دار و… میشود.
زنان ایران مانند دیگر زنان سراسر دنیا به عنوان مدیران تغذیه در طول زندگی بشر مسیر طولانی را پیموده‌اند و آزمون و خطاهای بسیاری را خصوصا در زمینه تغذیه خانواده داشته‌اند که در آخر به همین دستور غذاهای اصیل و خوشمزه ایرانی منتج شده است.
حال با توجه به عناوین ذکر شده برای این هفته باید گفت در عنوان «زنان، مدیران تغذیه خانواده از مزرعه تا سفره» کمی اغراق شده است زیرا در زمان‌های خیلی دور زنان در کنار همسران خود به کار کشاورزی کمک می‌کردند و محصولات را جمع‌آ‌وری، فرآوری و ذخیره کرده و برای یک سال پیش رو با مدیریت دخل و خرج استفاده می‌کردند، اما در دنیای مدرنیته و سرعت امروز که همه چیز به شکل بسته‌بندی و آماده در کارخانه‌های مختلف تهیه مواد غذایی تولید و بسته‌بندی میشود و بانوان تنها با شناختی که از روی تبلیغات گسترده رسانه‌‌ها و یا تجربی به دست آورده‌اند به خرید کالا و محصول می‌پردازند و دیگر خبری از آن همه اتفاق در هنگام کاشت، برداشت، فرآوری و تولید محصول و حمل و توزیع آن ندارند، پس در این مطلب که «بانوان، مدیران تغذیه از مزرعه هستند» کمی غلو شده است مگر اینکه بانویی خود کشاورز باشد که آن هم درصد بسیار کمی را شامل میشود.
حال اگر هم بانویی هم مدیر تغذیه از مزرعه باشد با بذرهایی تراریخته‌ای که دولت‌های پیشین از سال‌های قبل با مدیریت جناب‌های مختلف در جهاد کشاورزی وارد کشور کرده‌اند باید چه کند؟ بذرهایی که در دنیا بسیار سر و صدا کرد و بسیاری از کشورهای غربی و آمریکایی با توجه به اهمیت امنیت غذایی در کشورشان، کاشت این محصولات را ممنوع اعلام کرده و اگر هم چیزی بکارند برای کشورهای توسعه‌نیافته و یا در حال توسعه است، محصولاتی که در ایران موافقان و مخالفان خود را دارد، البته ما معتقدیم آنچه مخالفان مطرح می‌کنند به عقل سلیم نزدیک‌تر است؛ یکی از این مخالفان پروفسور علی کرمی، متخصص بیوتکنولوژی (زیست فناوری) پزشکی و فوق تخصص مهندسی ژنتیک است که در تعریف ساده از این محصولات گفته: «این محصولات به روش دست کاری پزشکی در آزمایشگاه ساخته شده یعنی یک ژن بیگانه را وارد یک محصول کرده‌اند، در مهندسی ژنتیک تراریخته می‌توان ژن هرچیزی را وارد محصول دیگر کرد» البته در این مطلب دنبال بررسی عوارض این محصولات و مضرات آن که خود را در قالب انواع سرطان‌ها و بیماری‌ها نشان داده؛ نیستیم، فقط نکته این است که زنان نقشی مهمی در تولید این محصولات ندارند اما نقش آنها در هنگام خرید این محصولات پررنگ میشود.
در دنیا محصولات غذایی به سه روش ارگانیک، سنتی و تراریخته تولید شده ولی در همه کشورها برچسب «تراریخته» روی محصول حک شده و انتخاب با خود مشتری است که چه محصولی می‌خواهد؟ و این اطلاع‌رسانی برعهده رسانه‌های هر جامعه‌ای است و این در حالی است که بانوان ما به عنوان مدیران داخلی خانه برای شناخت این محصولات آگاهی لازم را از رسانه ملی دریافت نکرده‌اند چون رسانه خود را موظف به این آگاهسازی ندانسته و سهیم نیست.
حال به بخش دوم این عنوان «زنان مدیران تغذیه خانواده از مزرعه تا سفره» ، یعنی «تا سفره» می‌‌رسیم؛ بعد از خرید محصول با کیفیت و به شرط رعایت تمام استاندارد ها در تولید آن محصولات وظیفه بعدی بانوان شروع میشود و آن هم تولید غذای باکیفیت بوده که این موضوع به نحوه فرآوری محصول، نگهداری، پخت، انتخاب ظروف برای پخت، دمای پخت غذا، نوع غذا، ترکیبات مورد استفاده، زمان مصرف آن غذا با توجه به ماه‌ها و فصول سال، نوع غذا با توجه به طبع و مزاج اعضای خانواده بستگی دارد.
