به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصرهمدان»؛ چندی پیش رئیس انجمن تغذیه بالینی ایران مطرح کرد همه گیری چاقی و عوارض ناشی از آن در کشور با سرعت افزایش ۶درصدی در سال نگران کننده است و تا سال ۱۴۱۴ به جایگاه نهمین کشور چاق در جهان می‌رسیم بر آن شدیم در گفتگویی علل و عوامل این معظل اجتماعی را بررسی نماییم.
آزاده آذرپیرا در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان»، با بیان اینکه عوامل محیطی، کمبود فعالیت، الگوی نامناسب غذایی، سبک زندگی، محیط فرهنگی و غیره نقش اصلی را در افزایش چاقی در سراسر جهان دارد، اظهار کرد: چاقی در کودکان می‌تواند بر سلامت جسمی، بهزیستی اجتماعی و عاطفی و عزت نفس کودکان تاثیر عمیقی بگذارد و این کودکان ممکن است با عملکرد ضعیف تحصیلی و کیفیت پایین زندگی مواجه شوند.
وی با اشاره به عوامل چاقی کودکان اینکه والدین باید در نظر داشته باشند که معده کودک کوچک و متناسب با سن و جثه او است و لازم نیست با خوراندن اجباری غذا به کودک، معده اش را بزرگ کنند، گفت: عوامل مختلفی می‌توانند سبب افزایش وزن کودکان و نوجوانان شوند که یکی عوامل آن وراثت و عوامل ژنتیکی است که در حدود یک‌چهارم از موارد چاقی کودکان به عوامل وراثتی بستگی دارد.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با تأکید بر اینکه برخی از اختلالات نادر ژنتیکی باعث چاقی مفرط در کودکان می‌شوند، افزود: در بسیاری از افراد دیگر، عملکرد چند ژن دیگر به همراه یکدیگر سبب آسیب‌پذیری بیشتر کودکان نسبت به چاقی می‌شود.
چاقی، بلای خاموش کودکان ایران
وی با بیان اینکه اگر کودک سابقه فامیلی اضافهوزن وجود داشته باشد، والدین باید به رعایت رژیم غذایی سالم در کل خانواده توجه بیشتری داشته باشند، ادامه داد: معمولاً والدین نسبت به اضافهوزن کودک خود توجهی نشان نمی‌دهند چون از نظر آن‌ها کودکشان کاملاً بدون نقص است؛ اما این کار باعث می‌شود تا والدین کودک خود را برای سالم بودن و یا همان چاق بودن تشویق کنند.
آذرپیرا با بیان اینکه امروزه بیرون رفتن از خانه به معنی رفتن به یک رستوران فست‌فود و خوردن غذاهایی با کالری بسیار بالا است، تصریح کرد: غذا خوردن بیرون از خانه امروزه به یکی از لازمه‌های زندگی تبدیل شده است چراکه والدین هر دو کار می‌کنند و در نتیجه کودکان غذاهای چرب و شیرین می‌خورند که کالری بالایی داشته ولی ارزش غذایی آن‌ها پایین است.
وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از دلایل چاقی کودکان، عادات غذایی ناسالم در خانواده‌ها می‌باشد، مطرح کرد: استفاده از وعده‌های غذایی ناسالم در خانواده‌ها توسط والدین، الگوهای غلطی را برای کودکان ایجاد می‌کند؛ بنابراین کودکان از همان ابتدا به استفاده از غذاهای ناسالم عادت می‌کنند.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه یکی دیگر از دلایل چاقی کودکان، کم کاری تیروئید آن‌ها می‌باشد، تصریح کرد: کم‌کاری تیروئید آشکار با افزایش وزن مرتبط است ولی رابطه بین کم‌کاری تیروئید خفیف و اضافهوزن واضح و روشن نیست.
وی با بیان اینکه امروزه مشخص شده که تغییر در هورمون محرک تیروئید می‌تواند بر روی چاقی تاثیرگذار باشد، گفت: شیوع رو به افزایش چاقی، طیف نرمال هورمون محرک تیروئید در مطالعه‌های امروزی بر روی جمعیت‌ها را مشخص می‌کند.
