به گزارش عصر همدان، امروزه رسانه‌ها و فضای مجازی به حقیقتی انکارناپذیر در زندگی خصوصی افراد تبدیل شده‌اند و بخش اعظمی از کار و فعالیت اجتماعی افراد در فضای مجازی شکل می‌گیرد. این فضای رنگارنگ، متنوع و جذاب علاوه بر اینکه فرصت‌های بسیاری را برای جوامع ایجاد کرده است در بعد تهدیدها و خطرات نیز با سرعتی باورنکردی در حال پیشرفت است.
فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به عنوان جز جدایی‌ناپذیر زندگی انسان امروز، در بسیاری از موارد بنیان خانواده را نشانه گرفته است. روابط بین فردی با غرق شدن افراد در این فضا تحت تاثیر قرار گرفته و موجب طلاق عاطفی زوجین از یکدیگر می شود.
از این رو با سهیلا خالقی‌تبار روانشناس، مشاور و مدرس دانشگاه در خصوص تهدیدهای فضای مجازی برای خانواده و روابط زوجین به گفتگو نشستیم.
تعریف «اعتیاد اینترنتی» چیست؟
خالقی‌تبار: حضور افراد در فضای مجازی غیر قابل انکار است و امروزه هر یک از افراد به نوعی با فضای مجازی در ارتباط هستند. امروزه جستجوی مقاله برای افزایش اطلاعات، پیگیری اخبار، تحقیق، مطالعه و بررسی گزارشات و… همگی در فضای مجازی صورت می گیرد. هر یک از این بخش‌ها برای دسترسی آسانتراست اما قرار نیست افراد دچار وابستگی شدید(اعتیاد ) نسبت به اینترنت شوند.
منظور از اعتیاد اینترنتی وابستگی شدید افراد به فضای مجازی است به گونه‌ای که ترک فضای مجازی موجب می‌شود این گونه افراد احساس کنند که بخشی از زندگی آنها مختل شده و یا با مشکلات خاصی مواجه خواهند شد. استفاده از فضای مجازی باید به نحوی باشد که افراد دچار اعتیاد به فضای مجازی نشوند.
از تأثیر فضای مجازی خصوصاً تلگرام و اینستاگرام بر روابط زوجین بفرمایید:
خالقی‌تبار: استفاده از فضای مجازی و اینترنت مخصوصا برنامه‌های خاص همچون تلگرام و یا اینستاگرام در روابط بین افراد تاثیر می گذارد.
رابطه زوجین از یک صمیمیت عاطفی نشأت می گیرد. اگر ما دیدگاه‌های روانشناسی را بررسی کنیم می‌بینیم از دیدگاه استنبرگ، عشق بر مبنای سه اصل مطرح می شود: اول، تعهد، در هر رابطه باید تعهد وجود داشته باشد، دوم، صمیمت، رابطه بین دو فرد بر حسب صمیمت شکل می‌گیرد و سوم شور و شعف و میل جنسی و عشق آرمانی یا کامل از بعد روانشناسی باید دارای این سه اصل باشد که یکی از ابعاد مهم عشق، صمیمت است.
در فضای مجازی افراد کمتری یافت می‌شوند که بخواهند در خصوص من حقیقی صحبت کنند. افراد در این فضای غیرواقعی نقاب‌های زیبایی به چهره خود می‌زنند و سعی می‌کنند آنچه را که نیستند و یا آنچه که می‌خواهند باشند را مطرح نمایند. در زندگی حقیقی افراد، در شرایط مختلف واکنش‌های متفاوتی از خود نشان میدهند گاهی اوقات ممکن است عصبانی شوند و یا ناراحت و غمگین باشند. اما افراد در فضای مجازی بخش کوتاه و بسیار جزئی از زندگی خود به نمایش می گذارند که بسیار زیبا است و ببینندگان این بخش جزیی را به کل زندگی آنها تعمیم می دهند و با دیدن آن بخش جزیی از زندگی دیگران برای خود رویا پردازی می کنند که ممکن است کاملاًً متضاد با زندگی واقعی افراد باشد.