اینها گوشه‌ای از هزاران نکته‌ای است که باید یک خانم کدبانو بداند و رعایت کند هرچند تمام این مطالب گفته و ناگفته در غذاهای سنتی ایران با توجه به کتب طب سنتی از بزرگان و نخبگانی که در این عرصه در طول هزار سال فعالیت داشته‌اند به دست ما رسیده است اما شاید تعداد زیادی از آن نکات بر روی کاغذ مانده و به منصه ظهور و عمل نرسیده و هیچ مسوول و نهادی هم این وظیفه را برعهده نگرفته است.
بخش دیگری از مدیریت زنان به مقدار و حجم مواد غذایی مربوط میشود، طبق گزارش فائو در سال ۹۵ «هر سال ۱.۳ میلیارد تن غذا در جهان هدر می‌رود که ۳۵ میلیون تن از این رقم معادل ۲.۷ درصد در ایران دور ریخته میشود»، این آمار برای یک کشور مسلمان با آن همه آیات و روایات در خصوص نکوهش اسراف جای تأمل و تأسف دارد.
این بی‌توجهی در مصرف بی‌رویه مواد غذایی جدا از مدیریت ضعیف یک خانم در خانه به نفوذ سبک زندگی غربی نیز برمیگردد وگرنه نیاکان ما در این زمینه بسیار حساس بودند و اسراف را گناه کبیره می‌دانستند و آنها برای جلوگیری از اسراف با خلاقیت و سلیقه از محصولات مختلف، مواد غذایی خوش‌طعم و مناسب هر فصل سال تهیه می‌کردند.
بخش دیگر این موضوع یعنی مدیریت تغذیه …تا سفره به نحوه آگاهسازی دختران امروز و مادران فردا برمیگردد که باید از همان ابتدا بداند به عنوان مدیر داخلی خانواده و میراث‌دار مادران خود چه نقشی در حفظ سلامت اعضای خانواده دارند؟
زنان و دختران ما باید ابتدا به سلامت خود بها دهند که اگر در خانواده‌ای مادر بیمار و رنجور باشد تمام زوایای خانه و خانواده را تحت شعاع قرار داده و این ستون اصلی در خانه سست میشود، اینجاست که نقش نهادهایی چون آموزش و پرورش و موسسات عالی، وزارت بهداشت و… معلوم میشود و با توجه به افزایش مصرف پفک؛ چیپس، فست‌فود و…در بین دختران می‌توان به عدم موفقیت نهادهای مسوول سلامت زنان در آموزش و آگاهسازی آنها پی برد البته باید گفت ما مسئولانی خوش ذوقی داریم که شعارهای زیبایی را از دایره ذخیره ذهنی خود استخراج و ابلاغ می‌کنند اما از ابلاغ تا اجرا گاو نر می‌خواهد و مرد کهن.
حال با همه این تفاسیر بی‌تردید پیشرفت هر کشوری در گرو سلامت افراد جامعه و به ویژه زنان آن است، این سلامتی به شیوه زندگی سالم، فعالیت جسمانی، تغذیه صحیح و سالم، آرامش و امنیت روحی و روانی، معاینات بالینی، عدم مصرف دخانیات و مواد مخدر و… بستگی دارد و هفته ملی سلامت بهانه‌ای است تا به بانوان توصیه کنیم ابتدا باید به فکر سلامتی خود بوده و شیوه زندگی درستی را با کمک مشاوران و کارشناسان دلسوز در این عرصه در پیش بگیرند و خود منبع جوشش صحت و سلامت خود باشند و بعد از مسئولان می‌خواهیم که به سلامتی زنان جامعه در همه ابعاد توجه ویژه داشته باشند و در حد شعارهای زیبا بسنده نکنند و با برداشتن قدم‌های بزرگ و کاربردی از هدر رفت سلامت روحی و جسمی دخترانمان و ایجاد بحران اجتماعی در جامعه جلوگیری کنند.
—————–
الهام شهابی