خرید تضمینی گندم از کشاورزان طرحی است که هر سال توسط دولت انجام می شود اما با توجه به تولید مازاد بر ظرفیت دولت چرا هر سال گندم به کشور وارد می شود؟ مشکل کجاست که کشاورز حاضرنیست محصولش را به دولت بفروشد؟ آیا به جای واردات محصولی که در تولید آن خود کفا هستیم زمان رسیدگی به مشکلات کشاورزان نرسیده است؟
به گزارش عصر همدان، کاشت گندم از دیر باز برای مردم ایران دارای اهمیت و تقدس خاصی بوده چنان که خوشه های طلایی گندم را از جهت برکت به طلای ناب تشبیه می کردند و هر سال در موسم برداشت گندم جشن خرمن یا مهرگان بر گزار می شد.
قراربر این است که برای تامین امنیت غذایی هر سال سیلو های گندم دولت پر از محصولاتی شود که به صورت خرید تضمینی از کشاورز ایرانی تهیه شده است.
اما طرح خرید تضمینی گندم هم مثل خیلی از طرح های درحال اجرا در ظاهر بدون نقص به نظر می رسد اما در بطن مشکلاتی دارد که می تواند در دراز مدت کشت دیرینه و البته استراتژیک گندم را باخطر مواجه کند میزان ظرفیت سیلوهای گندم دولتی در حدود ۱۱میلیون تن در هر سال است و کشت گندم در مزارع ایران در سال جاری ۱۴ میلیون تن تخمین زده شده است اما امسال هم دولت برای پر کردن انبارها ناگزیر به وارد کردن حدود ۲ میلیون تن گندم شده است.
اما به راستی مشکل چیست و این عدم توازن از کدام سرچشمه آب می خورد؟
قیمت غیر منصفانه شورای اقتصاد باعث پایین آمدن سطح زیر کشت و زیان کشاورز است
در خصوص مشکلات طرح خرید تضمینی گندم، نظرمحمد شفیع ملک زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی این است که دولت بر اساس قانون مکلف شده تا قبل از شروع فصل کشت، قیمت محصولات را بر اساس هزینه های واقعی و متناسب با میزان تورمی که هر ساله از سوی بانک مرکزی اعلام می شود تعیین کند.
وی با بیان اینکه در ۱۰ سال گذشته هیچ گاه این قانون به درستی انجام نشده افزود: قیمت خرید تضمینی و پرداخت های دولت به کشاورزان بسیار دیرهنگام صورت می گیرد در حالی که کشاورزان به نقدینگی احتیاج دارند تا برای فصل بعد زمینشان را بارور کنند همچنین قیمت غیر منصفانه و غیر منطقی شورای اقتصاد باعث پایین آمدن سطح زیر کشت و زیان کشاورز است
ملک زاده این عوامل را علت راه یابی دلالان به این عرصه وبی میلی کشاورزان برای فروش گندم به دولت می داند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در ادامه به کمک خوب دولت برای پرداخت مطالبات کشاورزان از تیر ماه امسال اشاره کرد وافزود: طبق گزارشی که از سازمان غله و وزارت جهاد دارم بالغ بر۹۰درصد از پول گندم های خریده شده پرداخت شده است.
برای هر کیلو گندم باید ۵ هزار و ۹۲ تومان پول پرداخت شود
ملک زاده در خصوص قیمت گذاری امسال گندم برای بهار آینده گفت: با برآوردی که ما داشتیم برای هر کیلو گندم باید ۵ هزار و ۹۲ تومان پول پرداخت شود البته در صورت بالا رفتن مجدد قیمت ها تا فصل برداشت یعنی بهار سال آینده در زمینه های ماشین آلات، ادوات و نهاده های کشاورزی باید بپذیریم که قیمت گندم هم بالاتر برود تا در حق کشاورزان و تولیدکنندگان اجحاف نشود.
وی معتقد است اگر غیراز این عمل شود نمی توان انتظار داشت در سال های آینده بتوانیم در محصولات استراتژیکی مثل گندم بدون واردات خود کفا باشیم.
کشاورزان برای تامین سرمایه مورد نیاز تن به فروش محصول به دلالان حتی با قیمت پایین تر می دهند
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور ادامه داد: با اینکه تولید گندم در کشور بیش از ۱۴ میلیون تن تخمین زده شده است باز هم مجبور به واردات حدود ۲تن گندم هستیم، زیرا میزانی از محصول برای تغذیه و بذر کشاورزان نگهداری می شود کارخانه جات آزاد هم ۱ تا ۱.۵ میلیون تن برای مصارف صنعتی مثل بیسکوییت و ماکارانی خریداری می کند بعضی ها به امید گران شدن محصول از فروش آن امتنا کرده اند در بعضی جا ها هم کشاورزان برای تامین سرمایه مورد نیاز تن به فروش محصول به دلالان حتی با قیمت پایین تر می دهند.