رابطه طولانی مدت در فضای مجازی بین دو جنس مخالف باعث ایجاد وابستگی کاذب می شود و اگر قرار باشد این وابستگی کاذب از بین برود ممکن است افراد دچار سرخوردگی شوند و در روند طبیعی زندگی انها اختلال ایجاد شود.
افراد در فضای مجازی بخش بسیار جزیی از شخصیت یکدیگر را می بینند و این مسئله ممکن است موجب توقع بیجا از اطرافیانشان شود و انها را از واقعیت اصلی زندگی دور کند. به عنوان مثال ممکن است زوجین از یکدیگر توقع داشته باشند که همواره شاد و خندان باشند و بتوانند همه خواسته‌های یکدیگر را به جا بیاورند و افراد از شخصیت یکدیگر رویا پردازی کنند و مرز بین واقعیت و خیال را از دست بدهند و از فراز و نشیب‌های دنیای واقعی دور شوند .
گرایش افراد به تماشای فیلم های پورن و یا فانتزی‌های جنسی که از دوران نوجوانی در فضای مجازی در دسترس افراد قرار می‌گیرد ذائقه آنها را تغییر میدهند و این افراد علاقه دارند که با همسر خود روابطی از جنس فیلم‌هایی که دیده‌اند داشته باشند. اما در واقعیت، مسایل جنسی بسیار دور از ذهن آنها و متفاوت از فیلم‌های پورن است بنابراین دچار نوعی سرخوردگی نسبت به خود و همسرشان می شوند و احساس نوعی کمبود می کنند و اعتماد به نفس خود را از دست میدهند.
راهکارهای مصونیت از آسیب‌ها در فضای مجازی چیست؟
خالقی‌تبار: افراد زمان های خاص و محدودی را باید برای استفاده از فضای مجازی در نظر بگیرند .همه افراد در زندگی اهداف کوتاه مدت و بلند مدتی را برای خود تعیین می‌کنند. زندگی افراد باید حالت هدفمندی پیدا کند و درگیر فضای مجازی نباشند. زوجین باید زمانی را برای صحبت چهره به چهره با یکدیگر اختصاص بدهند و دنیا و مسائل و مشکلات زندگی را از زاویه دید شخص مقابل هم ببینند.
از این رو ضعیف کردن بنیان خانواده به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین معضلات اجتماعی کشور که بسیار هوشمندانه از سوی دشمن طراحی شده باید در ابتدا مورد توجه خود خانواده‌ها و سپس مسؤولان امر باشد.
عواملی چون بیکاری، بالا رفتن سن ازدواج، افزایش انواع طلاق، سرد شدن روابط اعضای خانواده با یکدیگر خصوصا زوجین، عدم آرامش و عدم رضایت از زندگی خانوادگی، اعتیاد، ورود فرهنگ‌ها و سبک های زندگی غربی، تغییر ارزش‌های خانواده و …همه و همه که امروز دامنگیر برخی از خانواده‌های ما شده به عقیده کارشناسان می‌توانیم برای همه یا برخی از آن مشکلات ردی از فضای مجازی را دید که اگر موضوع به شکل عمیق مورد مطالعه و بررسی قرار نگیرد قطعا در آینده‌ای نه چندان دور باید منتظر آسیب‌های فرهنگی- اجتماعی بیشتر و بزرگتری بر بدنه جامعه باشیم و این همان نکته مهمی است که مقام معظم رهبری بارها و به کرار در سخنان خود به مدیران در خصوص فضای مجازی و مدیریت این بخش تذکر و توصیه کرده‌اند و خواسته‌اند که برای این بخش یک برنامه‌ریزی انقلابی و جهادی صورت بگیرد.
—————————–
سمیه نوش‌آبادی
——————————