کمبود فضای بازی یکی از عوامل چاقی
آذرپیرا یکی دیگر از دلایل چاقی کودکان را سبک زندگی دانست و افزود: در واقع محیطی که کودک در آن رشد می‌کند نیز نقش بسیار مهمی در چاقی و لاغری او خواهد داشت.
وی با بیان اینکه کودکان امروزه به‌راحتی زیاد عادت دارند چرا که همه چیز برای آن‌ها توسط والدین فراهم می‌شود، کودکان امروزه حتی برای رفتن به سوپرمارکت نیز پیاده نرفته و این مسافت‌ها را با استفاده از دوچرخه یا خودرو طی می‌کنند، عنوان کرد: ورزش کردن در شکل بازی کردن در بیرون از خانه نیز به دلایل مختلفی امروزه از لیست فعالیت‌های کودکان خارج شده است و کودکان امروزه با وسایل الکترونیکی احاطه شده‌اند و زمانی که آن‌ها صرف موبایل، تلویزیون و کامپیوتر می‌کنند بیش از زمانی است که فعالیت‌های فیزیکی دارند، افزود: کمبود فضا برای بازی‌کردن کودکان در شهرها نیز یکی از دلایل کم رنگ شدن این مورد در زندگی امروزی است.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با تأکید بر اینکه دیابت با اضافه وزن و چاقی دارای ارتباط نزدیکی است و احتمال ابتلا به این بیماری در افراد چاق بسیار بیشتر است، بیان کرد: آنچه که در خصوص کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است سرعت ابتلا و پیشرفت دیابت در کودکان در قیاس با بزرگسالان است.
وی با بیان اینکه از عوارض چاقی کودکان می‌توان به پردیابت و دیابت نوع ۲ اشاره کرد، ادامه داد: عادات غذایی نادرست و چاقی می‌تواند حتی در سنین پایین سبب بروز پردیابت و دیابت نوع ۲ شود؛ شواهد نشان می‌دهد که چاقی شیوع دیابت نوع ۲ را در دوران کودکی ۴۰ درصد افزایش داده‌است.
آذرپیرا با بیان اینکه آپنه خواب یکی از شایع‌ترین عوارض چاقی است، گفت: آپنه خواب سبب توقف تنفس به صورت موقت در هنگام خواب و در نتیجه اختلال خواب می شود و عدم درمان چاقی و آپنه خواب می‌تواند با گذشت زمان به قلب و ریه ها آسیب وارد کند.
وی با اشاره به اینکه آسم هم می‌تواند از عوارض چاقی در دوران کودکی باشد، عنوان کرد: یکی از عوارض چاقی افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی است و کودکان مبتلا به اضافه وزن و چاقی بیش از سایر کودکان در معرض ابتلا به آسم قرار دارند.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی مطرح کرد: علاوه بر موارد ذکر شده وزن‌های ناسالم دوران کودکی ممکن است در دوران کودکی مشکلات جدی پزشکی مانند خستگی، بی‌خوابی، مشکلات کبد، بلوغ زود رس، اختلالات خوردن مثل بی‌اشتهایی، مشکلات استخوان و مشکلات مفصلی، فشار خون بالا و افزایش کلسترول خون و همچنین عفونت‌های پوست به علت رطوبت از عرقی که در چروک های پوست به دام افتاده ایجاد کند.
وی با بیان اینکه اضافه وزن یا چاقی در دوران کودکی می‌تواند به مشکلات جدی روانی هم منجر شود، گفت: کودکان دارای اضافه وزن یا چاق بیشتر احتمال دارد به خودخواهی و قلدری مبتلا شوند و یا به دیگران آسیب برسانند و یا ممکن است عزت نفس پایینی داشته باشند و یا در معرض خطر افسردگی قرار داشته باشند، همچنین مهارت‌های اجتماعی ضعیفی داشته باشند و دچار استرس و اضطراب زیادی شوند.
آذرپیرا با بیان اینکه افزایش فشارخون و کلسترول می‌تواند به بیماری قلبی منجر شود، تصریح کرد: چاقی در دوران کودکی احتمال بروز مشکلات قلبی را در سال‌های بعدی زندگی افزایش می دهد.