واردات گندم با قیمت بالا و کیفیت پایین یک معماست
ملک زاده گفت: با توجه به اینکه هر ساله میزان بسیار زیادی گندم تولید می کنیم، قیمت در کشور ما نسبت به میانگین جهانی بسیارمناسب تر است و کیفیت هم بسیار بالاتر است چگونه صرف می کند که گندم وارد کنیم؟ درحالی که می توانند به تولیدات داخلی بهای بیشتری بدهند، به اشتغال کمک کنند و از منابع آب و خاک داخلی استفاده کنند.
وی همچنین به گرانی های اخیر گریزی زد و اظهار کرد: طبق بررسی که صورت گرفته با افزایش بسیاری از نرخ ها و نوسانات ارز در بعضی اقلام تا ۳۰۰ درصد افزایش قیمت داشتیم و بعید نیست گرانی ها ادامه داشته باشد.
مگر کشاورز در پایان برداشت چند درصد سود می کند که ۱۵درصد بهره پرداخت کند؟
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در خصوص اعطای تسهیلات دولتی گفت: در این شرایط کشاورزان برای تامین حتی کود مورد نیاز خود با مشکل جدی رو به رو هستند و هیچ کمکی از سمت دولت به آنها نمی شود. بانک های کشاورزی تسهیلاتی را با سود ۱۵ درصد در اختیار کشاورزان قرار می دهد مگر کشاورز در پایان برداشت چند درصد سود می کند که۱۵درصد بهره پرداخت کند؟ متاسفانه کشاورزان ما به علت عدم حمایت جدی در حال ورشکستگی هستند. آمار روستاییان از ۷۰ درصد به ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده که این یک فاجعه و فقط به علت نارضایتی از شغل کشاورزی بوده است.
با قیمت مناسب دولت الگوی کشت هم اصلاح می شود
ملک زاده گفت:علت اینکه کشاورزان به کشت برخی محصولات استراتژیک اقبالی نشان نمی دهند و برخی محصولات مثل پیاز گوجه و هندوانه مازاد براستفاده تولید می شود نبود الگوی کشت مناسب است.
وی راه حل را این چنین عنوان کرد: اگر دولت اقدام به تعیین قیمت معقول و منطقی برای کشت محصولات استراتژیکی مثل گندم و جو کند کشاورزان به کشت این محصولات روی می آورند و بخش قابل توجهی از الگوی کشت اصلاح خواهد شد.
در ادامه بر آن شدیم تا مشکلات و دغدغه های کشت گندم را از قدم اول با یک کشاورز با تجربه مرور کنیم و راه حل هایی که به نظر یک کشاورز پای کارمی رسد را جویا شویم در این خصوص گفتگویی باابوالقاسم سوزنچی، رئیس خانه کشاورز استان همدان صورت گرفت.
با وجود خود کفایی واردات هم داریم!
سوزنچی با اشاره به ارتباط مستقیم محصول گندم با امنیت و استقلال غذایی کشور گفت:متاسفانه توجه لازمی از این نظر نشده ایران ظرفیت کشت گندم های با کیفیتی در میزان زیاد را دارد و همیشه در این زمینه خود کفا بوده اما واردات هم داریم.
وی معتقد است این که اقبال کشاورزان برای فروش محصول خود به صورت خرید تضمینی کم شده تا جایی که دولت را وادار می کند برای پر کردن انبارها گزینه ی واردات را انتخاب کند چند دلیل دارد:
در شورای اقتصاد، نیروی تصمیم گیرنده متخصص نیست
سوزنچی گفت: متاسفانه هر سال قیمت خوبی به نسبت بالا رفتن تورم، نرخ ارز وهزینه های کشت اعم از ابزار و مواد برای خرید تضمینی گندم تعیین نمی شود وی علت را چنین عنوان کرد: در وزارت جهاد کشاورزی قیمت منصفانه ای متناسب با هزینه های کاشت گندم تعیین و به شورای اقتصاد پیشنهاد می شود اما متاسفانه در این شورا قیمت پیشنهادی تغییر زیادی می کند علت هم این است که در شورای اقتصاد افرادی که کشاورز باشند و با واقعیات این شغل سر و کار داشته باشند بسیار کم هستند و نیروی تصمیم گیرنده تخصص لازم را ندارد.
