به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» امروز ۱۰ سپتامبر روز جهانی پیشگیری از خودکشی نام‌گذاری شده چراکه این مسئله همواره یکی از معضلات اجتماعی در جهان بوده که آثار منفی در جامعه می‌گذارد.
به گفته سخنگوی فراجا در کشورمان سالانه چهار هزار نفر به دلیل خودکشی جان خود را از دست می‌دهند و باید برای جلوگیری از خودکشی، «خطوط تلفن اضطراری» را در سراسر کشور و مراکز سلامت روان را گسترش دهیم.
البته آمار خودکشی در سراسر جهان بالا است اما مسائل زیادی همچون دین و مذهب، نوع اندیشه جوامع و مسائل اقتصادی در آمار خودکشی تأثیر می‌گذارد.
در استان همدان، خودکشی یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود و در ماه‌های اخیر نیز شاهد انتشار فیلم اقدام به خودکشی چند دختر نوجوان بودیم، در کنترل کردن این آسیب اجتماعی سازمان‌ها و ارگان‌های بیاید دخیل هستند که اگر کار خود را به خوبی انجام دهند شاهد کاهش این معضل خواهیم بود.
شناخت خودکشی و عوامل آن و نحوه برخورد با کسی که قصد اقدام که به خودکشی دارد بسیار مهم است که به نظر می‌رسد در جامعه کمتر به این موضوعات توجه شده است.
در این باره گفتگویی با یک روانپزشک داشتیم تا معضل خودکشی را بهتر بشناسیم.
تغییر شرایط اجتماعی و افزایش خودکشی در جهان
مونا دوستی‌زاده در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» با بیان اینکه واژه خودکشی یک واژه انگلیسی است که به معنی قهرِ نَفْس بوده و ریشه انگلیسی دارد، گفت: از نظر سیستم روانپزشکی، خودکشی یک مورد اورژانسی است و برای ما اهمیت دارد که در مواجه با فردی که افکار خودکشی در سر دارد چه رفتاری داشته باشیم و چه کار کنیم.
وی با اشاره به اینکه باید بررسی شود که فرد اقدام کننده به خودکشی سابقه قبلی داشته یا خیر، افزود: این افراد در معرض اقدامات جدی هستند بنابراین اگر با چنین فردی مواجه شویم حتما باید او را به سیستم‌های درمانی معرفی کنیم و یا اینکه خودمان همراه فرد شویم و او را به سیستم درمانی انتقال دهیم.
این روانپزشک با تأکید بر اینکه خودکشی نه فقط در ایران بلکه در بسیاری از کشورها سیل افزایشی دارد، تصریح کرد: باید در نظر بگیریم شرایط اجتماعی در همه دنیا در حال تغییر بوده و همین موضوع منجر به افزایش این معضل شده است.
دوستی‌زاده خاطرنشان کرد: انزوای اجتماعی بیشتر و ارتباطات افراد با یکدیگر کم شده است، از طرفی دیگر نیز مشکلات اقتصادی و معیشتی در جهان رو به افزایش بوده و همین‌ها عواملی برای افزایش خودکشی است.
وی با بیان اینکه طبق آمارها در ایالات متحده تقریبا ۳۵ هزار خودکشی سالانه اتفاق می‌افتد، عنوان کرد: این آمار قابل ملاحظه بوده و در تفکیک جنسیت متفاوت است.
این روانپزشک ادامه داد: مثلا میزان اقدام به خودکشی در زنان چهار برابر بیشتر از مردان است اما میزان خودکشی‌های موفق در مردان بیشتر است، یعنی مردان اقداماتشان جدی‌تر بوده و باید جدی‌تر هم گرفته شود.
دوستی‌زاده با اشاره به اینکه براساس تفکیک سن نیز خودکشی در جوانان روبه افزایش است، گفت: مخصوصاً جوانانی که انزوا، فقر و طرد شدن اجتماعی را تجربه می‌کنند بیشتر در معرض اقدام به خودکشی قرار دارند.
وی با بیان اینکه میزان خودکشی در سالمندان هم بیشتر است، تصریح کرد: در بررسی خودکشی سالمندان موضوع مهم این است که آن‌ها اقدامات جدی بیشتری دارند و باید به آن‌ها توجه شود، خیلی وقت‌ها افراد تصور می‌کنند فرد سالمند درک بالایی دارد و این کار را نمی‌کند اما خودکشی زمانی که فرد تنها باشد رخ می‌دهد.
این روانپزشک خاطرنشان کرد: عوامل مذهبی نقش پرقدرت و محافظی در این مسئله دارند، در جوامعی که دین اسلام دارند میزان خودکشی کمتر است چون اعتقادات آن‌ها بازدارنده است.
تأهل و فرزند عوامل بازدارنده از خودکشی
دوستی‌زاده با تأکید بر اینکه وضعیت تأهل افراد نیز عامل بازدارنده مهمی در خودکشی تلقی می‌شود، افزود: آمار خودکششی در افراد متأهل نسبت به افراد مجرد و یا جدا شده متفاوت است، تأهل فاکتور محافظتی بسیار مهمی در اقدام به خودکشی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه داشتن فرزند خصوصا فرزندان زیاد نیز عامل محافظتی دیگری است، گفت: فرد متأهل و دارای فرزند احساس مسئولیت بیشتری دارد و همین مانع از خودکشی می‌شود.