وی با بیان اینکه چاقی و تجمع چربی در کبد می‌تواند به تدریج سبب آسیب کبد شود، عنوان کرد: اگر کبد چرب درمان نشود به تدریج فرد به سیروز کبدی و سرطان کبد مبتلا می‌شود.
تأکید بر لزوم استفاده از غذاهای سالم
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه افزایش وزن و مصرف ناکافی مواد‌غذایی سالم و مغذی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد، ابراز کرد: ابتلا به اضافه وزن و چاقی فشار زیادی را بر روی مفاصل وارد کرده و احتمال ابتلا به استئوآرتریت (آرتروز) را افزایش می‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه بهتر است برای درمان چاقی کودکان از غذاهای سالم استفاده شود و والدین بایستی از خرید غذاهای راحت مثل شیرینی، بیسکوئیت و غذاهای آماده خودداری کنند، چرا که معمولاً مقادیر زیادی شکر، چربی و کالری دارند، افزود: والدین مصرف فست‌فود را محدود نمایند چرا که بسیاری از این غذاها مقادیر بالای چربی و کالری دارند و وعده‌های غذایی به صورت خانوادگی و دور هم میل شود.
آذرپیرا بیان کرد: وعده‌های غذایی با اندازه‌های مناسب سرو شود و به کودک خود اجازه داده شود تا به هنگام سیر شدن دست از غذا خوردن بکشد حتی در صورتی‌که غذا در بشقاب او باقی مانده است خصوصاً اگر وعده غذایی در رستوران مصرف شود.
بازیگاه‌های مجازی، قفس‌های چاقی
وی یکی دیگر از راه‌های درمان چاقی کودکان را تشویق برای انجام فعالیت‌های فیزیکی دانست و افزود: یکی از اصلی‌ترین گام‌ها برای رسیدن و نگه‌داشتن وزن مناسب در کودکان، انجام فعالیت‌های فیزیکی است؛ این کار کالری مصرف‌کرده، استخوان‌ها و عضلات را تقویت کرده و به کودک شما کمک می‌کند تا به هنگام شب بتواند به خوبی خوابیده و در طول روز هشیاری کامل داشته باشد.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه عادت‌های خوبی که در دوره‌ی کودکی ایجاد شده‌اند به نوجوانان کمک می‌کنند تا با وجود تغییرات هورمونی، رشد سریع و تاثیرات اجتماعی که معمولاً سبب پرخوری می‌شوند، باز هم وزن مناسب خود را حفظ کنند. همچنین، کودکان فعال احتمالاً در آینده به بزرگسالانی با تناسب‌اندام تبدیل می‌شوند، گفت: زمان مشاهده تلویزیون و استفاده از کامپیوتر محدود شود و مدت‌زمان استفاده از فضای مجازی و استفاده از موبایل و تبلت به یک ساعت در روز محدود شود؛ همچنین به علاوه کودکان باید حداقل یک ساعت در روز را تا حد متوسط یا شدید از نظر فیزیکی فعالیت داشته باشند.
اصلاح سبک زندگی راه حل جلوگیری از چاقی
وی با بیان اینکه اگر کودک یا نوجوان مدت زیادی است که از سبک‌زندگی سالم فاصله گرفته لازم است صبر پیشه کرده و به تدریج نسبت به اصلاح سبک زندگی او اقدام شود، مطرح کرد: کودکان معمولاً از مواد غذایی که در منزل نگهداری می‌شود استفاده می‌کنند بنابراین، سعی شود مواد غذایی سالم مانند میوه و سبزی تازه، منابع کم چرب پروتئین مانند ماهی و مرغ، غلات کامل مانند نان سبوس دار و لبنیات کم چرب همیشه در منزل فراهم باشد و در مقابل، از نگهداری غذاهای ناسالم مانند چیپس، انواع کیک، بیسکوئیت و شکلات و همچنین نوشیدنی های شیرین خودداری شود.
آذرپیرا با بیان اینکه تعداد وعده‌هایی که خانواده از غذای رستوران یا فست‌فود استفاده می‌کنند عامل دیگری است که باید به آن توجه شود، خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود بیشتر وعده‌های غذایی خانواده در منزل و از مواد غذایی سالم تهیه شود و کودکان و نوجوانان باید هر روز حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید انجام دهند.
انتهای خبر/ حا