از “پیشواز رمضان” و بانگ خروس برای سحر و اذان تا “گلریزان برای زندانیان” و معروف بودن روز آخر رمضان به “گَلِن بُقما”

با آغاز ماه مبارک رمضان سنت های خاص در هر شهری مرسوم بوده که اسدآباد هم به عنوان شهری کهن از این سنتها مستثنی نیست.

به گزارش عصرهمدان؛ رمضان؛ ماهی در پی ماه‌های رجب و شعبان از راه می رسد و با عنوان ماهی پر برکت و فرصتی‌ برای بندگی، امید را در دل آدمی زنده می کند؛
در این ماه و فرصت برای بندگی بسیاری از شهرهای ایران زمین همراه با سنت های خاصی بوده و هست؛ در اسدآباد هم به عنوان یکی از شهرهای غرب کشور در استان همدان و حومه آن هم تقریبا” سنتهای وجود داشته که در گفتگو با یکی از کارشناسان تاریخ و فرهنگ به آن پرداختیم.

مهدی غنی پارسا، کارشناس تاریخ و فرهنگ در اسدآباد با بیان اینکه در اسدآباد و حومه آن رسم بوده مردم دو سه روز مانده به ماه رمضان روزه می‌گیرند و به اصطلاح به “پیشواز رمضان” می روند، اظهار کرد: در قدیم که امکانات اطلاع‌رسانی نبوده، زمان اذان صبح و ظهر و عصر به صورت جالبی مشخص می‌شد، برای سحری خوردن و نماز صبح از بانگ خروس کمک می‌گرفتند. خروس چهار بانگ سر می‌داد، بار اول حدود چهار ساعت به اذان صبح، بار دوم حدود سه ساعت و بار سوم حدود دو ساعت و بار آخر نشان می‌داد که وقت اذان است.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از راههای شناسایی وقت برای سحری، ستاره‌های آسمان بوده که بعضی مردم با شناختی که از ستارگان داشتند، زمان سحری خوردن را می‌دانستند، افزود: برای شناسایی وقت نماز ظهر هم تکه ای چوب که به صورت عمود در زمین فرو سایه آن را ارزیابی می کنند، استفاده می‌شد. زمانی که خورشید در وسط آسمان باشد سایه اش کاملاًًً” در پای چوب قرار می‌گیرد و در واقع ظهر شروع شده است.

کارشناس تاریخ و فرهنگ در اسدآباد ادامه داد: برای مغرب هم باز از سایه استفاده می‌کردند؛ به این صورت که وقتی آفتاب غروب می‌کرد و تمام شعاعش از آسمان چیده می‌شد، کمک کم بر سقف خانه ها که در گذشته بیشتر تیرهای چوبی بوده، سایه کم رنگی از خود نیرها ایجاد می‌شد و این زمان موقع افطار را نشان می‌داد. ترک زبان‌ها اصطلاحا” می‌گفتند: قاش قرالده یعنی ابرو سیاه شده(هوا تاریک شده).

وی با بیان اینکه شروع و پایان ماه رمضان همچنان که اکنون مرسوم است، را از روی ماه می فهمیدند، افزود: یکی از اعتقادات در مورد ماه رمضان این است که اگر کسی سه روز اول ماه رمضان را تحمل کرده روزه اش را بگیرد، دیگر از روز چهارم به بعد روزه گرفتنش آسان می‌شود چرا که گندم بهشتی به شکن روزه گیرها می‌رود و سه روز به پایان ماه مانده نیز خارج می شود و به همین جهت سه روز اول و سه روز آخر ماه رمضان روزه دار بیشتر احساس سختی و گرسنگی می‌کند.

غنی پارسا با اشاره به سنت ماه رمضان هم در روستای ترخین آباد، گفت: در این روستا به روز آخر ما رمضان “گلن بقما” به معنی عروس خفه کن گفته می‌شود؛ از این اصطلاح به عنوان ضرب المثلی استفاده می‌شود، قبل از شب عید فطر فطریه به فراد خانواده را آماده و در این نیز سعی می‌کنند غذای بهتری نسبت به سایر شبها تهیه کنند.

وی یادآور شد: همانطور که هم اکنون هم در ماه رمضان مرسوم است، در روز عید فطر با پرداخت فطریه نماز عید فطر را در بیرون از خانه خود به جای می آوردند.
و اما سلطان هادی به عنوان یکی از بزرگان قدیمی شهر اسدآباد هم در خصوص سنتهای خاص این شهر در ماه مبارک رمضان، گفت: برگزاری مراسمات افطاری و کمک و دستگیری از نیازمندان، برپایی مراسم احیاء در شبهای قدر از سنتهایی مرسومی بود که در این شهر هم انجام می شد.

وی به بیدار کردن مردم در زمان سحری با رفتن به پشت بام ها اشاره کرد و گفت: آن زمان وسایل ارتباطی و حتی بلندگوها نبود، اما مردم به پشت بام و یا درب منازل می رفتند و برای خوردن سحری و خواندن نماز برای بیدار کردن یکدیگر همراه می شدند.

هادی ادامه داد: یکی از سنتهای حسنه که در ماه مبارک رمضان در اسدآباد قوت می‌گیرد، کمک به همنوع و گلریزان برای کمک به زندانیان و نیازمندان است که این سنت هنوز مورد استقبال مردم و خیرین است.

حال با وجود وسایل ارتباطی و جمعی و فضای مجازی و رونق گرفتن مساجد و وجود روحانیونی خوش ذوق و با سلیقه سنتهای دیگر در بین مردم روزه دار در ماه مبارک رمضان پدید آمده که در گزارشی دیگر به آن خواهیم پرداخت.

انتهای پیام/ن