این روانپزشک با بیان اینکه اهمیت مذهب عامل کمک کننده است، عنوان کرد: اما تأکید و تکرار زیاد بر این موضوع که اگر خودکشی کنی خدا تو را نمی‌بخشد می‌تواند منجر به سرزنش کردن او شود و فرد به مرور زمان دچار سرخوردگی شود.
دوستی‌زاده ادامه داد: در مجموع اگر فردی که افکار خودکشی در سر دارد، احساس کند از موضع نصیحت وارد شدیم دیگر مشکلات و افکار خود را با ما درمیان نمی‌گذارد در نتیجه اگر قرار است با فردی صحبت شود باید فرد حرفه‌ای این کار را انجام دهد.
وی با اشاره به اینکه کنترل غیر مستقیم کسی که اقدام به خودکشی داشته و یا افکار خودکشی در سر دارد بسیار مهم است، افزود: نباید این افراد را تنها بگذاریم و راحت از کنار فرد عبور نکنیم، اگر فرد اقدام قبلی داشته و یا در خانواده او اقدام موفق به خودکشی بوده، احتمال تکرار اوین کار توسط فرد زیاد است.
این روانپزشک با بیان اینکه اگر فرد نوجوان و یا سالمندی که تنها زندگی می‌کند در اطراف خود داریم باید توجه بیشتری به آن‌ها داشته باشیم، گفت: اگر فردی عزیزی از دست داده، فردی طلاق گرفته، شغلی از دست داده و یا شکستی در زندگی تجربه کرده است باید در بحران کنار آن‌ها باشیم و حتی همراه با او به متخصص مراجعه کرده و تنهایش نگذاریم.
افسردگی را جدی بگیریم تا منجر به خودکشی نشود
دوستی‌زاده خاطرنشان کرد: ۹۵ درصد اختلالات فردی که قصد دارد خودکشی کند بخاطر اختلالات روانپزشکی است که به افسردگی بازمی‌گردد.
وی با اشاره به اینکه غمگین بودن و نشانه‌های افسردگی می‌تواند زنگ هشداری برای خودکشی باشد، گفت: تغییرات خواب و اشتها در این افراد بسیار مهم است و اگر مشاهده شود می‌تواند مرتبط با خودکشی باشد پس اگر با کسی روبه رو شدید که علائم مبتنی براین دارد و آرزوی مرگ می‌کند حتما اقدامات مرتبط را انجام داده و فرد کنترل شود.
این روانپزشک با بیان اینکه عوامل خطر خودکشی در گروه‌های سنی با توجه به شرایط جسمی افراد متفاوت است، افزود: خودکشی در افراد سالمند زنگ خطر جدی است چون مشکلات جسمی دارند و درمان آن‌ها سخت است در نتیجه خسته شدن از بیماری می‌تواند خطر خودکشی را افزایش دهد.
دوستی‌زاده با تأکید بر اینکه افسردگی بیشترین علت خودکشی است، عنوان کرد: باید نگرش‌ها نسبت به درمان روانپزشکی را تغییر دهیم تا افراد مبتلا به افسردگی درمان شوند.
وی ادامه داد: بهترین کار خانواده‌ها در مواجه با فردی که قصد خودکشی دارد نقش حمایتی است، کاهش اوقات لازم نیست حتما با او صحبت کنیم بلکه گاهی فقط در آغوش گرفتن کمک می‌کند که فرد احساس کند تنها نیست.
این روانپزشک با بیان اینکه احساس انزوا و فاصله گرفتن اعضای خانواده باعث افسردگی می‌شود، گفت: اقدامات خودکشی و در نهایت مرگ با خودکشی در خانواده‌های که صمیمیت در آن‌ها وجود ندارد بیشتر رخ می‌دهد.
دوستی‌زاده با اشاره به اینکه مصرف مواد مخدر و شیوع آن در جامعه به صورت جهانی موجب اختلالات روانی می‌شود، تصریح کرد: همین موضوع یکی دیگر از عوامل افزایش خودکشی محسوب می‌شود و خودکشی های منجر به مرگ بیشتر در افراد مصرف کننده مواد است.
وی در پایان با تأکید بر اینکه خودکشی غیرقابل پیشگیری و پیش‌بینی است، افزود: البته این به این معنی نیست که نمی‌شود هیچ کاری برای جلوگیری از آن کرد بلکه در صورت اطلاع از افکار خودکشی در فرد می‌توانیم درمان را آغاز کرده و اقدامات لازم را انجام دهیم.
آموزش جلوگیری از ابراز هیجانات احساسی برای کاهش آمار خودکشی
شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی «تغییر روایت» است و هدف آن الهام بخشیدن به افراد، جوامع، سازمان‌ها و دولت‌ها برای شرکت در گفت‌وگوهای باز و صادقانه درباره خودکشی و شناخت رفتارهای پیش از خودکشی است.
بدون شک آموزش جلوگیری از ابراز هیجانات احساسی که می‌تواند در لحظه، افراد مستعد را به سمت خودکشی سوق دهد در کاهش آمار مؤثر است.
شناخت عوامل مؤثر در اقدام به خودکشی و آموزش آن در جامعه خصوصا در مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها امری ضروری تلقی می‌شود و باید همه دستگاه‌های مرتبط دست به دست هم دهند تا جامعه با اقدامات مؤثر از این آسیب بزرگ، دورتر شود.
انتهای پیام/ سع