وی ادامه داد: بحث اصلی در کشت یک محصول معیشت یک زارع است که اگر تامین شود کشاورز به کاشت آن بذر اقبال نشان میدهد و از آنجا که گندم محصول بسیار مهمی برای زندگی مردم است لازم است مسئولین برای تشویق کشاورزان به کاشت این محصول توجه ویژه ای داشته باشند.
مشکلات خرید تضمینی پای دلال ها را به این عرصه باز کرد
سوزنچی یکی دیگر از مشکلات کشاورزان را دلالان دانست و تصریح کرد: سختی های فروش گندم به دولت در مراحل قیمت گذاری،تهیه مواد لازم کشاورزی با قیمت های چندین برابر شده، تحویل به انبارها و دریافت پول گندم ها دلالان را وارد این عرصه می کند دلال بازی ها هم در همه جا و در همه حرفه ها باعث تفاوت فاحش قیمت از تولید کننده تا مصرف کننده می شود که قطعا به ضرر تولید کننده است.
در مقابل قاچاق مجبور به واردات هستیم
وی درباره ی قاچاق آرد هشدار داد و افزود: گندم ایرانی بسیار با کیفیت و در عین حال ارزان قیمت است که میزان قاچاق این محصول مخصوصا به شکل آرد رابالا برده و باید جلوی این مسئله گرفته شود در غیر این صورت بدیهی است که گندم ایرانی کمتری به دست مصرف کننده داخلی برسد.
درخصوص مشکلات خرید تضمینی گندم اسماعیل اسفندیاری پور مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی چندی پیش در مصاحبه ای با پیش بینی خرید تضمینی حدود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزارتن گندم از کشاورزان در سال جاری از افزایش ۵۰ درصدی قیمت خرید تضمینی این محصول خبر داد و گفت: طبق مصوبه دولت قیمت خرید تضمینی هرکیلوگرم گندم معمولی نان۲هزارو ۵۰۰ تومان و گندم دوروم ۲هزار و ۶۰۰ تومان تعیین شده است که نسبت به سال گذشته قیمت بسیار بهتری است.
به گفته اسفندیاری پور، سال گذشته قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم معمولی نان یک هزارو ۷۰۰ تومان بود.
وی در گذشته به دلیل ارزان بودن قیمت تعیین شده گندم در شورای اقتصاد از کاهش خرید ضمینی گندم ابراز نگرانی کرده بود.
مجری طرح گندم همچنین ازحذف ردیف اعتباری طرح خودکفایی گندم در دولت تدبیر و امید خبر داد و گفت: این پدیده درکشاورزی ۴ دهه گذشته کشور بی سابقه و بسیارنگران کننده است که طرح خودکفایی گندم از مهمترین طرح های زراعی کشور، فاقد ردیف اعتباری برای اجرای پروژه‌ها باشد. ردیف اعتباری خود کفایی گندم از سال ۹۴به مبلغی ناچیز کاهش یافته که آن هم تا پایان سال تخصیص داده شده است.
علی خضریان، نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس هم که اخیراً پیگیر سیاست های دولت در حوزه خودکفایی گندم بوده است، چندی پیش در صفحه شخصی خود در اینستاگرام از دخالت چهره‌های خاص سیاسی در واردات گندم با ارز دولتی خبر داد. وی در مصاحبه ای با همین موضوع اذعان کرد: وزیر جهاد کشاورزی باید ضمن ارائه توضیح در خصوص علت این تصمیم، پاسخ گوی واردات گندم توسط افراد خاص نیز باشد.
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر به دلیل عدم توجه به تولید داخلی، واردات گندم رونق گرفته است، اظهار داشت: عدم حمایت از تولید گندم این ذهنیت را پدید می‌آورد که دست هایی در حال تلاش هستند تا منافع شخصی برخی ازاطرافیانشان تأمین شود.
خوشه های گندم در دوران تحریم و لزوم خود کفایی طلایی تر از طلا است. تجربه قحطی بزرگ سال ۱۲۹۶ و کارشکنی آمریکا و هم پیمانانش در واردات گندم، طی هشت سال جنگ تحمیلی با وجود وابستگی شدید ایران به این محصول کشاورزی، به ایران و ایرانی ثابت کرده است که اتکا به تولید داخلی گندم یعنی امنیت. به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب بارها و بارها در مورد کشاورزی به ویژه محصول گندم بر لزوم اتخاذ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تاکید کرده اند.
در پایان با توجه به مطالب ذکر شده و اهمیت رونق کشت گندم در کشور به نظر می رسد کشاورزی به حمایت و توجه بیشتر مسئولان امر احتیاج دارد و چرخ خرید تضمینی گندم فقط به شرط مناسب بودن شرایط آن برای زارع به گردش ادامه خواهد داد.
انتهای پیام/رض