نظام مدیریت پولی برتون وودز نخستین نمونه از یک نظام پولی کاملاًً مشورتی است که با هدف کنترل روابط پولی میان دولت و ملت‌های مستقل تأسیس شده‌است.
به گزارش عصر همدان؛ در سال ۱۹۴۴ با قطعی شدن شکست متحدین در جنگ جهانی ۶۰ کشور عمدتا بلوک غرب در برتون وودز آمریکا گرد آمدند و یک نظام پولی جدید را پایه گذاری کردند.
در این سیستم طلا مبنای تجارت جهانی بود ولی آمریکا که خود را بعد از جنگ یکه تاز عرصه بین الملل می دانست و در تلاش بود تا پس از تضعیف قدرت های جهانی مانند ژاپن، شوروی و اروپا ابرقدرت اقتصادی جهان نام بگیرد تلاش کرد تا علاوه بر طلا ، دلار نیز مبنای تجارت جهانی باشد.
به همین علت فدرال رزرو که تعیین کننده سیاست گذاری اقتصادی ایالات متحده بود ارزش هر اونس طلا را ۳۵ دلار تعیین کرد؛ یعنی هر شخص شرکت یا دولتی می توانست به راحتی با مراجعه به این بانک در ازای هر ۳۵ دلار یک اونس طلا دریافت کند.
به همین دلیل دلار هم ارزی بسیار با ثبات و مطمئن بود و هم فدرال رزرو نمی توانست بی حساب و کتاب دلار چاپ کند چرا که به هر میزان که دلار چاپ می کرد باید طلا نیز به خزانه اضافه نماید. در آن دوران آمریکا حدود ۶۵ درصد ذخایر طلای جهان را در اختیار داشت و از این بابت خیالش راحت بود.
اما پس از اتمام جنگ جهانی دوم اتفاقات مهمی افتاد از جمله جنگ سرد آمریکا با شوروی که مسبب صرف هزینه های بسیار بالا بود و همچنین رشد اقتصادی سریع ژاپن و اروپای غربی که تراز تجاری آمریکا را دچار چالش کرده بود.
بنابراین این کشورها صاحب ثروت ( دلار ) زیادی شدند و اگر همزمان در ازای دلارهایشان از فدرال رزرو ( بانک مرکزی آمریکا ) طلا درخواست می کردند خزانه آمریکا به شدت از طلا تهی می شد و طلای جهان از آمریکا به نقاطی دیگر منتقل می گشت و توان تاثیر گذاری ایالات متحده در اقتصاد جهانی کاهش می یافت.
به همین علت نیکسون رئیس جمهور آمریکا در سال ۱۹۷۱ در اقدامی که به شوک نیکسون معروف است با نقض اصل اساسی برتون وودز ، پشتوانه طلا را از دلار برداشت و اتکای دلار صرفا قدرت اقتصادی، نظامی و تکنولوژیک آمریکا شد؛ به عبارت دیگر دلار یک کاغذ بود که اعتبارش از نام آمریکا نشات می گرفت.
از آن سال به بعد نظام نرخ ارز شناور در دنیا رواج یافت ولی آمریکا برای آن که دلار را پر قدرت و تاثیر گذارکند به کشورهای تولید کننده اصلی نفت در خلیج فارس وعده داد در صورتی که نفتشان را صرفا در ازای دلار بفروشند از امنیت و حمایت ایالات متحده برخوردار خواهند شد.
فلذا کشورها مجبور بودند برای خرید نفت، ارز از آمریکا تهیه کنند و دلار ذخیره اصلی بانکهای مرکزی کشورها شد و آمریکا عملا پول بدون پشتوانه چاپ می کرد تا آنجا که امروز هر اونس طلا بیش از ۱۷۰۰ دلار قیمت دارد.
با وابسته شدن اقتصاد کشورها به دلار، آمریکا عملا سلطه اقتصادی خود را بر جهان حفظ کرد و هر کشوری که سعی داشت دلار را از معاملاتش حذف کند به شدت تنبیه می شد.
صدام حسین بعد از تحریم های شدید ناشی از اشغال کویت، از سال ۲۰۰۰ تلاش کرد تا نفتش را در ازای یورو بفروشد که ۳ سال بعد به بهانه سلاح های شیمیایی که هیچوقت هم پیدا نشد به حکومتش خاتمه دادند.
همین طور قذافی در تلاش بود تا با پشتوانه طلاهای بی انتهایی که داشت پول واحد اتحادیه آفریقا را ایجاد نماید و به سلطه دلار و یورو پایان دهد که توسط جنگنده های ناتو در یک انقلاب مردمی !!! سرنگون شد. پس به طور کلی آمریکا هیچگاه اجازه نمی داد کشوری با طلا یا ارزی غیر از دلار معاملاتش را انجام دهد خصوصا خرید و فروش نفت.
اما پس از تحریم های همه جانبه و کمرشکن اقتصادی ترامپ علیه ایران در سال ۲۰۱۸، جمهوری اسلامی که در برابر تلاطمات شدید ناشی این تحریم ها تاب آورده، با احیای اصل اصلی معاهده برتون وودز به پشتوانه قدرت نظامی و ژئوپلتیک خود که با مقاومت اقتصادی مردمش نیز همراه بوده ، در حال فروش علنی نفت خود به ونزوئلا در ازای طلاست و اگر این اتفاق به عنوان یک رویه در کشورهای مخالف آمریکا در دنیا رواج یابد علنا سلطه دلار که یکی از پایه های ابرقدرتی آمریکاست فرو خواهد پاشید.
یادمان نرود ایران مدت هاست که در مناطق اطرافش ابرقدرتی نظامی آمریکا را نیز به مبازه طلبیده است و مجموع این تحولات همزمان با چالش هایی که چین، روسیه و کشورهای بریکس برای آمریکا ایجاد کرده اند، می توانند پایان ابرقدرتی همه جانبه آمریکا را رقم بزند.
تقوی نیا
انتهای پیام/